Rozpatrzenie odwołania od każdej decyzji Prezesa URE należy do kognicji sądów powszechnych | Co do zasady

Sąd Najwyższy stwierdził, że od każdej decyzji Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki (URE) przysługuje na podstawie art. 30 ust. 2 ustawy Prawo energetyczne odwołanie do Sądu Okręgowego w Warszawie – Sądu Ochrony Konkurencji i Konsumentów (SOKiK).

Uchwała SN z 8 października 2014 roku, III SZP 2/14

Sąd Apelacyjny w Warszawie zwrócił się do Sądu Najwyższego o rozstrzygnięcie spornego zagadnienia w związku z odrzuceniem odwołania spółki przez SOKiK z uwagi na rzekomą niedopuszczalność drogi sądowej. Odwołanie, które złożono od decyzji Prezesa URE dotyczącej odmowy stwierdzenia nieważności wcześniejszej decyzji tego organu, SOKiK odrzucił, uznając, że nie była to decyzja wydana w sprawach z zakresu energetyki, dlatego też nie mieściła się ona w zakresie spraw podlegających właściwości rzeczowej SOKiK zgodnie z art. 479⁴⁶ k.p.c.

Sąd Najwyższy nie zgodził się z interpretacją SOKiK, orzekając, że odwołanie od każdej decyzji wydanej przez Prezesa URE, bez znaczenia, na jakiej podstawie prawnej ją wydano (a nawet w przypadku braku jej wskazania), jest „inną sprawą” w rozumieniu art. 1 k.p.c. Oznacza to, że są to sprawy cywilne w ujęciu formalnym, dlatego też stronie przysługuje zaskarżenie decyzji do sądu powszechnego (SOKiK).

Nie zawsze jednak SOKiK będzie właściwy do rozstrzygania zażaleń od postanowień Prezesa URE. Aby można było zaskarżyć takie postanowienie do SOKiK, podstawą prawną rozstrzygnięcia muszą być przepisy z zakresu prawa energetycznego albo „odrębne przepisy” z art. 479⁴⁶ k.p.c. o randze ustawowej. „Odrębne przepisy” w rozumieniu Sądu Najwyższego to przepisy rangi ustawowej upoważniające Prezesa URE do wydawania postanowień w zakresie spraw będących jego ustawowymi kompetencjami. Nie można więc zdaniem Sądu Najwyższego określić mianem „odrębnych przepisów” np. regulacji postępowania egzekucyjnego w administracji, co wyłącza w konsekwencji właściwość sądów powszechnych przy kontroli postanowień Prezesa URE wydanych tylko na tej podstawie.

Sądy administracyjne będą także sądami właściwymi rzeczowo do rozstrzygania spraw w przypadku ewentualnej bezczynności Prezesa URE lub przewlekłości toczącego się przed nim postępowania.

Omawiana uchwała Sądu Najwyższego zakończyła spór w judykaturze i doktrynie co do zakresu kognicji SOKiK w odniesieniu do decyzji Prezesa URE. Dopuszczono wniesienie odwołania od każdej decyzji Prezesa URE do SOKiK bez względu na tryb, w jakim decyzja została wydana (czy to tryb zwyczajny, czy nadzwyczajny – czyli m.in. stwierdzenie nieważności, wznowienie postępowania, a także zmiana lub uchylenie decyzji ostatecznej na podstawie art. 154 i 155 k.p.a.).

Marek Dolatowski, Joanna Goryca, doradztwo dla sektora energetycznego kancelarii Wardyński i Wspólnicy