prawo spółek | Co do zasady

1 marca br. wchodzi w życie ważna nowelizacja Kodeksu cywilnego. Przewiduje ona możliwość sanowania czynności „fałszywego” organu spółki. Dotychczas taka możliwość dotyczyła tylko czynności tzw. „fałszywego” pełnomocnika.

W listopadzie 2018 r. ogłoszony został projekt ustawy autorstwa Ministerstwa Finansów, dostosowującej polskie przepisy do rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2017/1129. Ustawa przewiduje szereg zmian, ważnych w szczególności dla spółek publicznych. Między innymi do Kodeksu spółek handlowych mają zostać wprowadzone przepisy regulujące politykę wynagrodzeń w spółkach publicznych.

30 stycznia br. Sąd Najwyższy podjął bardzo ważną uchwałę dotyczącą pełnomocnictwa do dokonywania czynności pomiędzy spółką z o.o. a członkiem jej zarządu.

Zgodnie z ustawą z 12 kwietnia 2018 r. o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu od 13 października 2019 r. nowo zakładane spółki, a do kwietnia 2020 r. wszystkie spółki zarejestrowane już wcześniej, będą miały obowiązek zgłaszania informacji o swoich beneficjentach rzeczywistych do nowo powstałego Centralnego Rejestru Beneficjentów Rzeczywistych. Rejestr będzie jawny, a dostęp do niego bezpłatny.

W sprawozdaniach finansowych spółek wśród kapitałów własnych często występuje pozycja „kapitał z aktualizacji wyceny”. Jest to szczególny rodzaj kapitału, który powstaje na skutek zmiany wyceny określonych składników aktywów spółki na zasadach określonych w ustawie o rachunkowości. Pojawia się zatem pytanie o możliwe przepływy kapitałowe, czy – inaczej to ujmując – o dopuszczalne przesunięcia pomiędzy kapitałem z aktualizacji wyceny a pozostałymi kapitałami w spółce.

Przepisy Kodeksu spółek handlowych szczegółowo regulują zasady uczestnictwa akcjonariuszy w walnym zgromadzeniu spółki akcyjnej. Wynikające z nich uwarunkowania prawne należy brać pod uwagę przy planowaniu ram czasowych transakcji M&A, aby odpowiednio zabezpieczyć prawa kupującego akcje, a w szczególności możliwość uczestnictwa przez niego w walnym zgromadzeniu niepublicznej spółki akcyjnej po zamknięciu transakcji.

Zgodnie z obowiązującymi przepisami do przeniesienia własności akcji konieczny jest element realny w postaci przeniesienia posiadania akcji imiennych lub wydania akcji na okaziciela. Przeniesienie własności akcji imiennych wymaga dodatkowo zawarcia umowy pomiędzy zbywcą i nabywcą (na samym dokumencie akcji albo w osobnym dokumencie), natomiast przeniesienie akcji na okaziciela może nastąpić nawet bez zawarcia formalnej umowy, poprzez samo wydanie akcji. Zważywszy doniosłe skutki prawne wydania dokumentu akcji na okaziciela, trzeba rozważyć, jak należy rozumieć termin „wydanie akcji”.

Oświadczenia i zapewnienia (representations and warranties) są powszechnie wykorzystywane w transakcjach fuzji i przejęć (M&A). Wywodzą się z systemów prawa common law, a ich podstawowym celem jest odpowiednia dystrybucja ryzyka pomiędzy sprzedawcą a kupującym. W krajach anglosaskich deklaracje dotyczące rzeczy sprzedawanej wpisane są jednak wyraźnie w reżimy odpowiedzialności deliktowej (jako misrepresentation) oraz kontraktowej (jako breach of warranty). Ich znaczenie w umowach poddanych prawu polskiemu nie jest tak jednoznaczne i było przedmiotem licznych wypowiedzi doktryny. Warto podsumować płynące z nich wnioski.

9 listopada 2018 r. Sejm uchwalił ustawę o Krajowym Rejestrze Zadłużonych. Choć tytuł aktu na to nie wskazuje, wprowadza on także kolejne już w tym roku zmiany do ustawy o Krajowym Rejestrze Sądowym.

Umowa gwarancyjna stanowi najszerzej akceptowaną i najczęściej występującą podstawę szeregu rozwiązań wykorzystywanych w toku transakcji fuzji i przejęć. Jej prawidłowe stosowanie ma więc fundamentalne znaczenie dla tej gałęzi praktyki. Tymczasem wyroki wydane w ostatnich latach przez Sąd Najwyższy, dotyczące charakteru i źródeł normatywnych tego typu zobowiązań, wywołały kontrowersje doktrynalne i wzbudziły niepewność wśród uczestników obrotu. Warto więc krótko podsumować orzecznicze status quo i wynikające z niego wnioski.

Procedowana aktualnie w Sejmie ustawa w istotnym stopniu ogranicza prawo członka zarządu do rezygnacji z pełnionej funkcji w dowolnym czasie.

Od 1 października 2018 spółka nie sporządzi już sprawozdania finansowego w formie pisemnej. Po ponad pół roku obowiązywania nowych przepisów można pokusić się o wstępną ocenę ich praktycznego funkcjonowania.