Rewolucja w parkach narodowych
Weszły w życie zmiany organizacyjne i nowe zasady finansowania parków narodowych.
Z początkiem stycznia weszła w życie ustawa z dnia 18 sierpnia 2011 r. zmieniająca m.in. ustawę o ochronie przyrody oraz ustawę o lasach.
Za sprawą nowelizacji szykuje się rewolucja w finansowaniu oraz funkcjonowaniu parków narodowych (pisaliśmy już na ten temat w sierpniowym wydaniu Portalu).
Jakie zmiany wprowadziła nowelizacja? Przede wszystkim zmieniła się forma prawno-organizacyjna parków narodowych. Funkcjonujące dotychczas jako państwowe jednostki budżetowe, od 1 stycznia 2012 roku stały się państwowymi osobami prawnymi. Zmiana ta jest bezpośrednim efektem likwidacji instytucji gospodarstw pomocniczych, które dotychczas zajmowały się gromadzeniem funduszy z działalności własnej parków, stwarzając jednocześnie możliwość ich sprawnego wykorzystania.
Ponadto parki narodowe, tak jak dotychczas, będą pozyskiwały z budżetu państwa dotacje przeznaczone na realizację statutowych i ustawowych zadań z zakresu ochrony przyrody. Do katalogu źródeł finansowania parków narodowych nowelizacja zalicza ponadto m.in. dotacje z Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej oraz wojewódzkich funduszy ochrony środowiska i gospodarki wodnej, a także zapisy, darowizny, świadczenia rzeczowe oraz środki z budżetu Unii Europejskiej.
Co istotne, wpływy parków narodowych pochodzące z prowadzonej przez nie działalności gospodarczej nie będą stanowiły dochodu budżetu państwa, ale będą mogły być wykorzystywane przez same parki na realizację ich statutowych i ustawowych zadań.
Jeszcze jedną ważną zmianą wprowadzaną przez nowelizację jest nadanie dyrektorom parków narodowych statusu organu ochrony przyrody. Zmiana ta ma pozwolić na lepsze wykonywanie działań ochronnych, w szczególności w odniesieniu do możliwości władczego oddziaływania na podmioty gospodarujące na obszarach parków. Oczekuje się także, że nowa regulacja przyczyni się do ujednolicenia statusu wydawanych przez dyrektorów parków narodowych aktów administracyjnych, przewidzianych w ustawach szczególnych.
Izabela Zielińska-Barłożek, Zespół Prawa Ochrony Środowiska kancelarii Wardyński i Wspólnicy
