Adwokaci i radcowie prawni mogą już zgłaszać znaki towarowe w Urzędzie Patentowym RP | Co do zasady

W dniu 30 listopada 2015 r. weszła w życie trzecia transza ustawy deregulacyjnej, na mocy której adwokaci i radcowie prawni uzyskali uprawnienie do występowania w postępowaniach dotyczących zgłaszania i utrzymywania ochrony znaków towarowych.

Dotychczas adwokaci i radcowie prawni mogli występować przed Urzędem Patentowym w sprawach, które toczą się w trybie postępowania spornego, czyli np. w sprawach o unieważnienie prawa z rejestracji. Nie mogli oni natomiast występować w sprawach dotyczących dokonywania i rozpatrywania zgłoszeń i utrzymywania ochrony praw własności intelektualnej. Spośród zawodów prawniczych uprawnienie do działania w charakterze pełnomocnika w sprawach zgłoszeniowych przysługiwało wyłącznie rzecznikom patentowym. Dokonana mocą ustawy deregulacyjnej¹ nowelizacja ustawy Prawo własności przemysłowej przyznała takie prawo adwokatom i radcom prawnym, jednak tylko w odniesieniu do znaków towarowych. W dalszym ciągu nie mogą oni występować jako pełnomocnicy w postępowaniach zgłoszeniowych wynalazków, wzorów użytkowych, wzorów przemysłowych, oznaczeń geograficznych i topografii układów scalonych, choć w toku prac legislacyjnych przyznanie im tak szerokich kompetencji było dyskutowane.

Za ograniczeniem uprawnienia do działania w sprawach zgłoszeniowych wyłącznie do znaków towarowych przemówiło stanowisko Trybunału Konstytucyjnego wyrażone już w 2002 r. w sprawie, w której Trybunał uznał za zgodne z Konstytucją przepisy ograniczające działalność zawodową adwokatów i radców prawnych – tj. znowelizowany art. 236 ustawy Prawo własności przemysłowej przewidujący, że pełnomocnikiem w postępowaniu zgłoszeniowym przed Urzędem Patentowym RP może być tylko rzecznik patentowy². W uzasadnieniu tego wyroku Trybunał stwierdził, że zróżnicowanie pozycji tych zawodów wynika z oczywistego dla rozwiniętego społeczeństwa podziału pracy. Jednak zaznaczył, że o ile przy dokonywaniu zgłoszeń wynalazków, wzorów użytkowych czy topografii układów scalonych wymagana jest wiedza techniczna, o tyle dla dokonywania zgłoszeń znaków towarowych nie jest ona konieczna. W konsekwencji ustawodawca uznał, że kwalifikacje, które adwokaci i radcowie prawni zdobywają w toku aplikacji oraz nabyte później doświadczenie zawodowe, są wystarczające dla prowadzenia postępowań zgłoszeniowych znaków towarowych.

Choć na pozór mogłoby się wydawać, że prawnik zajmujący się rejestracją znaków towarowych to bardzo niszowe zajęcie, to pamiętać należy, że chociażby w Wielkiej Brytanii wyodrębniło się ono jako oddzielny zawód – trademark attorney. Jednak w Polsce jeszcze na to za wcześnie. Według stanu na 31 grudnia 2014 r. w Urzędzie Patentowym jest zarejestrowanych 138 712 znaków towarowych w trybie krajowym i 97 083 znaków towarowych w trybie rejestracji międzynarodowej, a w samym 2014 r. zostało zgłoszonych ponad 16 tysięcy znaków towarowych. Biorąc pod uwagę, że aktualnie w Polsce jest niecały tysiąc rzeczników patentowych, to z łatwością można dostrzec, że rynek tego typu usług jest dość mały. Między innymi dlatego w środowisku prawniczym, w szczególności wśród rzeczników patentowych, zmiana ta jest szeroko komentowana. O faktycznych skutkach nowelizacji przesądzi praktyka zgłaszających znaki towarowe w Urzędzie Patentowym – to oni będą decydować, z czyich usług będą korzystać.

Ewa Górnisiewicz-Kaczor, praktyka własności intelektualnej kancelarii Wardyński i Wspólnicy