Pre-pack – nowe narzędzie windykacyjne dla instytucji finansowych? | Co do zasady

Przygotowana likwidacja (z ang. pre-pack) może stać się dla instytucji finansowych, występujących w roli wierzyciela zabezpieczonego rzeczowo, skutecznym narzędziem windykacyjnym, gdy dłużnik jest niewypłacalny, a instytucja finansowa ma interes w szybkim spieniężeniu przedmiotu zabezpieczenia po jak najwyższej cenie. Dotyczyć to może także spraw, gdy wobec dłużnika toczy się sądowe postępowanie restrukturyzacyjne, po doprowadzeniu do jego wcześniejszego umorzenia.

Od 1 stycznia 2016 r. przedsiębiorstwo dłużnika, jego zorganizowana część lub składniki majątkowe stanowiące znaczną część przedsiębiorstwa mogą zostać w trybie przygotowanej likwidacji sprzedane na wniosek m.in. wierzyciela osobistego, w tym zabezpieczonego rzeczowo na mieniu dłużnika¹. Ustawodawca zdecydował bowiem, że uprawniony do złożenia wniosku o zatwierdzenie warunków sprzedaży mienia dłużnika może być każdy z podmiotów legitymowanych do wniesienia o ogłoszenie jego upadłości, w tym więc także jego wierzyciel osobisty². Dostępne dane pokazują, że w pierwszym roku obowiązywania w Polsce instytucji pre-packu blisko 17% wniosków o zatwierdzenie warunków sprzedaży w tej formie zostało wniesionych przez wierzyciela³.

Wierzyciel, który planuje wnieść do sądu o zatwierdzenie sprzedaży określonego mienia dłużnika w formie pre-packu, sam może poszukiwać nabywcy i negocjować z nim warunki sprzedaży; co ciekawe, sam także może zostać nabywcą (należy jednak zwrócić uwagę, że nie jest wówczas możliwe potrącenie z posiadaną wierzytelnością ceny nabycia; wymagana jest płatność gotówkowa). Zgoda upadłego dłużnika, będącego właścicielem mienia, nie jest formalnie wymagana.

W praktyce, gdy wniosek o zatwierdzenie pre-packu ma zostać przygotowany i złożony przez wierzyciela, bez zgody dłużnika czy wręcz wbrew jego woli, najbardziej problematyczne może okazać się sporządzenie opisu i oszacowania przedmiotu pre-packu (jest to dokument niezbędny do zorganizowania takiej transakcji; opis i oszacowanie sporządza osoba wpisana na listę biegłych sądowych) oraz pozyskanie przez potencjalnego nabywcę informacji o mieniu dłużnika, które pozwolą mu podjąć decyzję o przystąpieniu do transakcji. Dłużnik może bowiem nie podjąć dobrowolnej współpracy z wierzycielem oraz odmówić dostępu do przedmiotu pre-packu i nie udzielać informacji na jego temat. Wrócimy jeszcze do tego zagadnienia w dalszej części artykułu.

Uzgodnione z potencjalnym nabywcą warunki sprzedaży podlegają wraz z ogłoszeniem upadłości dłużnika zatwierdzeniu przez sąd upadłościowy. Do finalizacji transakcji i zaspokojenia wierzyciela może w takiej sytuacji dojść krótko po ogłoszeniu upadłości. Masa upadłości jest przy tych czynnościach reprezentowana przez syndyka. Jeśli dłużnik jest objęty postępowaniem restrukturyzacyjnym, dodatkowo konieczne będzie doprowadzenie do wcześniejszego umorzenia przez sąd tego postępowania.

Pre-pack jako narzędzie windykacyjne może okazać się szczególnie atrakcyjny, jeśli dłużnik nie obsługuje zadłużenia wobec instytucji finansowej i nie ma perspektyw na spłatę zadłużenia w całości w rozsądnym czasie, a instytucja finansowa jako wierzyciel zabezpieczony rzeczowo nie godzi się na restrukturyzację zadłużenia na warunkach proponowanych przez dłużnika lub zarządcę w postępowaniu restrukturyzacyjnym. Sprzedaż mienia niewypłacalnego dłużnika w formie pre-packu może przy tym nieść korzyści dla znacznie szerszego grona interesariuszy.

