Preferencje dla podatników PIT inwestujących w alternatywne spółki inwestycyjne (ASI) oraz zmiana warunków zwolnienia podatkowego dla ASI od 2022 r.

12.08.2021 podatki | projekt

Opublikowany 26 lipca 2021 r. projekt ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw, zwany Polskim Ładem, przewiduje dla podatników podatku dochodowego od osób fizycznych (PIT) nową preferencję podatkową, która ma stanowić zachętę do inwestowania w przedsięwzięcia, których działanie obarczone jest wysokim ryzykiem ekonomicznym. Proponowana ulga ma dotyczyć określonych inwestycji podatników PIT w alternatywną spółkę inwestycyjną (ASI) lub spółki zależne od ASI.

Alternatywna spółka inwestycyjna (ASI)

Dla celów PIT alternatywna spółka inwestycyjna (ASI) oznacza alternatywną spółkę inwestycyjną, o której mowa w art. 8a ustawy z dnia 27 maja 2004 r. o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi. ASI, której ma dotyczyć nowa ulga w PIT, jest zatem alternatywnym funduszem inwestycyjnym, innym niż fundusz inwestycyjny otwarty albo alternatywny fundusz inwestycyjny (specjalistyczny fundusz inwestycyjny otwarty albo fundusz inwestycyjny zamknięty). ASI może prowadzić działalność w formie:

spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, spółki akcyjnej albo spółki europejskiej,
spółki komandytowej albo spółki komandytowo-akcyjnej, w których jedynym komplementariuszem jest spółka z ograniczoną odpowiedzialnością, spółka akcyjna albo spółka europejska.

Wyłącznym przedmiotem działalności ASI, z pewnymi wyjątkami, jest zbieranie aktywów od wielu inwestorów w celu ich lokowania w interesie tych inwestorów zgodnie z określoną polityką inwestycyjną.

Odliczenie 50% wydatków na nabycie (objęcie) udziałów lub akcji

Planowana w Polskim Ładzie ulga ma umożliwiać odliczanie od podstawy opodatkowania PIT kwoty stanowiącej 50% wydatków na nabycie (objęcie) udziałów lub akcji

ASI, albo
spółki,
- w której ASI posiada co najmniej 5% udziałów (akcji),
- w której ASI będzie posiadała co najmniej 5% udziałów (akcji) w wyniku nabycia lub objęcia udziałów (akcji) w tej spółce w okresie 90 dni od dnia nabycia lub objęcia udziałów (akcji) w spółce kapitałowej przez podatnika.

Proponowana preferencja ma zostać obwarowana czterema warunkami:

udziałowcem (akcjonariuszem) ASI ma być podmiot, który nabył lub objął udziały (akcje) w ASI sfinansowane w całości lub w części z przeznaczonych na inwestycje venture capital w Polsce zwrotnych środków europejskich w rozumieniu art. 2 pkt 5 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych, tj. w szczególności:
- ze środków pochodzących z funduszy strukturalnych, Funduszu Spójności, Europejskiego Funduszu Rybackiego oraz Europejskiego Funduszu Morskiego i Rybackiego (z wyłączeniami),
- z niepodlegających zwrotowi środków z pomocy udzielanej przez państwa członkowskie Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (z wyłączeniami),
- ze środków pochodzących z Norweskiego Mechanizmu Finansowego, Mechanizmu Finansowego Europejskiego Obszaru Gospodarczego albo Szwajcarsko-Polskiego Programu Współpracy,
- ze środków na realizację wspólnej polityki rolnej,
- ze środków przeznaczonych na realizację Inicjatywy na rzecz zatrudnienia ludzi młodych,
- ze środków Europejskiego Funduszu Pomocy Najbardziej Potrzebującym,
- ze środków pochodzących z instrumentu „Łącząc Europę”,
podatnik zawarł z ASI umowę inwestycyjną regulującą prawa i obowiązki ASI oraz podatnika wynikające z nabycia przez podatnika udziałów (akcji) w ASI lub wspólnej inwestycji ASI oraz podatnika w spółkę kapitałową, w której ASI nabędzie lub obejmie co najmniej 5% udziałów (akcji),
w okresie 2 lat poprzedzających dzień pierwszego objęcia lub nabycia udziałów (akcji) w ASI lub w spółce kapitałowej, objętych preferencją, przedmiotowa ASI i spółka kapitałowa nie były podmiotami powiązanymi w rozumieniu ustawy o PIT,
podatnik będzie posiadał udziały (akcje), których nabycie (objęcie) ma być objęte ulgą, przez nieprzerwany okres co najmniej 24 miesięcy.

