Regulacje dotyczące cen transferowych zostały objęte pakietem projektowanych zmian przepisów prawa podatkowego realizujących program polityczny znany jako Polski Ład. Niektóre z tych zmian stanowią odpowiedź na oczekiwanie rynku i zasługują na aplauz. Inne skomplikują życie podatników. Przyglądamy się proponowanym rozwiązaniom.
Najistotniejsze z perspektywy podatników zmiany dotyczą rozszerzenia obowiązków związanych ze sporządzeniem grupowej dokumentacji cen transferowych oraz objęcia nieprzygotowania takiej dokumentacji odpowiedzialnością karną-skarbową z zagrożeniem wielomilionową sankcją grzywny.
Do pozytywów należy zaliczyć ograniczenie obowiązków dokumentacyjnych w wybranych przypadkach, uproszczenie raportowania dotyczącego cen transferowych, symboliczne wydłużenie terminów oraz rozwiązanie kilku technicznych problemów, które ujawniły się w toku stosowania regulacji obowiązującej od 2019 roku.
Korekty cen transferowych
Zmianie ulegnie katalog kryteriów, których spełnienie będzie konieczne przy dokonywaniu korekt cen transferowych. Korekty polegające na pomniejszeniu dochodu będą możliwe zarówno w sytuacji, w której podatnik będzie posiadać oświadczenie podmiotu powiązanego, że ten dokonał odpowiedniej korekty, jak i w takiej gdy ma dowód księgowy potwierdzający tę okoliczność. Zniknie także wymóg potwierdzenia dokonania korekty cen transferowych w rocznym zeznaniu podatkowym.
Mechanizm bezpiecznej przystani dla transakcji finansowych
-
Zmiana umowy
Projektowane przepisy dodają zasadę, że każda zmiana umowy pożyczki (kredytu, obligacji) dotycząca jej oprocentowania będzie wymagała zaktualizowania oprocentowania tak, by było ono zgodne z aktualna wartością określoną w oparciu o obwieszczenie ministerialne.
-
Zwolnienie z obowiązku dokumentacyjnego
Zgodnie z projektowanym rozwiązaniem skorzystanie z bezpiecznej przystani dla transakcji finansowych wyłączy obowiązek sporządzenia lokalnej dokumentacji cen transferowych.
Dokumentacja lokalna cen transferowych
Termin na sporządzenie lokalnej dokumentacji cen transferowych ulec ma wydłużeniu do końca dziesiątego miesiąca następującego po zakończeniu roku podatkowego.
Wartość transakcji
-
Uzupełnienie zasad dotyczących ustalania wartości transakcji
Zasady dotyczące ustalania wartości transakcji kontrolowanej mają zostać uzupełnione o kolejne pozycje:
- wartość kapitału będzie stanowiła punkt odniesienia dla depozytów,
- suma ubezpieczenia będzie stanowiła punkt odniesienia dla umów ubezpieczenia i umów reasekuracji,
- łączna wartości wkładów wniesionych do spółki niebędącej osobą prawną będzie z kolei punktem odniesienia w przypadku umowy spółki.
-
Wartość transakcji a VAT
Uporządkowaniu ma ulec także kwestia uwzględniania podatku VAT przy ustalaniu wartości transakcji. Dotychczas przepisy odnosiły się do wartości transakcji „pomniejszonej o podatek od towarów i usług”.
Dodany ma zostać wyjątek – wartość transakcji nie będzie pomniejszana o VAT, który nie stanowi podatku naliczonego, oraz o VAT naliczony w części, w której nie przysługuje odliczenie lub zwrot różnicy VAT.
-
Zwolnienie z obowiązku dokumentacyjnego
Zwolnienie z obowiązku sporządzenia lokalnej dokumentacji cen transferowych dotyczyć będzie dodatkowych rodzajów transakcji:
- transakcji pomiędzy polskimi zakładami zagranicznych podmiotów powiązanych z siedzibą w UE lub EOG,
- transakcji pomiędzy polskim zakładem zagranicznym podmiotu z siedzibą na terytorium UE lub EOG z podmiotem powiązanym z siedzibą w Polsce.