Zalety pre-packu dla instytucji finansowych

Analiza przepisów ustawy Prawo upadłościowe oraz dotychczasowe doświadczenia, w tym ze stosowania pre-packu w innych jurysdykcjach, pozwalają postawić tezę, że sprzedaż mienia dłużnika w formie pre-packu może być korzystniejsza dla instytucji finansowej, będącej wierzycielem zabezpieczonym rzeczowo, niż zaspokojenie w innych trybach. Do najważniejszych korzyści można tu zaliczyć:

• Wyższy stopień zaspokojenia niż przy sprzedaży przedmiotów zabezpieczeń pojedynczo

Doświadczenie uczy, że składniki mienia dłużnika obciążone zabezpieczeniami powinny osiągnąć wyższą wartość, gdy są sprzedawane jako element przedsiębiorstwa lub jego zorganizowanej części, gdyż stanowią wówczas element większej całości będącej „w ruchu” i służącej już w sposób zorganizowany celom zarobkowym. Stąd korzystniejsza cenowo powinna być sprzedaż obciążonego mienia w pre-packu niż pojedynczo, tak w postępowaniu upadłościowym lub restrukturyzacyjnym, jak i poza nimi.

• Wyższy stopień zaspokojenia niż przy sprzedaży przedmiotów zabezpieczeń jako części składowych przedsiębiorstwa lub jego zorganizowanej części w postępowaniu upadłościowym na zasadach ogólnych

Jednym z celów instytucji przygotowanej likwidacji jest pełniejsze zaspokojenie wierzycieli niż w toku postępowania upadłościowego na zasadach ogólnych⁴. Wierzyciel przymierzający się do transakcji w formie pre-packu może zlecić doradcom inwestycyjnym poszukiwanie potencjalnych nabywców, a następnie prowadzić osobiście lub przy wsparciu doradców negocjacje z potencjalnymi nabywcami. Syndycy w postępowaniu upadłościowym zazwyczaj nie korzystają ze wsparcia zewnętrznych doradców i samodzielnie poszukują nabywców dla mienia dłużnika. Często ogranicza się to do publikacji na krótko ogłoszeń w prasie i internecie, udostępnienia mienia i udzielania odpowiedzi na pytania potencjalnych nabywców. Syndycy, działając w sposób pasywny, osiągną zazwyczaj mniej satysfakcjonujący rezultat niż aktywny wierzyciel wsparty doradcą inwestycyjnym. Stąd jeżeli dłużnik przeżywa poważne trudności i jego upadłość wydaje się nieunikniona, korzystniejsze dla instytucji finansowej może być przejęcie inicjatywy w procesie i podjęcie własnych starań w celu sprzedaży mienia dłużnika w formie pre-packu. Dotyczy to także sytuacji, gdy dłużnik jest aktualnie objęty jedną z sądowych procedur restrukturyzacyjnych.

• Spieniężenie przedmiotów zabezpieczeń i zakończenie relacji z dłużnikiem w krótszym czasie niż w przypadku postępowania upadłościowego toczącego się na zasadach ogólnych

Celem instytucji przygotowanej likwidacji jest szybsze zaspokojenie wierzycieli oraz znaczne skrócenie czasu trwania postępowania upadłościowego⁵. Uczestnicy postępowań upadłościowych wiedzą, że wierzyciel zabezpieczony rzeczowo może nawet kilka lat czekać na sprzedaż przedmiotów zabezpieczeń i podział uzyskanych stąd środków pieniężnych. Przyczyn może być wiele. Przygotowana likwidacja ma szansę stać się dla wierzycieli zabezpieczonych rzeczowo remedium na tę bolączkę.

