upadłości i restrukturyzacje | Co do zasady

What banks should pay attention to when granting consortium financing or considering restructuring of consortium debt.

Przygotowana likwidacja (z ang. pre-pack) może stać się dla instytucji finansowych, występujących w roli wierzyciela zabezpieczonego rzeczowo, skutecznym narzędziem windykacyjnym, gdy dłużnik jest niewypłacalny, a instytucja finansowa ma interes w szybkim spieniężeniu przedmiotu zabezpieczenia po jak najwyższej cenie. Dotyczyć to może także spraw, gdy wobec dłużnika toczy się sądowe postępowanie restrukturyzacyjne, po doprowadzeniu do jego wcześniejszego umorzenia.

Wyrok Trybunału Sprawiedliwości UE z jednej strony wskazuje, że zastawca musi być ograniczony w możliwości rozporządzania środkami pieniężnymi, ale z drugiej strony nie wyjaśnia, jak takie ograniczenie miałoby wyglądać.

Sąd odmówi otwarcia postępowania sanacyjnego, jeśli jego skutkiem byłoby pokrzywdzenie wierzycieli. Warto się zastanowić, kiedy właściwie dochodzi do takiego pokrzywdzenia. Nie jest nim bowiem samo otwarcie postępowania sanacyjnego wobec dłużnika, choć niesie ono pewne negatywne skutki dla wierzycieli.

Z początkiem 2016 r., gdy weszła w życie ustawa Prawo restrukturyzacyjne i nowelizacja ustawy Prawo upadłościowe, doszło do utworzenia nowego zawodu regulowanego doradcy restrukturyzacyjnego. Ma on być wykonywany przez osoby profesjonalnie przygotowane do świadczenia usług w sprawach restrukturyzacji i upadłości oraz pełnienia funkcji w postępowaniach restrukturyzacyjnych, upadłościowych i egzekucyjnych. Doradcy restrukturyzacyjni mają łączyć wiedzę z zakresu prawa, ekonomii, finansów i zarządzania. Potwierdzeniem ich kwalifikacji zawodowych jest licencja przyznawana przez Ministra Sprawiedliwości.

Rada wierzycieli zyskała większy potencjał oddziaływania na przebieg postępowania upadłościowego, m.in. dzięki możliwości decydowania o zmianie syndyka. Stała się również organem obligatoryjnym w przypadku, gdy wniosek o jej ustanowienie zgłosi upadły lub niewielka grupa wierzycieli. Ustanowienie rady wierzycieli powinno działać dyscyplinująco na efektywność pracy syndyka oraz doprowadzić do usprawnienia – w dotychczasowej praktyce czasochłonnego i kosztownego – procesu likwidacji masy upadłości.

1 stycznia 2016 r. wchodzi w życie zasadnicza część przepisów ustawy z dnia 15 maja 2015 r. Prawo restrukturyzacyjne. Będzie ona stanowić jeden z istotnych fundamentów prawa gospodarczego w Polsce, umożliwiając skuteczne przeprowadzenie restrukturyzacji niewypłacalnego przedsiębiorcy.

Znowelizowana ustawa Prawo upadłościowe redefiniuje pojęcie stanu niewypłacalności i doprecyzowuje przesłanki ogłoszenia upadłości. Nie powoduje to jednak, wbrew pozorom, zwiększenia rygoryzmu regulacji prawnych. Nowa ustawa cechuje się większą elastycznością i lepiej odzwierciedla realia rynkowe. Nie jest jednak pozbawiona mankamentów, które w praktyce mogą stać się źródłem istotnych wątpliwości.

Postępowania przewidziane nowym prawem restrukturyzacyjnym mają być prowadzone nie w celu najwyższego zaspokojenia wierzycieli, ale w celu zapobieżenia niewypłacalności dłużnika przy poszanowaniu słusznych interesów wierzycieli. W konsekwencji takiego podejścia winna wzrosnąć zarówno szansa na zaspokojenie, jak i wysokość zaspokojenia wierzycieli.

Znowelizowane Prawo upadłościowe i Prawo restrukturyzacyjne uszczelniają dotychczasowe regulacje tam, gdzie miały one luki, i poluzowują je tam, gdzie wymagały one dostosowania do realiów gospodarczych.

Skuteczna restrukturyzacja zadłużenia niewypłacalnego dłużnika przy jednoczesnej ochronie praw wierzycieli stanowi jedno z głównych założeń nowej ustawy Prawo restrukturyzacyjne. Pogodzeniu tych często rozbieżnych celów ma służyć zmiana zasad prowadzenia egzekucji z majątku dłużnika w toku restrukturyzacji oraz znowelizowane zasady wykonywania stosunków umownych łączących niewypłacalnego dłużnika z kontrahentami.

Nowe Prawo restrukturyzacyjne wprowadza całkowicie nowe podejście do traktowania pożyczek udzielanych przez wspólników spółkom kapitałowym, wobec których następnie ogłoszono upadłość. Zmieniają się także następstwa zawierania innych transakcji niewypłacalnego dłużnika z podmiotami powiązanymi.