Warunkiem jest, aby przychody lub koszty uzyskania przychodów w takich transakcjach zostały przypisane do zagranicznego zakładu, a żaden z podmiotów powiązanych nie korzystał ze zwolnień dotyczących tych kosztów i przychodów, o których mowa w art. 6 (zwolnienia podmiotowe) i art. 17 ust. 1 pkt 34 i 34a (zwolnienia strefowe), oraz nie poniósł straty podatkowej.
Ponadto zwolnienie z obowiązku dokumentacyjnego dotyczyć będzie transakcji objętych APA, porozumieniem inwestycyjnym albo porozumieniem podatkowym, a także transakcji polegających na refakturze kosztów. Te ostatnie będą musiały spełniać następujące kryteria:
- refakturowanie nie wiąże się z przyrostem wartości dodanej,
- refakturowanie odbywa się bez narzutu / marży,
- nie stosuje się klucza alokacji,
- refakturowany koszt nie jest związany z inną transakcją kontrolowaną,
- rozliczenie następuje niezwłocznie po dokonaniu zapłaty na rzecz podmiotu niepowiązanego.
Z udogodnienia tego nie skorzystają transakcje z podmiotami zlokalizowanymi w rajach podatkowych.
-
Dodatkowy element dokumentacji lokalnej
W przypadku umowy spółki niebędącej osobą prawną, umowy wspólnego przedsięwzięcia lub innej umowy o podobnym charakterze analiza cen transferowych będzie musiała obejmować przyjęte zasady dotyczące praw wspólników lub stron umowy do udziału w zysku lub majątku oraz uczestnictwa w stratach.
-
Udogodnienia dla najmniejszych i częściowa racjonalizacja przepisów rajowych
Podatnik będzie mógł odstąpić od sporządzenia analizy porównawczej lub analizy zgodności dla transakcji:
- gdy podmioty powiązane są mikro- lub małymi przedsiębiorcami w rozumieniu Prawa przedsiębiorców,
- innych niż transakcje kontrolowane, z podmiotem zlokalizowanym w raju podatkowym lub podmiotem dokonującym transakcji z podmiotem zlokalizowanym w raju podatkowym.
Przepisy te mają znaleźć zastosowanie do dokumentacji cen transferowych sporządzanej za rok podatkowy rozpoczynający się po 31 grudnia 2020 r.
Przepisy karne
Modyfikacji ulec mają także przepisy Kodeksu karnego skarbowego.
Efektem tych zmian będzie rozszerzenie odpowiedzialności karnej skarbowej skutkujące objęciem normą prawnokarną niedopełnienia obowiązku dołączenia dokumentacji grupowej do lokalnej dokumentacji cen transferowych. Za przestępstwo to grozić będzie grzywna do 720 stawek dziennych.
W pozostałym zakresie zmiany wydają się mieć charakter dostosowujący do zmian pozostałych przepisów.
Oświadczenie członków zarządu i informacja o cenach transferowych
-
Zmiany w zakresie składanych oświadczeń
Projektowane zmiany prowadzą do usunięcia przepisu stanowiącego o spoczywającym na kierowniku jednostki obowiązku złożenia oświadczenia o sporządzeniu dokumentacji cen transferowych i rynkowości transakcji kontrolowanych.
Nie oznacza to jednak ograniczenia obowiązków podatników. Podobne oświadczenie zostanie zintegrowane z informacją TPR. Będzie ono wskazywało, że „lokalna dokumentacja cen transferowych została sporządzona zgodnie ze stanem rzeczywistym, a ceny transferowe objęte tą dokumentacją są ustalane na warunkach, które ustaliłyby między sobą podmioty niepowiązane”.
-
Rozwiązanie problemu świadczeń nieodpłatnych
Jednocześnie rozwiązano problem dotyczący składania oświadczeń o dokonywaniu transakcji na warunkach rynkowych w przypadku świadczeń nieodpłatnych. Wątpliwości budziło to, czy można złożyć takie oświadczenie w sytuacji, gdy otrzymano świadczenie pod tytułem darmym, które zostało rozpoznane przez otrzymującego jako przychód. Projektowane przepisy potwierdzają, że złożenie oświadczenia w takiej sytuacji będzie możliwe.
