administracja | Co do zasady

Na wokandzie Naczelnego Sądu Administracyjnego rozpatrywano niedawno sprawę samowolnej zmiany sposobu wykorzystywania nieruchomości. Zgodnie z pozwoleniem na budowę miała ona stanowić mieszkalną część budynku, a została przebudowana jako pokoje do wynajmu.

Z dniem 1 stycznia 2018 r. do ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji został dodany Rozdział 1A, który zawiera przepisy dotyczące utworzenia i prowadzenia w systemie teleinformatycznym Rejestru Należności Publicznoprawnych. Rejestr wprowadzono jako część pakietu nowelizacji ustaw mających ułatwić dochodzenie wierzytelności. Będzie on zawierać dane o zobowiązaniach podmiotów względem Skarbu Państwa i jednostek samorządu terytorialnego.

Sprzeciw – nowy środek zaskarżenia do sądu administracyjnego, wprowadzony 1 czerwca 2017 r. – coraz bardziej obrasta w orzecznictwo. Właśnie pojawił się pogląd, zgodnie z którym nie służy on od postanowień uchylających postanowienie organu I instancji i przekazujących sprawę do ponownego rozpoznania.

Ponaglenie jest stosunkowo nowym środkiem prawnym w postępowaniu administracyjnym, wprowadzonym nowelizacją, która weszła w życie 1 czerwca 2017 r. jako narzędzie do zwalczania bezczynności lub przewlekłości postępowania administracyjnego. Orzecznictwo formułuje jednak nowe wymogi, aby po wniesieniu ponaglenia móc skutecznie pójść ze sprawą do sądu administracyjnego.

Nowelizacja Kodeksu postępowania administracyjnego, która weszła w życie 1 czerwca 2017 r., wprowadziła m.in. nowy środek zaskarżenia przed sądem administracyjnym, jakim jest sprzeciw. Po paru miesiącach obowiązywania tych regulacji możemy zapoznać się z pierwszymi rozstrzygnięciami Naczelnego Sądu Administracyjnego na ich podstawie.

W niedawnych orzeczeniach Wojewódzki Sąd Administracyjny w Białymstoku przypomniał, że organy administracji publicznej w kontaktach ze stronami postępowania powinny posługiwać się zrozumiałym językiem i wyznaczać realne terminy na dokonanie poszczególnych czynności.

Problemem takim zajmował się kilka dni temu Naczelny Sąd Administracyjny (II OZ 1326/17). Jego rozstrzygnięcie zasługuje na aprobatę, gdyż chroni prawa procesowe strony postępowania, wprowadzonej w błąd przez organ administracji.

Tak wynika z niedawnej uchwały poszerzonego składu Naczelnego Sądu Administracyjnego, która rozwiała dotychczasowe wątpliwości w tej kwestii. Uchwała ta może otwierać w niektórych sprawach nowe możliwości procesowe (II GPS 1/17).

Ostatnia duża nowelizacja Kodeksu postępowania administracyjnego, która weszła w życie 1 czerwca br., wprowadziła nowy środek zwalczania bezczynności lub przewlekłości prowadzonego postępowania, jakim jest ponaglenie. Trzeba się tylko zastanowić, w jakich sprawach można je składać.

Największe kontrowersje w orzecznictwie sądowym w sprawach odszkodowawczych przeciwko podmiotom władzy publicznej budzi przesłanka niezgodności działań lub zaniechań z prawem. Jej wykazanie wymaga przedstawienia wywodu pozwalającego scharakteryzować konkretne działania lub zaniechania organów publicznych jako nielegalne.

Jeśli szkoda została wyrządzona przez wadliwy akt normatywny, można mieć wątpliwości, od kogo dochodzić odszkodowania: od Skarbu Państwa czy od jednostki samorządu terytorialnego, zwłaszcza jeśli np. działania jednostki nie można uznać za bezprawne.

Dochodzenie od Skarbu Państwa naprawienia szkody wyrządzonej przez wydanie wyroku niezgodnego z prawem wymaga uprzedniego stwierdzenia tej niezgodności we właściwym postępowaniu. Przepisy regulujące uzyskanie tego prejudykatu wywołują jednak poważne wątpliwości.