administracja | Co do zasady

Organ administracji, ustalając strony postępowania, związany jest wpisem prawa w księdze wieczystej. Domniemywa się, że prawo jawne z księgi wieczystej jest wpisane zgodnie z rzeczywistym stanem prawnym. Domniemywa się też, że prawo wykreślone nie istnieje. Praktyka pokazuje, że powoływanie się na prawo niewpisane zazwyczaj nie obali tych domniemań. Inna jest sytuacja prawa niewpisanego, którego istnienie można odkodować z innych wpisów w księdze wieczystej.

Sprawy dotyczące dostępu do informacji publicznej coraz częściej trafiają na wokandę. Przyczyną może być wyższa świadomość społeczna i dążenie do obywatelskiego nadzoru nad sprawami szczególnie istotnymi dla interesu publicznego. Jednak organy bądź podmioty zobowiązane do udostępniania informacji, których decyzje podlegają dalszej kontroli, często odmawiają udzielenia wnioskowanych informacji. Czym tak właściwie jest informacja publiczna, jak ją uzyskać i co zrobić, gdy organ bądź podmiot odmawiają jej udostępnienia?

Nadchodzi rewolucja w komunikacji między polskimi firmami a administracją państwową, samorządową i sądami. Będzie nią wdrożenie „e-Doręczeń” – elektronicznego systemu, dzięki któremu urzędy administracji publicznej (w tym urzędy skarbowe) i sądy będą się komunikować ze spółkami i obywatelami. System ten będzie można także wykorzystać do komunikacji między podmiotami prywatnymi, czyli na przykład między przedsiębiorcami (firmami). I wszystko wskazuje na to, że będzie to bardzo użyteczne rozwiązanie.

W jednej z niedawnych spraw udało nam się przełamać paradygmat automatycznej utraty polskiego obywatelstwa w razie nabycia obywatelstwa obcego. Sprawa dotyczyła obywatela Argentyny (wnuka polskich imigrantów), któremu Minister Spraw Wewnętrznych i Administracji odmówił potwierdzenia polskiego obywatelstwa. Organ uznał, że matka klienta, choć posiadała polskie obywatelstwo nabyte po ojcu, utraciła je w dniu, w którym osiągnęła pełnoletniość. Jednocześnie posiadała bowiem obywatelstwo argentyńskie, nabyte w dniu narodzin.

O tym, że wprowadzenie po raz pierwszy do obrotu pewnych rodzajów żywności podlega obowiązkowi zgłoszenia do Głównego Inspektora Sanitarnego („GIS”), wiadomo nie od dziś. System powiadomienia GIS o suplementach diety i żywności funkcjonalnej liczy ponad 20 lat i jest znany w większości państw unijnych. Najwięcej pytań rodzi wszczęcie postępowania wyjaśniającego co do kwalifikacji i spełniania wymogów zgłaszanego produktu. Kolejne wątpliwości zaczęły pojawiać się z początkiem 2023 r., kiedy opublikowano długo zapowiadany projekt nowelizacji przepisów regulujących procedurę zgłaszania i reklamy suplementów diety.

Wydać pozwolenie na rozbiórkę budynku, zablokować rozbiórkę budynku i żądać zapłaty podatku od nierozebranego budynku, ignorując wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej w tej sprawie. Takie zachowanie organów władzy publicznej nie buduje zaufania obywateli – i nie jest zgodne z prawem

Wobec wielu podmiotów – głównie rosyjskich – obowiązują surowe sankcje gospodarcze zarówno na poziomie unijnym, jak i krajowym. Po wejściu w życie ustawy sankcyjnej (czyli ustawy z dnia 13 kwietnia 2022 r. o szczególnych rozwiązaniach w zakresie przeciwdziałania wspieraniu agresji na Ukrainę oraz służących ochronie bezpieczeństwa narodowego) szczególnego znaczenia nabrała polska lista sankcyjna prowadzona przez Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji, którą po raz pierwszy opublikowano 26 kwietnia. Cel jej utworzenia jest jasny: przeciwdziałanie wspieraniu agresji Rosji na Ukrainę. Mimo to kryteria wpisu na listę nie są jednoznaczne, a sam przebieg postępowania w przedmiocie wydania decyzji istotnie ogranicza prawa jednostki do obrony przed niesłusznym wpisem. Na listę łatwo mogą bowiem trafić także polskie podmioty.

Do tej pory obowiązek przestrzegania unijnych sankcji gospodarczych wynikał bezpośrednio z przepisów rozporządzeń, w szczególności rozporządzenia 833/2014 oraz rozporządzenia 765/2006 zawierających środki ograniczające względem podmiotów rosyjskich i białoruskich, ale naruszenie zakazów nie podlegało karom. Sytuacja ulegnie zmianie, ponieważ w Sejmie procedowany jest projekt ustawy o szczególnych rozwiązaniach w zakresie przeciwdziałania wspieraniu agresji na Ukrainę oraz służących ochronie bezpieczeństwa narodowego.

Federacja Rosyjska nie pozostaje bierna wobec nałożonych na nią sankcji. Rosja w ramach odwetu (retaliacji) nałożyła własne sankcje na państwa zachodnie oraz zapowiada nacjonalizację majątków spółek kończących lub zawieszających swoją działalność na jej terytorium. Nie wyczerpuje to jeszcze jednak jej arsenału i być może niedługo dojdzie do kolejnych działań Federacji Rosyjskiej na arenie międzynarodowej sprowadzających się do kwestionowania legalności środków, którymi uderzono w rosyjską gospodarkę.

Dzień 24 lutego 2022 r., w którym wojska rosyjskie bezprawnie wtargnęły na terytorium Ukrainy, okazał się początkiem testu europejskiej solidarności, a także odporności europejskiej ekonomii. W skali makro pojawił się ogromny znak zapytania – czy europejska gospodarka może funkcjonować bez rynków wschodnich? W skali mikro przedsiębiorcy stają przed dylematami, jak postępować z kontrahentami z tego regionu, w szczególności w obliczu zawartych wieloletnich kontraktów, które znajdują się w zaawansowanym stadium realizacji.

Pandemia wpłynęła między innymi na nasz sposób robienia zakupów. Coraz częściej produkty (w tym prezenty w okresie przedświątecznym) zamawiamy przez internet – z dostawą do drzwi, do wyznaczonego punktu bądź do automatu paczkowego – dzięki czemu nie musimy czekać w domu we wskazanych przez kuriera godzinach. Na naszych osiedlach i ulicach pojawiają się kolejne automaty paczkowe. Wiadomo już, że ich budowa nie wymaga uzyskania zgody organu administracji architektoniczno-budowlanej. Ale czy wiąże się z koniecznością zapłaty podatku od nieruchomości?

O nowościach wprowadzonych ustawą z 30 marca 2021 r. o zmianie ustawy o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko oraz niektórych innych ustaw pisaliśmy już, oceniając je z perspektywy inwestorów oraz organizacji ekologicznych. Przepisy te wywołują w praktyce stosowania prawa coraz więcej wątpliwości.