-
Termin
Termin na złożenie formularza TPR ulega wydłużeniu do końca jedenastego miesiąca po zakończeniu roku podatkowego.
-
Organ właściwy
Formularz TPR będzie składany do naczelnika urzędu skarbowego a nie do Szefa KAS.
-
Prawo podpisu
Mając na uwadze, że usunięcie przepisu dotyczącego omawianego wyżej oświadczenia zdjęłoby częściowo ciężar odpowiedzialności z ramion członków zarządu, projektodawca przeniósł na członków zarządu spółek z ograniczoną odpowiedzialnością odpowiedzialność za złożenie informacji TPR.
Informacja o cenach transferowych, będzie podpisywana przez:
- osobę fizyczną – w przypadku podmiotu powiązanego będącego osobą fizyczną,
- osobę upoważnioną przez przedsiębiorcę zagranicznego do reprezentowania go w oddziale – w przypadku podmiotu powiązanego będącego przedsiębiorcą zagranicznym posiadającym oddział działający na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, lub
- kierownika jednostki w rozumieniu art. 3 ust. 1 pkt 6 ustawy o rachunkowości, a w przypadku gdy jednostką kieruje organ wieloosobowy – przez jedną albo więcej osób uprawnionych do reprezentacji, z zachowaniem zasad reprezentacji.
Pełnomocnicy – z wyjątkiem prokurentów, adwokatów, radców prawnych, doradców podatkowych i biegłych rewidentów – nie będą mogli podpisać informacji o cenach transferowych.
Dokumentacja grupowa
Większa liczba podatników będzie zobowiązana do sporządzenia dokumentacji grupowej. Z przepisu znika bowiem kryterium przychodowe. Okolicznościami, które zgodnie z projektem regulacji mają stanowić o zaistnieniu obowiązku dołączenia do lokalnej dokumentacji cen transferowych dokumentacji grupowej są:
- konsolidowanie sprawozdań finansowych metodą pełną lub proporcjonalną oraz
- obowiązek sporządzenia lokalnej dokumentacji cen transferowych.
Pozostałe
Porozumienie inwestycyjne i porozumienie podatkowe będzie zapewniać podobną ochronę jak APA – organ podatkowy nie będzie mógł określić zobowiązania podatkowego (wysokości straty) w zakresie, w jakim dochód (strata) zostanie ustalony zgodnie z właściwym porozumieniem.
Definicja podmiotów powiązanych zostanie wzbogacona o wskazanie, że podmiotami powiązanymi są spółka komandytowa i komandytowo-akcyjna i jej komplementariusz (niezależnie od wielkości udziału) oraz spółka jawna będąca podatnikiem podatku dochodowego od osób prawnych i jej wspólnik.
Dodatkowo, według projektu, przez wywieranie znaczącego wpływu będzie należało rozumieć także posiadanie bezpośrednio lub pośrednio co najmniej 25% udziałów lub praw do udziału w stratach lub ich ekspektatywy.
Wydłużeniu z 7 do 14 dni ulegnie termin na przedłożenie na żądanie organu podatkowego lokalnej dokumentacji cen transferowych przez podatnika.
Dla sytuacji, w których podatnik co do zasady nie ma obowiązku sporządzenia dokumentacji lokalnej, a organ wzywa podatnika do sporządzenia i przedłożenia takiej dokumentacji, obowiązuje termin 30-dniowy. Dotyczy on także sytuacji, w których podatnik prawdopodobnie nie spełnia warunków przewidzianych przepisami dotyczącymi bezpiecznej przystani dla transakcji finansowych.
Nowelizacja co do zasady zmienia w przepisach dotyczących cen transferowych okres referencyjny z roku obrotowego na rok podatkowy. Jednakże w przypadku podmiotów powiązanych, które nie są podatnikami PIT lub CIT, a mianowicie spółek niebędących osobami prawnymi, należy uznać, że jeśli przepisy odwołują się do roku podatkowego, to w ich przypadku oznacza to rok obrotowy.
Wojciech Marszałkowski, adwokat, Mateusz Rowiński, praktyka podatkowa kancelarii Wardyński i Wspólnicy