Przepisy ustawy Prawo upadłościowe są bowiem obecnie tak skonstruowane, aby można było przejść nawet w ciągu kilku miesięcy drogę od momentu złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości dłużnika wraz z towarzyszącym mu wnioskiem o zatwierdzenie warunków sprzedaży, przez zawarcie przez syndyka umowy sprzedaży z nabywcą i wydanie przedmiotu transakcji, do momentu podziału środków pieniężnych uzyskanych ze sprzedaży wśród wierzycieli zabezpieczonych rzeczowo. Zamknięcie całej procedury w ciągu maksymalnie jednego roku jest założeniem w pełni realnym. Rzeczywiste tempo procesu będzie zależne jednak m.in. od należytego przygotowania przez wierzyciela lub na jego zlecenie wniosku o ogłoszenie upadłości i towarzyszącego mu wniosku o zatwierdzenie warunków sprzedaży, w szczególności załączonego do niego opisu i oszacowania mienia mającego stanowić przedmiot sprzedaży. Aby proces przebiegał sprawnie, prezentowane informacje, dane i oceny muszą być wiarygodne i być za takie uznane przez wyznaczonego przez sąd tymczasowego nadzorcę sądowego (opcjonalnie) i sam sąd upadłościowy.

Zalety pre-packu dla nabywcy, pracowników i wierzycieli niezabezpieczonych na mieniu dłużnika

Sprzedaż w formie pre-packu może również nieść korzyści dla nabywcy, wierzycieli niezabezpieczonych rzeczowo i pracowników upadłego dłużnika, a przez to także dla ich rodzin i, szerzej, społeczności lokalnej. Na procedurę przygotowanej likwidacji życzliwie powinny spoglądać także sądy, gdyż stanowi ona szansę na znacznie szybsze zakończenie postępowania upadłościowego.

• Nabycie składników mienia bez długów i obciążeń rzeczowych

Sprzedaż dokonana w formie pre-packu ma skutki sprzedaży egzekucyjnej. Zasadniczo więc inwestor nabywa „czyste” składniki majątkowe, bez obciążeń i długów upadłego dłużnika związanych z prowadzeniem przedsiębiorstwa (w tym podatkowych). Nabywca nie ponosi solidarnej ze zbywcą odpowiedzialności za te długi na zasadach przewidzianych w Kodeksie cywilnym.

• Uniknięcie stygmatyzacji przedsiębiorstwa i utrzymanie kontrahentów i klientów

Uczestnicy rynku dowiadują się o ogłoszeniu upadłości dotychczasowego właściciela przedsiębiorstwa zazwyczaj najwcześniej wraz z informacją o zatwierdzeniu przez sąd upadłościowy warunków sprzedaży przedsiębiorstwa lub jego zorganizowanej części na rzecz nowego właściciela. Poszukiwanie nabywcy, negocjacje warunków sprzedaży i przygotowania do transakcji odbywają się jeszcze przed ogłoszeniem upadłości obecnego właściciela przedsiębiorstwa. Daje to szansę, że kontrahenci i klienci przedsiębiorstwa nie będą podejmować nerwowych działań z uwagi na upadłość dotychczasowego właściciela, w szczególności nie zrezygnują z dalszej współpracy. Znany będzie już wówczas nowy właściciel, który przystępując do transakcji z reguły planuje kontynuację działalności przedsiębiorstwa lub jego części. W części spraw już w dniu ogłoszenia upadłości nowy właściciel przejmie w zarząd przedsiębiorstwo dłużnika. Stanowi to wszystko oczywistą korzyść dla nabywcy, który może utrzymać sieć kontrahentów i klientów przedsiębiorstwa, ale w ostatecznym rozrachunku będzie także korzystne dla tych kontrahentów i klientów.

• Ochrona miejsc pracy

Celem sprzedaży w formie pre-packu będzie zasadniczo utrzymanie „w ruchu” przedsiębiorstwa i kontynuacja dotychczasowej działalności przez nowego właściciela. Stąd pracownicy świadczący pracę w przedsiębiorstwie zachowają w całości lub w zdecydowanej części swoje miejsca pracy. Badania przeprowadzone w 2007 r. w Anglii i Walii pokazały, że przy sprzedaży przedsiębiorstwa w formie pre-packu w ponad 90% analizowanych spraw doszło do utrzymania zatrudnienia przez wszystkich pracowników, a jedynie w 2% spraw doszło do ich zwolnienia w całości. Dla porównania, przy sprzedaży w normalnym toku postępowania insolwencyjnego było to odpowiednio 65% i 16%⁶.

