Nowelizacja k.p.a. z 11 sierpnia 2021 r. – co faktycznie oznacza i w jakim zakresie jej skutki nie odpowiadają deklaracjom przedstawicieli władzy?
16 września 2021 r. wejdą w życie znowelizowane w dniu 11 sierpnia 2021 r. przepisy Kodeksu postępowania administracyjnego dotyczące limitów czasowych dla stwierdzania nieważności decyzji administracyjnych lub stwierdzania ich wydania z naruszeniem prawa. Warto określić skutki tej nowelizacji, tym bardziej że jej rzeczywiste konsekwencje są bezpodstawnie negowane w zapowiedziach przedstawicieli najwyższych władz państwowych.
Kolejny etap ograniczania i wygaszania roszczeń reprywatyzacyjnych do nieruchomości warszawskich
20 października 2020 r. zaczęły obowiązywać zmienione przepisy dotyczące roszczeń dotychczasowych właścicieli wynikających z tzw. dekretu warszawskiego. W ich efekcie jedyną w praktyce dopuszczalną formą reprywatyzacji w Warszawie będzie odszkodowanie dochodzone na drodze skomplikowanego, czasochłonnego i kosztownego postępowania sądowego, zaś istotna część roszczeń zostanie wygaszona bez odszkodowania.
Europejski Trybunał Praw Człowieka a przewlekłość postępowań reprywatyzacyjnych
Obecnie w Warszawie toczy się kilka tysięcy postępowań dotyczących tzw. gruntów warszawskich, z czego ponad połowa spraw dotyczy zwrotu nieruchomości, a reszta odszkodowań za nieruchomości objęte roszczeniami. Co do zasady organy administracji publicznej obowiązane są załatwiać sprawy bez zbędnej zwłoki, w terminach wskazanych w Kodeksie postępowania administracyjnego. Tymczasem średnia długość postępowań reprywatyzacyjnych przekracza kilkanaście lat.
Przesłanka posiadania dotyczyła jedynie następców prawnych dotychczasowego właściciela nieruchomości warszawskiej i po 1946 r. straciła na znaczeniu
W wyrokach z 22 maja 2019 r. WSA w Warszawie po raz pierwszy tak szeroko odniósł się do przesłanki posiadania z dekretu warszawskiego. Potwierdził, że dotyczyła ona jedynie następców prawnych dotychczasowego właściciela nieruchomości i stanowiła warunek skuteczności złożenia wniosku dekretowego, a nie jego pozytywnego rozpatrzenia. Przesłanka ta po 1946 r. stała się nieistotna.
Budynek dekretowy – próba rewizji poglądów na temat powojennej sytuacji prawnej budynków w Warszawie
Oceniając powojenną sytuację prawną budynków posadowionych na gruntach objętych działaniem dekretu warszawskiego, eksponuje się obecnie okoliczności faktyczne związane z wojennymi zniszczeniami budynków oraz trwaniem postępowań dekretowych. Ma to na celu pozbawienie lub ograniczenie praw właścicielskich do tzw. budynków piątkowych. Tymczasem konstrukcja budynku dekretowego jest wyrafinowanym konceptem prawnym, przy którego ocenie należy uwzględniać ówcześnie obowiązujące przepisy i orzecznictwo.
Kolejna próba ograniczenia uprawnień dawnych właścicieli nieruchomości warszawskich
Pod koniec listopada 2018 r. do Sejmu wpłynął projekt nowelizacji przepisów dotyczących komisji do spraw reprywatyzacji nieruchomości warszawskich oraz przepisów zawierających nowe przesłanki odmownego rozpatrzenia tzw. wniosków dekretowych. Przyjęcie tych regulacji stanowiłoby kolejny etap wygaszania roszczeń dawnych właścicieli nieruchomości warszawskich. Jednocześnie ustawodawca nie podejmuje żadnych realnych prac nad rzeczywistymi przepisami reprywatyzacyjnymi, do czego wielokrotnie zobowiązywał go Trybunał Konstytucyjny.
Deklaracja Terezińska i JUST ACT – czyli o tym, co słuszne, a nie wyimaginowane
W mediach podnosi się, że dzięki procedowanej w Kongresie USA ustawie JUST ACT organizacje żydowskie będą domagać się odszkodowań za tzw. mienie bezdziedziczne i dochodzić innych roszczeń wynikających z Deklaracji Terezińskiej z 2009 r. O ile takie obawy nie mają nic wspólnego z rzeczywistością, o tyle warto pochylić się nad samą Deklaracją i stanem jej realizacji w Polsce.
Żydowskie mienie bezdziedziczne wymaga stworzenia wyjątkowych rozwiązań
Temat żydowskiego mienia bezdziedzicznego wywołuje największe kontrowersje w dyskusji nad kompleksowym uregulowaniem problematyki reprywatyzacji w Polsce. Ogólna zasada, zgodnie z którą w braku najbliższych zmarłego dziedziczy po nim państwo, okazuje się jednak rozwiązaniem iluzorycznym i niemożliwym do zastosowania w praktyce.
Co najwyżej pomarańczowe, jeśli nie czerwone światło dla ustawy reprywatyzacyjnej
W artykule „Zielone światło dla reprywatyzacji”, który ukazał się w Rzeczpospolitej z 18 stycznia 2018 r., uznano, że opinia Rady Legislacyjnej na temat projektu tzw. ustawy reprywatyzacyjnej ogólnie go aprobuje, wskazując jedynie na potrzebę jego dokładniejszego uzasadnienia. Taka ocena tej opinii jest wadliwa i wprowadza odbiorców w błąd, gdyż wnioski z niej wynikające wykluczają dalsze procedowanie tego projektu w zaproponowanym brzmieniu.
Nakład konieczny na „inny nakład” nie jest nakładem koniecznym podlegającym rozliczeniu
Kwestia zakwalifikowania nakładów poczynionych na nieruchomość jako nakładów koniecznych bądź „innych nakładów” ma znaczenie przy rozliczeniach między właścicielem nieruchomości a posiadaczem nieruchomości, który takie nakłady poniósł. Sąd Apelacyjny w Warszawie potwierdził, że nie w każdym przypadku będzie można odzyskać wartość nakładów koniecznych od właściciela.
Rozpoczęło się „wybudzanie śpiochów”
22 lutego 2017 r. w ogólnopolskiej prasie oraz na stronie internetowej Urzędu m.st. Warszawy pojawiły się pierwsze ogłoszenia wzywające następców prawnych dawnych właścicieli nieruchomości warszawskich do zgłoszenia swego udziału w postępowaniach dekretowych i udowodnienia swoich praw do nieruchomości pod rygorem umorzenia tych postępowań.
Budynek nowy czy odbudowany?
Prawa następców prawnych dawnych właścicieli są uzależnione od ustaleń dotyczących stanu faktycznego budynków po zakończeniu II wojny światowej, poczynionych w toku postępowania administracyjnego w przedmiocie ustanowienia prawa użytkowania wieczystego gruntu dawnej nieruchomości warszawskiej. Ustalenia te bywają jednak zaskakujące.
