Europejska współpraca administracyjna
W znowelizowanym Kodeksie postępowania administracyjnego znalazł się dział regulujący zasady europejskiej współpracy administracyjnej.
Na wstępie należy podkreślić, że zasada lojalnej współpracy, wzajemnego poszanowania i wsparcia organów państwowych i unijnych w celu realizacji celów UE wynika z art. 4 ust. 3 Traktatu ustanawiającego UE. Określona w przepisach prawa wtórnego Unii konieczność współdziałania na różnych płaszczyznach, w ramach procedur administracyjnych, wymogła wprowadzenie do Kodeksu postępowania administracyjnego mechanizmów współpracy transgranicznej.
Wprowadzony ustawą z dnia 7 kwietnia 2017 r. o zmianie ustawy – Kodeks postępowania administracyjnego oraz niektórych innych ustaw dział VIIIa Kodeksu postępowania administracyjnego dotyczący europejskiej współpracy administracyjnej (art. 260a -260g) ma na celu uporządkowanie zasad współpracy pomiędzy krajowymi organami administracji publicznej i organami administracji publicznej państw Unii Europejskiej oraz organami państw Unii i instytucjami unijnymi.
Jak wskazuje uzasadnienie do projektu ustawy, nowo wprowadzone przepisy ustanawiają zespół norm zbliżonych do przepisów o międzynarodowej pomocy prawnej w sądowej procedurze cywilnej i karnej.
Europejska współpraca administracyjna realizowana ma być w sytuacjach określonych przepisami prawa UE oraz w odniesieniu do czynności prowadzonych w konkretnym postępowaniu. W tym kontekście nowo wprowadzana regulacja ma charakter subsydiarny i ramowy.
Pomoc udzielana będzie więc w przypadkach, gdy przepisy prawa UE tak stanowią i na ich podstawie. Obejmować ma ona udostępnianie informacji o okolicznościach faktycznych i prawnych oraz wykonywanie czynności procesowych w ramach pomocy prawnej. Przy czym udzielanie pomocy dotyczyć będzie głównie, jak wskazuje w uzasadnieniu projektodawca, przekazywania danych dotyczących stron postępowania lub innych osób, których ono dotyczy.
W konsekwencji konieczne jest zapewnienie podmiotom, których dane zostają przekazane, czynnego udziału w postępowaniu, a więc przede wszystkim udzielenie im informacji o podjętych w ramach współpracy czynnościach.
Czynności w ramach współpracy będą dokonywane zarówno z urzędu, jak i na wniosek właściwego organu państwa członkowskiego, przy założeniu ich odformalizowania. Porozumiewanie się powinno odbywać się drogą elektroniczną, przy czym dopuszczalna jest każda inna forma komunikacji. Koszty rozliczane będą na podstawie prawa UE, a w braku odpowiedniej regulacji każdy organ poniesie swoje koszty.
Właściwość organów w przedmiocie udzielenia pomocy określana będzie na podstawie przepisów Kodeksu postępowania administracyjnego, jeżeli prawo UE nie stanowi inaczej.
Wniosek o pomoc powinien być złożony organowi polskiemu w języku urzędowym państwa członkowskiego UE i zawierać uzasadnienie. Braki formalne uzupełnione powinny być w ciągu 14 dni od dnia doręczenia wezwania pod rygorem zwrotu wniosku.
Rozpatrzenie wniosku następować będzie w terminach przewidzianych prawem UE, a w braku takiego terminu bez zbędnej zwłoki.
Jeżeli to organ polski występować będzie z wnioskiem o pomoc, będzie musiał go uzasadnić i sporządzić w języku ustalonym przez zainteresowane strony (w przypadku współpracy miedzy państwami) lub w jednym z języków urzędowych UE (jeśli wniosek kierowany będzie do unijnej instytucji).
Stosowanie przepisów Kodeksu postępowania administracyjnego będzie wyłączone, jeżeli nastąpi kolizja z przepisami prawa UE regulującymi już zasady współpracy w określonej dziedzinie administracji. Podobnie wyłączone zostaną zawarte w Kodeksie przepisy o współpracy, jeśli inne przepisy szczególne będą odmiennie regulować dane zagadnienie.
Nowa regulacja znajdzie odpowiednie zastosowanie do organów państw EFTA, stron porozumienia o EOG oraz do Konfederacji Szwajcarskiej.
Warto również wspomnieć, że niektóre rozwiązania w przepisach dotyczących europejskiej współpracy administracyjnej inspirowane są projektem „Modelu kodeksu postępowania administracyjnego UE” przygotowanego przez ReNEUAL, czyli Grupę Naukowo-Badawczą ds. Europejskiego Prawa Administracyjnego.
Agnieszka Kraińska, praktyka prawa europejskiego kancelarii Wardyński i Wspólnicy