• Oszczędność dla masy upadłości

Sprzedaż mienia dłużnika w pre-packu będzie znacząco tańsza dla masy upadłości niż sprzedaż w postępowaniu upadłościowym, na jego późniejszym etapie.

Jeżeli nie dojdzie do sprzedaży przedsiębiorstwa lub jego zorganizowanej części w pre-packu, syndyk zostanie zmuszony do wypłaty dalszych, bieżących wynagrodzeń pracowniczych (aż do czasu sprzedaży przedsiębiorstwa lub jego zorganizowanej części na zasadach ogólnych) lub do przeprowadzenia zwolnień w odpowiednim trybie. Wynikające stąd koszty będą obciążać masę upadłości.

To samo dotyczy kosztów związanych z dalszym zarządzaniem i utrzymaniem „w ruchu” przedsiębiorstwa dłużnika w toku postępowania upadłościowego, gdy syndyk planuje je sprzedać w całości lub w części, a także tych kosztów likwidacji przedsiębiorstwa na zasadach ogólnych, których nie trzeba byłoby ponosić przy sprzedaży w pre-packu. Znaczne oszczędności dla masy upadłości mogą wiązać się w szczególności z wydaniem przedmiotu pre-packu do rąk nabywcy już w dacie ogłoszenia upadłości dłużnika.

• Szansa na wyższy stopień zaspokojenia wierzycieli niezabezpieczonych rzeczowo

Szybkość sprzedaży w formie pre-packu i wynikające z tego trybu oszczędności dla masy upadłości mogą mieć pozytywny wpływ na stopień zaspokojenia wierzycieli niezabezpieczonych na mieniu dłużnika, w szczególności wierzycieli z kontraktów handlowych. W najgorszym przypadku wierzyciele ci uzyskają najpewniej zaspokojenie porównywalne z tym, na jakie mogliby liczyć w postępowaniu upadłościowym na zasadach ogólnych.

Jeszcze o samej procedurze przygotowanej likwidacji

Poniżej przedstawione zostały kluczowe dla instytucji finansowej informacje dotyczące możliwego przebiegu procedury przygotowanej likwidacji (pre-packu).

• Wniosek o ogłoszenie upadłości wraz z towarzyszącym mu wnioskiem o zatwierdzenie warunków sprzedaży

Jeżeli wnioskodawca wraz z wnioskiem o ogłoszenie upadłości dłużnika wnosi również o zatwierdzenie warunków sprzedaży określonego mienia, powinien wskazać we wniosku co najmniej przedmiot pre-packu, potencjalnego nabywcę oraz uzgodnioną z nim, proponowaną cenę sprzedaży. Sąd upadłościowy będzie preferował sprzedaż przedsiębiorstwa w całości, stąd wniosek obejmujący jedynie zorganizowaną część przedsiębiorstwa lub składniki majątkowe stanowiące znaczną część przedsiębiorstwa będzie musiał uzasadniać to dbałością o stopień zaspokojenia wierzycieli.

W trakcie negocjacji wnioskodawca może także uzgodnić z potencjalnym nabywcą projekt umowy sprzedaży. Dopuszczalne jest bowiem przedłożenie projektu do sądu upadłościowego wraz z wnioskiem o zatwierdzenie warunków pre-packu.

W postanowieniu zatwierdzającym warunki sprzedaży sąd upadłościowy będzie mógł odwołać się do warunków sprzedaży określonych w projekcie umowy sprzedaży. Syndyk, z którym nabywca będzie formalnie zawierał umowę (jako z osobą działającą na rachunek upadłego dłużnika), stanie się w ten sposób związany projektem umowy. Jest to więc rozwiązanie ze wszech miar korzystne dla potencjalnego nabywcy, a także może pozytywnie wpłynąć na szybkość procedury przygotowanej likwidacji. Wyeliminowana zostaje bowiem potrzeba negocjacji umowy z syndykiem po ogłoszeniu upadłości dłużnika.

