Powództwo o wierzytelność lepiej wytoczyć przed ogłoszeniem upadłości dłużnika
Czasem wierzyciele zwlekają z dochodzeniem swojej należności, nie chcąc dodatkowo pogarszać sytuacji majątkowej dłużnika. W efekcie muszą potem czekać z powództwem do zakończenia postępowania upadłościowego.
8 czerwca 2010 r. Trybunał Konstytucyjny rozpoznał pytanie prawne Sądu Rejonowego dla Warszawy-Śródmieścia w Warszawie VIII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych dotyczące zakresu ochrony prawnej wierzyciela w postępowaniu upadłościowym. Sąd ten pytał, czy art. 62 i art. 169 rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 24 października 1934 roku – Prawo upadłościowe jest zgodny z art. 32 konstytucji w zakresie, w jakim wyłącza on możliwość wytoczenia powództwa przez wierzyciela, który nie wszczął postępowania sądowego przed ogłoszeniem upadłości, o wierzytelność, która uległa zgłoszeniu do masy upadłości i nie została uznana w toku postępowania upadłościowego.
Podłożem sprawy był następujący stan faktyczny. Dariusz P. był zatrudniony na stanowisku prezesa spółki. Po ogłoszeniu upadłości spółki wystąpił przeciwko syndykowi z roszczeniem o ustalenie istnienia wierzytelności tytułem części wynagrodzenia za pracę. Sędzia-komisarz ustalił listę wierzytelności uznając wierzytelność Dariusza P. w kategorii pierwszej. Postanowienie to zostało jednak zaskarżone, a sąd gospodarczy w postanowieniu odmówił uznania w kategorii pierwszej wierzytelności Dariusza P.
Kwestionowane przepisy art. 62 i art. 169 Prawa upadłościowego stanowią, że w trakcie trwania postępowania upadłościowego wierzyciele, którzy nie wytoczyli powództwa przed ogłoszeniem upadłości, mogą dochodzić należności podlegających zgłoszeniu do masy upadłości jedynie w drodze ich zgłoszenia celem umieszczenia na liście wierzytelności. W razie odmowy uznania ich wierzytelności muszą oczekiwać do zakończenia postępowania upadłościowego, by móc wytoczyć powództwo przeciwko upadłemu. Tymczasem wierzyciele, którzy wytoczyli powództwo przed ogłoszeniem upadłości, w razie odmowy umieszczenia wierzytelności na liście mogą domagać się podjęcia zawieszonego postępowania sądowego i tą drogą uzyskać sprostowanie listy wierzytelności.
Zdaniem sądu pytającego nie ma wystarczających przesłanek do uprzywilejowania pozycji wierzyciela, który wytoczył powództwo przed ogłoszeniem upadłości, względem pozostałych wierzycieli. Nie wszyscy wierzyciele mogą bowiem przewidzieć, w którym momencie nastąpi ogłoszenie upadłości. Przyczyną braku aktywności wierzyciela przed ogłoszeniem upadłości może być niechęć do dalszego pogarszania sytuacji finansowej upadłego lub konieczność oczekiwania na wymagalność świadczenia. Sąd pytający miał wątpliwość, czy przepisy wskazane w pytaniu prawnym są zgodne z konstytucyjną zasadą równości.
Trybunał Konstytucyjny orzekł, że art. 62 w związku z art. 169 rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 24 października 1934 r. – Prawo upadłościowe jest zgodny z art. 32 ust. 1 w związku z art. 45 ust. 1 konstytucji.
Rozprawie przewodniczył sędzia TK Stanisław Biernat, a sprawozdawcą był sędzia TK Wojciech Hermeliński.
Wyrok jest ostateczny, a jego sentencja podlega ogłoszeniu w Dzienniku Ustaw.
