zamówienia publiczne | Co do zasady

Nie powiódł się plan PKP PLK S.A., zgodnie z którym spółka miała zawrzeć umowy ramowe na potrzeby realizacji tzw. wykonania zastępczego. Krajowa Izba Odwoławcza zakwestionowała SIWZ do umowy ramowej, zarzucając, że nie określono w nim zakresu przedmiotu zamówienia.

Wyjaśnienia wykonawcy dotyczące rażąco niskiej ceny bądź kosztu muszą zawierać wskazanie konkretnych czynników, które umożliwiły skalkulowanie ceny lub kosztu na niskim poziomie, oraz zostać poparte stosowanymi dowodami. Ciężar udowodnienia realności ceny lub kosztu spoczywa na wykonawcy. Jeśli nie wywiąże się z tego obowiązku, zamawiający odrzuci jego ofertę.

Sprzęt, którym wykonawca dysponuje na podstawie stałej umowy najmu, jest jego własnym potencjałem. Wykazując spełnianie warunków udziału w postępowaniu, oświadcza zatem, że wymóg posiadania sprzętu spełnia samodzielnie, bez korzystania z zasobów podmiotów trzecich.

Podejście do kwestii formy wadium w formie niepieniężnej zaprezentowane w opinii Urzędu Zamówień Publicznych doprowadzi do zmniejszenia liczby ważnych ofert w postępowaniach powyżej progów unijnych, gdzie wadia są na tyle wysokie, że wykonawcy korzystają z gwarancji bankowych.

Sposób podpisania oferty regulują przepisy Kodeksu cywilnego. W ich świetle podpis złożony na końcu oświadczenia woli, jakim jest oferta wykonawcy, obejmuje całą treść go poprzedzającą, wystarczy więc, aby uznać ofertę za skutecznie podpisaną. Wymóg parafowania każdej strony oferty, stawiany czasem przez zamawiających, należy uznać za mający charakter jedynie instrukcyjny. Niezachowanie tego formalnego wymogu przez wykonawcę nie może skutkować dla niego negatywnymi konsekwencjami.

Już niedługo, bo w listopadzie 2018 r. mają być dostępne wyniki pilotażowego programu prowadzonego przez Główny Urząd Statystyczny (GUS) dotyczącego waloryzacji kontraktów drogowych. Środowisko budowlane z pewnością wiąże z tym programem duże nadzieje. Powstaje jednak pytanie, co się stanie, gdy także nowa metodologia nie spełni oczekiwań pokładanych w niej zapewne przez branżę budowlaną.

Prawo zamówień publicznych reguluje sposób eliminowania wykonawców niespełniających postawionych im wymogów. Wymogi te są związane m.in. z uczciwością wykonawcy (brak karalności za czyny zabronione). Sankcja w postaci wykluczenia z przetargu może być nałożona na wykonawcę nie za czyny popełnione przez ten podmiot, lecz za czyny zabronione popełnione w związku z działalnością podmiotu zbiorowego przez osoby fizyczne działające w jego imieniu lub jego interesie.

Zgodnie z generalną zasadą zamawiający zwracają się z żądaniem udzielenia wyjaśnień, gdy zaoferowana cena, koszt lub ich istotne części składowe wydają się im rażąco niskie oraz budzą wątpliwości co do możliwości wykonania przedmiotu zamówienia. Art. 90 ust. 1 p.z.p. w obecnym brzmieniu nie określa już sztywnych, matematycznych reguł badania rażąco niskiej ceny. Zwrócenie się do wykonawcy o wyjaśnienia jest co do zasady uzależnione od oceny jego oferty przez zamawiającego.

W postępowaniach powyżej progów unijnych odwołanie wnosi się zasadniczo w terminie 10 dni. Czasem data początkowa tego terminu nie będzie identyczna z datą otrzymania określonej informacji od zamawiającego. W przypadku braku aktywności informacyjnej zamawiającego termin ten trzeba liczyć od dnia, w którym przy zachowaniu należytej staranności można było powziąć wiadomość o okolicznościach stanowiących podstawę wniesienia odwołania.

Wykazanie braku przesłanek wykluczenia, często wymaga weryfikacji dokumentów wydawanych przez zagraniczne organy. Inaczej jest w przypadku zakazu ubiegania się o udzielenie zamówienia – jeśli nie orzekł o tym polski sąd, w trybie Kodeksu postępowania karnego, wykonawca nie musi podlegać wykluczeniu.

Europejski system zamówień publicznych to jeden z fundamentów funkcjonowania wspólnego rynku, dlatego głównym zadaniem przepisów prawa w tej dziedzinie jest realizacja swobód traktatowych, co w tym przypadku oznacza zapewnienie swobodnego dostępu do zamówień na terenie UE dla wykonawców z różnych państw członkowskich. W tym celu prawo europejskie nie tylko wymaga stosowania zasady równego traktowania, uczciwej konkurencji i przejrzystości, ale dąży do usunięcia barier w dostępie do rynku, także tych które nie mają dyskryminacyjnego charakteru, ale są nieproporcjonalne. Interpretacja i stosowanie prawa zamówień publicznych w sposób abstrahujący od powyższego celu prowadzi do nadmiernego formalizmu i powoduje, że procedury zamówieniowe stają się niezrozumiałe, a rezultaty leżące u podstaw prawa zamówień publicznych wypaczone.

Zamawiający, który realizuje inwestycję w systemie „buduj”, zgodnie z istotą tego systemu bierze na siebie ryzyko dostarczenia kompletnej dokumentacji. Ponosi również ryzyko tego, że jego dokumentacja może okazać się niekompletna lub zdezaktualizowana.