• Opis i oszacowanie

Cena, za którą mienie dłużnika może zostać sprzedane w pre-packu, nie może zostać określona przez wnioskodawcę i potencjalnego nabywcę w sposób dowolny. Do wniosku o zatwierdzenie warunków sprzedaży wnioskodawca musi dołączyć opis i oszacowanie składników objętych wnioskiem, sporządzony przez osobę wpisaną na listę biegłych sądowych (zwaną dalej „biegłym sądowym”). Z odstępstwem od tej zasady mamy do czynienia tylko wtedy, gdy sprzedaż ma być dokonana na rzecz podmiotu powiązanego z dłużnikiem; opis i oszacowanie jest wtedy sporządzane za żądanie sądu upadłościowego.

Wymóg zaangażowania biegłego sądowego do wyceny przedmiotu pre-packu oraz nadzór nad procedurą sądu upadłościowego mają wpływać na przejrzystość procedury oraz minimalizować ryzyko negatywnego odbioru społecznego instytucji pre-packu w Polsce. Dla przykładu, w Anglii i Walii podstawowym zarzutem, jaki pojawiał się w ostatnich latach wobec instytucji pre-packu była niedostateczna transparentność zasad wyceny sprzedawanego mienia⁷.

Postulować należy, aby opisy i oszacowania przedsiębiorstw i ich zorganizowanych części były na potrzeby pre-packu sporządzone przez tych biegłych sądowych, którzy posiadają wiadomości specjalne na temat wyceny przedsiębiorstw oraz mają doświadczenie w wycenie przedsiębiorstw z branży, w której działalność dłużnik prowadzi (gdy takie osoby występują na rynku).

Opis i oszacowanie sporządzane na potrzeby pre-packu powinny zawierać m.in. informacje na temat:

• przedmiotu działalności przedsiębiorstwa, nieruchomości wchodzących w jego skład (w tym ich obszaru i oznaczenia księgi wieczystej), innych środków trwałych oraz stwierdzonych praw i obciążeń;
• hipoteki i zastawu rejestrowego obciążających przedsiębiorstwo, ich wartości oraz wartości składników nimi obciążonych, a także stosunku wartości poszczególnych składników obciążonych do wartości przedsiębiorstwa;
• szacunkowych kosztów postępowania upadłościowego, tak przy likwidacji na zasadach ogólnych, jak i w trybie przygotowanej likwidacji, które należałoby ponieść przy sprzedaży przedsiębiorstwa w całości (ten element może także opcjonalnie znaleźć się w odrębnie sporządzonej opinii).

Biorąc pod uwagę uwarunkowania sprzedaży dokonywanej w formie pre-packu, w szczególności okoliczność, że do sprzedaży dochodzi w postępowaniu upadłościowym, postulować należy, aby oszacowanie uwzględniało warunki sprzedaży wymuszonej, analogicznie jak przyjmuje się w postępowaniu upadłościowym przy likwidacji mienia na zasadach ogólnych.

• Dostęp do mienia dłużnika oraz do danych i informacji o nim

Gdy to wierzyciel rozważa, aby złożyć wraz z wnioskiem o ogłoszenie upadłości wniosek o zatwierdzenie warunków pre-packu, istotny może stać się dostęp do mienia dłużnika oraz danych i informacji o nim, gdy jest to konieczne do przygotowania opisu i oszacowania, a także do podjęcia przez potencjalnego nabywcę decyzji o przystąpieniu do transakcji i uzgodnienia z nim warunków sprzedaży. Bez tego dostępu, gdy dłużnik lub zarządca w postępowaniu restrukturyzacyjnym go odmawia, sporządzenie przez biegłego sądowego opisu i oszacowania oraz uzgodnienie z potencjalnym nabywcą warunków sprzedaży może być w pewnych sprawach niezwykle utrudnione, w szczególności jeśli ich przedmiotem są średnie i duże przedsiębiorstwa prowadzące działalność produkcyjną.

Ponieważ instytucja przygotowanej likwidacji wolą ustawodawcy może być także inicjowana przez wierzyciela, i to wbrew woli dłużnika, przed praktykami staje wyzwanie, w jaki sposób to uprawnienie wierzyciela wypełnić treścią i skutecznymi działaniami, gdy dłużnik odmawia dobrowolnej współpracy.

