Grzywna dla organu administracji
Skarga do sądu administracyjnego jest dostępnym dla strony instrumentem pozwalającym na kontrolę działalności organów administracji publicznej. O jej dopuszczalności i ewentualnym odrzuceniu decydować więc musi sąd, nie sam organ administracji.
Postanowienie WSA w Gorzowie Wlkp. z 13 września 2012 roku, II SO/Go 8/12
Sprawa, na kanwie której sąd administracyjny przypomniał o tej zasadzie, dotyczyła wymierzenia organowi administracji grzywny z tytułu nieprzekazania do sądu skargi wniesionej przez skarżących. Skargę wnosi się bowiem za pośrednictwem organu administracji, którego działanie, bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania jest przedmiotem tejże skargi. Wynika to z art. 54 § 1 Prawa o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (dalej jako: p.p.s.a.).
Możliwość wymierzenia organowi administracji grzywny w przypadku nieprzekazania skargi i akt sprawy w terminie trzydziestodniowym od momentu wniesienia tej skargi przewiduje z kolei art. 55 § 1 p.p.s.a.
Stanowisko organu administracji publicznej
Organ administracji publicznej wniósł o odrzucenie wniosku, argumentując to tym, że sprawa, której dotyczyła wniesiona skarga, nie znajduje się w zakresie właściwości sądu administracyjnego, ale dotyczy praw cywilnych skarżących.
Skoro zatem wniosek o wymierzenie grzywny dotyczy skargi, która i tak nie może być rozpoznana przez sąd administracyjny (sąd powinien ją odrzucić), także sam wniosek powinien ulegać odrzuceniu.
Analizując stan faktyczny sprawy, WSA doszedł do wniosku, że wyłaniają się tutaj dwa zasadnicze zagadnienia do rozstrzygnięcia: czy organ administracji może sam zdecydować o nieprzekazywaniu sądowi skargi, jeśli w ocenie organu podlega ona odrzuceniu, oraz czy jeśli skarga zostanie odrzucona, organowi można wymierzyć grzywnę.
Konstytucyjne prawo do kontroli rozstrzygnięcia
Rozstrzygając o wniosku, wojewódzki sąd administracyjny przypomniał o fundamentalnym znaczeniu prawa do sądu, którego treścią „jest zapewnienie jednostce ochrony przed arbitralnością władzy. Ustawa zasadnicza wprowadza przy tym domniemanie drogi sądowej” (w uzasadnieniu wskazanego na wstępie postanowienia).
Sąd administracyjny zwrócił uwagę, że przekazanie skargi wniesionej w sprawie sądowi wraz z aktami sprawy i odpowiedzią na skargę jest obowiązkiem organu administracji, a obowiązek ten jest obwarowany sankcją wymierzenia grzywny. Organ administracji publicznej nie ma przy tym kompetencji, aby decydować o dopuszczalności wniesionej skargi, nawet jeśli uznaje za oczywiste, że skarga zostanie przez sąd administracyjny następnie odrzucona.
W ocenie WSA trudno znaleźć „argumenty na poparcie tezy o dopuszczalności subiektywnej oceny skargi przez organ, za pośrednictwem którego jest kierowana do sądu”. Tylko zatem sąd administracyjny – jako powołany do sprawowania kontroli nad działalnością administracji publicznej – może decydować o odrzuceniu skargi.
Sąd wymierza organowi grzywnę
Choć w orzecznictwie pojawiają się rozbieżne poglądy co do możliwości wymierzenia grzywny organowi administracji, który nie przekazał skargi podlegającej odrzuceniu przez sąd administracyjny, WSA wymierzył grzywnę w niniejszej sprawie.
W uzasadnieniu rozstrzygnięcia sąd wskazał bowiem, że obowiązek przekazania skargi i akt sprawy nie jest zależny od tego, czy skarga ta jest dopuszczalna i czy podmiot, który ma skargę przekazać, jest wyłącznie organem administracji publicznej.
Maciej Kiełbowski, Zespół Rozwiązywania Sporów i Arbitrażu kancelarii Wardyński i Wspólnicy