Rzeczywista korzyść

Odliczenie będzie przysługiwało w roku poniesienia kwalifikowanych wydatków i nie będzie mogło w danym roku podatkowym przekroczyć kwoty 250 000 zł.

Prawo do odliczenia od podstawy opodatkowania będą mieli podatnicy osiągający dochody opodatkowane na ogólnych zasadach według skali (stawką 17% i 32%) oraz podatnicy osiągający dochody z pozarolniczej działalności gospodarczej opodatkowane stawką liniową (19%). Rzeczywista korzyść podatkowa wyniesie zatem:

do 80 000 zł (32% x 250 000 zł) dla podatników rozliczających się wg skali,
do 47 500 zł (19% x 250 000 zł) dla podatników rozliczających się wg stawki liniowej.

Ewentualna korekta

W przypadku zbycia udziałów (akcji) przed upływem 24 miesięcy od dnia nabycia podatnik, który dokonał odliczenia, będzie zobowiązany doliczyć odpowiednio kwoty poprzednio odliczone do dochodu za rok podatkowy, w którym nastąpiło zbycie udziałów (akcji) w alternatywnej spółce inwestycyjnej lub w spółce kapitałowej. Tym samym podatnik będzie zobowiązany do dokonania korekty w bieżącym okresie rozliczeniowym.

Obniżenie minimalnej wartości procentowej udziałów posiadanych przez ASI dla zwolnienia z CIT

Dodatkowo ustawodawca podatkowy projektuje w Polskim Ładzie złagodzenie warunków zwolnienia od podatku dochodowego od osób prawnych dla ASI ze zbycia posiadanych przez nią udziałów lub akcji (pod pojęciem zbycia udziałów (akcji) należy przy tym rozumieć nie tylko ich sprzedaż, ale również objęcie udziałów w zamian za aport). Obecnie zwolnieniu podlegają dochody (przychody) ASI pochodzące w danym roku podatkowym ze zbycia udziałów lub akcji, pod warunkiem że ASI, która zbywa udziały (akcje):

posiadała przed dniem zbycia bezpośrednio nie mniej niż 10% udziałów (akcji) w kapitale spółki, której udziały (akcje) są zbywane,
posiadała te udziały nieprzerwanie przez okres 2 lat.

Projekt nowelizacji przepisów o CIT zawarty w Polskim Ładzie zakłada obniżenie wymaganej wartości procentowej posiadanych przez ASI udziałów (akcji) w z 10% na 5%, aby ASI mogła skorzystać ze zwolnienia z opodatkowania dochodów uzyskanych ze zbycia udziałów.

Podsumowanie

Proponowane zmiany należy ocenić pozytywnie jako mogące wspierać inwestycje w przedsięwzięcia podwyższonego ryzyka. Potrzeby finansowe tego segmentu gospodarki są jednak znacznie wyższe, dlatego ich realny wpływ na inwestycje w ASI oraz zależne od nich kwalifikowane podmioty prawdopodobnie będzie ograniczony. Dodatkowo wątpliwości mogą wzbudzać warunki zastosowania opisanej ulgi, w szczególności warunek statusu wspólnika ASI jako finansującego lub współfinansującego nabycie (objęcie) udziałów w ASI z określonych zwrotnych środków europejskich.

Joanna Prokurat, doradca podatkowy, praktyka podatkowa kancelarii Wardyński i Wspólnicy