Jeśli wierzycielem jest instytucja finansowa, należy przede wszystkim poszukiwać w postanowieniach umów dotychczas wiążących wierzyciela z dłużnikiem, w szczególności np. w umowie kredytowej czy dokumentacji ustanawiającej zabezpieczenia, podstaw, by zobowiązać dłużnika lub zarządcę w postępowaniu restrukturyzacyjnym do udzielenia dostępu do przedmiotu pre-packu i przekazania niezbędnych informacji. W odniesieniu zaś do nowych finansowań istotne jest, aby instytucje finansowe już na etapie negocjacji, np. umowy kredytowej, dążyły do takiego skonstruowania jej postanowień, aby na potrzeby pre-packu można było uzyskać zgodne z wymogami opis i oszacowanie określonych składników mienia dłużnika oraz kluczowe dla potencjalnego nabywcy informacje i dane o tych składnikach, a także aby wierzyciel mógł swobodnie prowadzić negocjacje z potencjalnymi nabywcami tego mienia. W zależności od sytuacji postanowienia te powinny podlegać wykonaniu przez dłużnika lub zarządcę ustanowionego dla dłużnika w postępowaniu restrukturyzacyjnym.

• Cena sprzedaży

Wartość oszacowania ustalona przez biegłego sądowego stanowić może punkt wyjścia dla wierzyciela w negocjacjach z potencjalnymi nabywcami. Na potrzeby ustalenia ceny, którą strony zdecydują się ostatecznie umieścić we wniosku o zatwierdzenie pre-packu kierowanym do sądu upadłościowego, wartość tę można będzie w razie potrzeby pomniejszyć o koszty postępowania, które należałoby ponieść w związku z likwidacją mienia w postępowaniu upadłościowym na zasadach ogólnych. Przy czym chodzi o te koszty, które nie wystąpią przy sprzedaży w pre-packu. Jeżeli cena proponowana we wniosku jest równa lub wyższa od ww. kwoty, sąd upadłościowy jest związany wnioskiem.

Ponadto, w drodze wyjątku, sąd będzie mógł uwzględnić także wniosek, w którym podana jest cena zbliżona do kwoty, o której mowa powyżej (czyli także niższa od niej). Za uwzględnieniem tej ceny przemawiać będzie musiał ważny interes publiczny (np. zachowanie miejsc pracy) lub możliwość zachowania przedsiębiorstwa dłużnika.

Sprzedaż na rzecz podmiotu powiązanego z upadłym będzie zaś dopuszczalna wyłącznie po cenie sprzedaży nie niższej niż wartość oszacowania.

• Zatwierdzenie warunków sprzedaży przez sąd upadłościowy

W przypadku uwzględnienia wniosku sąd w postanowieniu o ogłoszeniu upadłości zatwierdza warunki sprzedaży, określając obligatoryjnie cenę oraz nabywcę mienia będącego przedmiotem sprzedaży. Sąd jest związany w tym zakresie wnioskiem wnioskodawcy; nie może zwiększyć ani zmniejszyć proponowanej ceny sprzedaży.

Podkreślić należy, choć wydaje się to oczywiste, że sąd może zatwierdzić warunki sprzedaży w formie pre-packu tylko w razie jednoczesnego ogłoszenia upadłości dłużnika. Jest to warunek konieczny. Jeżeli sąd uzna, że wniosek o ogłoszenie upadłości zasługuje na oddalenie, to wniosek o zatwierdzenie pre-packu staje się bezprzedmiotowy.

Postanowienie w przedmiocie wniosku o zatwierdzenie warunków sprzedaży podlega zażaleniu. W razie oddalenia wniosku zażalenie przysługuje wnioskodawcy, a na postanowienie uwzględniające wniosek – każdemu z wierzycieli.

• Uiszczenie ceny i zawarcie umowy sprzedaży

Syndyk jest zobowiązany do zawarcia z nabywcą, na rachunek upadłego dłużnika, umowy sprzedaży w terminie 30 dni od uprawomocnienia się postanowienia o zatwierdzeniu warunków sprzedaży (o ile zaakceptowane przez sąd warunki umowy nie przewidują innego terminu). Zawarcie umowy sprzedaży może nastąpić wyłącznie po wpłaceniu przez nabywcę całej ceny do masy upadłości lub po wydaniu syndykowi ceny złożonej wcześniej do depozytu. Nie jest dopuszczalne odroczenie tej płatności w czasie lub rozłożenie jej na raty (np. w Anglii i Walii jest to w przypadku pre-packu możliwe).

