Historie z KIO: Czy wykonawca ponosi negatywne skutki błędu zamawiającego w dokumentacji?
W treści SIWZ lub we wzorze formularza oferty często zdarzają się drobne błędy. Czy mogą one pociągać za sobą negatywne skutki dla wykonawców? Ważny głos w tej kwestii zajęła Krajowa Izba Odwoławcza w wyroku z 13 marca 2020 r. (KIO 423/20). KIO podkreśliła, że w razie różnic między opisem przedmiotu zamówienia a wzorem formularza oferty rozstrzygające znaczenie ma OPZ, a wykonawców nie można obciążać skutkami błędu, który zamawiający popełnił w treści dokumentacji.
W przedmiotowej sprawie formularz oferty zawierał oczywistą omyłkę: jedna z pozycji zamówienia, stanowiąca zaledwie niewielką część całości zamówienia, nie wchodziła w zakres przedmiotowy SIWZ. Wykonawca złożył ofertę na wadliwym formularzu, nie zauważając, że jedna z pozycji nie znajduje odzwierciedlenia w treści SIWZ. Zamawiający tłumaczył się, że ww. pozycja znalazła się we wzorze formularza oferty przypadkiem, w wyniku przekopiowania tabeli podobnego formularza z innego postępowania.
Zamawiający na etapie analizy złożonych ofert poprawił oferty w wadliwym zakresie na podstawie art. 87 ust. 2 pkt 3. Sam wykonawca nie sprzeciwił się czynności poprawienia omyłki. Czy to właściwy sposób postępowania, biorąc pod uwagę zakaz dokonywania zmian w treści złożonej oferty po upływie terminu wyznaczonego do składania ofert?
Relacja między treścią SIWZ a wzorem formularza oferty
Zgodnie z wyrokiem Krajowej Izby Odwoławczej wykonawcy, składając oferty w postępowaniu o udzielenie zamówienia, powinni traktować treść szczegółowego opisu przedmiotu zamówienia w sposób nadrzędny wobec wzoru formularza oferty. W razie wszelkich wątpliwości czy niezgodności między dwoma dokumentami decydujące znaczenie ma szczegółowy opis przedmiotu zamówienia jako część SIWZ. Jak stwierdziła KIO, zakres przedmiotu zamówienia oraz podstawowe wymagania dotyczące tego przedmiotu należy ustalić przede wszystkim w oparciu o szczegółowy opis przedmiotu zamówienia, jako podstawowy element dokumentacji SIWZ. Formularz oferty powinien być wyrazem tego opisu, nie może zawierać elementów, które nie znajdują potwierdzenia w opisie przedmiotu zamówienia. Formularz oferty nie zastępuje opisu przedmiotu zamówienia i nie stanowi dokumentu nadrzędnego w stosunku do tego opisu.
W razie sprzeczności między szczegółowym opisem przedmiotu zamówienia a wzorem formularza oferty wykonawca powinien więc kierować się treścią opisu. KIO stanowczo opowiedziała się za takim podejściem, co zdecydowanie pomaga w rozwiązywaniu wątpliwości interpretacyjnych rodzących się w przyszłych zamówieniach.
Czy wykonawca ponosi negatywne skutki błędu zamawiającego w dokumentacji?
Wykonawca nie może ponosić ryzyka ewentualnych błędów w złożonej ofercie powstałych wskutek omyłek we wzorze formularza sporządzonym przez zamawiającego. To, że wykonawca nie zauważył błędu popełnionego przez zamawiającego w treści wzoru formularza oferty, nie może oznaczać przeniesienia na niego wszystkich negatywnych skutków.
Jak pisze KIO, z uwagi na niejednoznaczność dokumentacji przetargowej nie można negatywnych konsekwencji błędu Zamawiającego przerzucić na wykonawcę, który literalnie zastosował się do treści Formularza oferty i błędną pozycję uwzględnił w swojej ofercie.
Konwalidacja oferty wykonawcy
Jak jednak zgodnie z prawem wybrnąć z tej sytuacji, biorąc pod uwagę zakaz dokonywania zmian w treści złożonej oferty? Pomocny tu będzie faktycznie art. 87 ust. 2 pkt 3 p.z.p., zgodnie z którym zamawiający poprawia w ofercie inne omyłki polegające na niezgodności oferty z SIWZ, niepowodujące istotnych zmian w treści oferty, niezwłocznie zawiadamiając o tym wykonawcę, którego oferta została poprawiona.
Wykorzystanie ww. przepisu jest najkorzystniejszym rozwiązaniem dla wykonawcy, ponieważ jego oferta nie podlega wtedy odrzuceniu przez zamawiającego na podstawie art. 89 ust. 1 pkt 2 p.z.p. Stanowisko takie zajmuje również KIO, która podkreśla, że oferta złożona pod wpływem błędnego przeświadczenia wykonawcy co do zakresu przedmiotu zamówienia wywołanego działaniem Zamawiającego powinna podlegać poprawie w trybie art. 87 ust. 2 pkt 3 Pzp. Krajowa Izba Odwoławcza w wyroku wymieniła następujące przesłanki, umożliwiające skorzystanie z art. 87 ust. 2 pkt 3:
- stwierdzenie niezgodności treści oferty wykonawcy w stosunku do treści SIWZ,
- stwierdzenie niezamierzonej omyłki wykonawcy,
- omyłka ma charakter nieistotny dla treści oferty.
Podsumowanie
Wykonawcy, składając oferty w postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego, powinni w pierwszej kolejności brać pod uwagę treść SIWZ. Jeżeli popełniony przez wykonawcę w formularzu ofertowym błąd wynikał z wadliwej dokumentacji zamawiającego, nie można przenieść na wykonawcę negatywnych skutków takiego zdarzenia. Zamawiający w takich okolicznościach powinien skorzystać z treści art. 87 ust. 2 pkt 3 p.z.p., jeżeli zostały spełnione przesłanki ustawowe oraz z ww. wyroku KIO.
Podstawa prawna:
Zamawiający poprawia w ofercie: inne omyłki polegające na niezgodności oferty z SIWZ, niepowodujące istotnych zmian w treści oferty, niezwłocznie zawiadamiając o tym wykonawcę, którego oferta została poprawiona (art. 87 ust. 2 pkt 3 p.z.p.).
Zamawiający odrzuca ofertę, jeżeli jej treść nie odpowiada treści SIWZ, z zastrzeżeniem art. 87 ust. 2 pkt 3 (art. 89 ust. 1 pkt 2 p.z.p.).
Cyprian Herl, praktyka infrastruktury, transportu, zamówień publicznych i PPP kancelarii Wardyński i Wspólnicy