Wierzyciel jako pokrzywdzony w postępowaniu karnym
W praktyce niejednokrotnie bywa, że wierzyciel stosunku cywilnoprawnego jest jednocześnie pokrzywdzony działaniem swojego dłużnika, które może być kwalifikowane jako przestępstwo. W takich przypadkach poza dochodzeniem swoich roszczeń w drodze procesu cywilnego może on też podjąć działania przeciwko dłużnikowi w procesie karnym.
Zajęcie udziałów lub akcji dłużnika w spółce kapitałowej – czy to wystarczy?
Stosunkowo często przedmiotem zajęcia w postępowaniach zabezpieczających lub egzekucyjnych są udziały dłużników w spółkach kapitałowych. Dłużnik po zajęciu udziału nie traci jednak statusu wspólnika w spółce kapitałowej, a wierzyciel względem spółki nadal pozostaje osobą trzecią. Dłużnik może więc nadal wykonywać prawa korporacyjne z zajętych udziałów lub akcji, utrudniając wierzycielowi zaspokojenie się z tych praw. Dlatego warto pamiętać o możliwości zaskarżenia uchwał spółki oraz ustanowienia zarządcy udziałów lub akcji zajętych w ramach postępowania egzekucyjnego lub zabezpieczającego.
Zgoda małżonka na zaciągnięcie długu
Jak małżonek ma udzielić zgody na zaciągnięcie długu obciążającego małżeński majątek wspólny, żeby wierzyciel mógł się zabezpieczyć na tym majątku lub prowadzić egzekucję z tego majątku? I co ma zrobić wierzyciel, jeśli nie ma takiej zgody na piśmie?
Nadużycie osobowości prawnej na szkodę wierzycieli
Nieuczciwym dłużnikom nie brakuje pomysłów, jak uchylić się od wykonania swych zobowiązań. Mogą też liczyć na usłużnych doradców, którzy za sowite honorarium podsuną „finezyjne” pomysły na wyprowadzenie w pole wierzycieli. Pomysły takie często polegają na kreowaniu bytów prawnych (czasami całej ich grupy lub „łańcucha”), aby ukryć w nich przed wierzycielami składniki przedsiębiorstwa dłużnika. Takie działania nazywamy nadużyciem osobowości prawnej w celu pokrzywdzenia wierzycieli. Czy nieuczciwi dłużnicy i ich poplecznicy (w tym ich doradcy), którzy świadomie korzystają z takich metod, rzeczywiście mogą spać spokojnie?
Łańcuch transakcji mających na celu pokrzywdzenie wierzyciela: faktycznie nie do odkręcenia?
Zarówno dłużnicy, jak i wierzyciele często są przekonani, że jeśli dłużnik zainicjował cały łańcuch transakcji, aby uchylić się od spłacenia długów, sprawa jest „nie do odkręcenia”, a wierzyciel jest bezbronny. W rzeczywistości jednak nieuczciwi dłużnicy (oraz ich poplecznicy) w takich sytuacjach nie mogą spać spokojnie. Zarówno przepisy prawa, jak i praktyka sądowa dają wierzycielowi szansę na skuteczne przeciwstawienie się nawet całemu łańcuchowi oszukańczych transakcji.
Roszczenie ze skargi pauliańskiej nie zawsze korzysta z pierwszeństwa w zaspokojeniu
Sąd Najwyższy w niedawnej uchwale (z 2 lutego 2022 r., III CZP 32/22) wypowiedział się na temat sytuacji prawnej wierzyciela pauliańskiego w porównaniu do innych wierzycieli osoby pozwanej ze skargi pauliańskiej.
Odpowiedzialność odszkodowawcza osoby, która pomagała sprawcy
Skuteczność dochodzenia roszczeń odszkodowawczych związanych z deliktem (czynem zabronionym) zależy często od tego, czy poszkodowany wystąpi z powództwem do odpowiednio szerokiego kręgu osób, które można pociągnąć do solidarnej (wspólnej) odpowiedzialności odszkodowawczej. Do tego kręgu należą osoby, którym można przypisać to, że świadomie pomogły w wyrządzeniu szkody.
Dochodzenie odszkodowania za delikt związany z wybiórczą spłatą wierzycieli jako alternatywna metoda zabezpieczania interesów wierzycieli pominiętych przez dłużnika
Sąd Najwyższy w wyroku z 10 lutego 2021 r. (I CSKP 33/21) rozważał zasadność skargi kasacyjnej powódki. Zmierzała ona do wykazania, że doszło do jej pokrzywdzenia jako wierzyciela pauliańskiego (tzw. skarga pauliańska uregulowana jest w art. 527 i następnych Kodeksu cywilnego). Sąd Najwyższy poruszył w tym dyskusyjnym – z punktu widzenia bezpieczeństwa uczestników obrotu, w tym wierzycieli – orzeczeniu istotne kwestie. Wskazał m.in., że na ocenę, czy doszło do pokrzywdzenia wierzyciela w rozumieniu art. 527 § 2 k.c. ma wpływ, czy uzyskany ekwiwalent posłużył do zaspokojenia innych wierzycieli.
Jak prawidłowo sformułować roszczenie skargi pauliańskiej – wnioski z orzecznictwa Sądu Najwyższego
Żądanie w tzw. skardze pauliańskiej (art. 527 i nast. k.c.) musi być – zarówno od strony podmiotowej, jak i przedmiotowej – ściśle określone w zasadniczej treści (petitum) pozwu. Błędem jest założenie, że sąd rozpoznający sprawę sam odszuka brakujące elementy w uzasadnieniu.
Zabezpieczenie roszczeń droższe niż może się wydawać – przepisy do poprawki
Od sierpnia 2019 r. znacznie wzrosła opłata od wniosku o udzielenie zabezpieczenia roszczeń pieniężnych (np. o zapłatę określonej kwoty) składanego przed wytoczeniem powództwa. Zamiast 100 zł wynosi ona obecnie 1/4 opłaty należnej od pozwu o to roszczenie (maksymalnie 50 000 zł). Pod pewnymi warunkami opłatę od wniosku o zabezpieczenie zalicza się wprawdzie na poczet opłaty należnej od pisma wszczynającego postępowanie (pozwu). Przepisy dające taką możliwość mogą jednak rodzić problemy interpretacyjne i w efekcie konieczność poniesienia dodatkowych kosztów.
Wierzyciel wobec „oszustwa gospodarczego” – jak identyfikować i jak reagować
W czasie kryzysu ryzyko prowadzenia działalności gospodarczej wzrasta nie tylko z przyczyn „naturalnych”. Rośnie także liczba bezprawnych zachowań uczestników obrotu – polegających czy to na zaciąganiu zobowiązań bez pokrycia, czy to na bezprawnym uchylaniu się od spełnienia zobowiązań. Nazbyt wielu uczestników obrotu uważa bowiem trudne czasy za świetną okazję, by przerzucić ryzyko prowadzonej działalności gospodarczej na mniej „sprytnych” kontrahentów.
Wcześniejsze wyzbycie się majątku przez dłużnika nie przekreśla szans przyszłego wierzyciela
Wierzyciel ma szansę uzyskać ochronę prawną ze skargi paulińskiej nawet wtedy, gdy dłużnik wyzbędzie się majątku, zanim powstała wierzytelność. O zamiarze pokrzywdzenia przyszłych wierzycieli świadczy już bowiem samo przewidywanie możliwości wystąpienia niewypłacalności, a więc liczenie się przez przyszłego dłużnika z niewypłacalnością wobec potencjalnych kontrahentów.