Wniosek o zatwierdzenie warunków sprzedaży może przewidywać żądanie wydania przedsiębiorstwa nabywcy już z dniem ogłoszenia upadłości dłużnika. W takim przypadku do wniosku dołącza się dowód wpłaty pełnej, proponowanej ceny na rachunek depozytowy sądu. W okresie przejściowym, do czasu uprawomocnienia się postanowienia zatwierdzającego warunki sprzedaży i zawarcia umowy sprzedaży, nabywca zarządza wtedy majątkiem w granicach zwykłego zarządu, na własne ryzyko i odpowiedzialność.

W terminie przewidzianym na zawarcie umowy sprzedaży syndyk może złożyć wniosek do sądu o uchylenie lub zmianę postanowienia zatwierdzającego warunki sprzedaży, jeżeli po wydaniu postanowienia zmieniły się lub zostały ujawnione okoliczności mające istotny wpływ na wartość składnika majątkowego będącego przedmiotem sprzedaży. Rozwiązanie to jest jednym z elementów gwarancyjnych w procedurze pre-packu; ma chronić interesy dłużnika i jego wierzycieli. Na postanowienie uwzględniające wniosek syndyka przysługuje zażalenie uczestnikom postępowania upadłościowego.

Po uprawomocnieniu się postanowienia zatwierdzającego warunki sprzedaży sąd postanawia o wydaniu syndykowi ceny złożonej do depozytu (z urzędu lub na wniosek syndyka). Następnie syndyk powinien ustalić i wykonać plan podziału środków pieniężnych uzyskanych ze sprzedaży przedmiotu zabezpieczenia, uwzględniający wierzyciela zabezpieczonego na tym mieniu. Z pieniędzy uzyskanych z tytułu zbycia przedmiotu zabezpieczenia tworzy się osobny fundusz na zasadzie prawa odrębności, z którego wierzyciel zabezpieczony podlega zaspokojeniu z pierwszeństwem przed innymi wierzycielami; ewentualnie z uwzględnieniem zasad pierwszeństwa obowiązujących między wierzycielami zabezpieczonymi na tym samym mieniu.

• Składniki majątkowe obciążone zastawem rejestrowym

Jeśli składniki mające zostać objęte pre-packiem są obciążone zastawem rejestrowym na rzecz innego podmiotu niż wnioskodawca, konieczne staje się uzyskanie pisemnej zgody zastawnika na transakcję. Niedopuszczalne jest bowiem złożenie wniosku o zatwierdzenie warunków sprzedaży w odniesieniu do składników majątkowych objętych zastawem rejestrowym, jeżeli umowa o ustanowienie zastawu rejestrowego przewiduje możliwość zaspokojenia przez zastawnika z przedmiotu zastawu przez jego przejęcie albo sprzedaż w trybie określonym w ustawie z dnia 6 grudnia 1996 r. o zastawie rejestrowym i rejestrze zastawów, a zastawnik nie wyraził zgody na pre-pack. Jedyny wyjątek stanowi sytuacja, gdy sprzedaż przedmiotu zastawu w pre-packu obejmującym przedsiębiorstwo w całości jest korzystniejsza dla zastawnika niż oddzielna sprzedaż przedmiotu zastawu. Wnioskodawca musi to jednak wykazać przed sądem upadłościowym.

Z pieniędzy uzyskanych z tytułu zbycia przedmiotu zastawu tworzy się osobny fundusz na zasadzie prawa odrębności, z którego zastawnik podlega zaspokojeniu z pierwszeństwem przed innymi wierzycielami (ewentualnie z uwzględnieniem zasad pierwszeństwa obowiązujących między wierzycielami zabezpieczonymi na tym samym mieniu).

Karol Czepukojć, praktyka restrukturyzacji i upadłości kancelarii Wardyński i Wspólnicy