Rzecznik praw obywatelskich a ochrona dłużników | Co do zasady

Zgodnie z przepisami Kodeksu pracy część wynagrodzenia za pracę jest wolna od zajęcia w postępowaniu egzekucyjnym, aby nie pozbawiać dłużnika możliwości zaspokojenia podstawowych potrzeb życiowych. Obowiązujące przepisy nie zapewniają analogicznej ochrony wynagrodzeniom z tytułu umów zlecenia i umów o dzieło.

W 2010 roku, w trakcie prac nad nowelizacją ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji, planowano m.in. wprowadzenie do tej ustawy przepisów zapewniających właściwy zakres zwolnień spod egzekucji osobom, dla których dochody z tytułu umów zleceń lub umów o dzieło stanowią główne źródło utrzymania.

Jednak w dokumencie „Założenia do projektu ustawy o zmianie ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji” udostępnionym na stronach Ministerstwa Finansów i przekazanym pod obrady Rady Ministrów, nie ma informacji o ewentualnej zmianie art. 9 § 1 tej ustawy ani o projektowaniu odrębnej normy zapewniającej ochronę dłużników utrzymujących się ze świadczeń otrzymywanych na podstawie umów cywilnoprawnych.

Dlatego też rzecznik praw obywatelskich zwróciła się do ministra finansów z prośbą o informację, czy planowana jest zmiana przepisów w tym zakresie.

W związku z sytuacją na rynku pracy i coraz powszechniejszym zawieraniem umów cywilnoprawnych ustawodawstwo unijne zmierza w kierunku ujednolicenia sytuacji prawnej pracowników i osób świadczących pracę na innej podstawie. W Polsce wprowadzone zostały nowe regulacje w zakresie równego traktowania, chroniące osoby wykonujące pracę na podstawie umów cywilnoprawnych. Ujednolicono też zasady ustalania przychodów, które mogą być wyłączone z podstawy wymiaru składek. Zrównanie sytuacji tych osób w postępowaniu egzekucyjnym wydaje się zatem kolejnym krokiem w tym kierunku.