Obniżki cen pod lupą TSUE: co nowy wyrok zmienia dla konsumentów i przedsiębiorców? | Co do zasady

26 września 2024 r. Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE) wydał istotny wyrok dotyczący ochrony konsumentów w kontekście prezentowania cen produktów i stosowania obniżek w kampaniach reklamowych. Wyrok ten, oznaczony sygnaturą C-330/23, ma kluczowe znaczenie dla przedsiębiorców działających na terenie Unii Europejskiej, w tym również w Polsce.

W sprawie rozpatrywanej przez TSUE spółka Aldi Süd przygotowywała cotygodniowe broszury reklamowe, które obejmowały oferty z różnych oddziałów grupy. Broszury te, dostępne zarówno w formie drukowanej, jak i online, prezentowały m.in. „super promocje” na świeże produkty spożywcze po obniżonych cenach.

W broszurze reklamowej dotyczącej tygodnia 17–22 października 2022 r. reklamowano specjalną ofertę cenową na banany bio oraz ananasy. Ceny tych produktów zaprezentowano w sposób następujący:

W ramach prezentacji ofert zamieszczono zatem następujące informacje:

• dla bananów bio:
  • cenę sprzedaży bananów po obniżce wynoszącą 1,29 (EUR/kg),
  • poprzednio obowiązującą cenę przekreśloną 1,69,
  • informację o obniżce procentowej w wysokości -23%,
  • informację o najniższej cenie z ostatnich 30 dni wynoszącej 1,29,
• dla ananasów:
  • cenę sprzedaży 1,49 (EUR/szt.),
  • poprzednio obowiązującą cenę przekreśloną 1,69,
  • informację o „okazji cenowej” („Preis-Highlight”),
  • informację o najniższej cenie z ostatnich 30 dni wynoszącej 1,39.

Związek konsumentów Badenii-Wirtembergii Verbraucherzentrale Baden-Württemberg zarzucił sieci handlowej, że reklamy te wprowadzają konsumentów w błąd i naruszają ich interesy. Argumentował on, że:

• jeżeli obniżki są określone w procentach, to muszą odnosić się do najniższej ceny w ciągu ostatnich 30 dni przed obniżką (innymi słowy od tej ceny powinna być liczona obniżka procentowa – w przypadku bananów należałoby wobec tego liczyć -23% od ceny 1,29 EUR/kg (najniższej z 30 dni) a nie – tak jak miało to miejsce w przypadku oferty bananów bio – od ceny obowiązującej bezpośrednio przed obniżką, tj. 1,69 EUR/kg),
• niezgodne z prawem jest reklamowanie obniżki cen produktów i oznaczanie ich jako „okazji cenowej”, jeżeli cena wskazana jako „okazja cenowa” jest wyższa niż najniższa cena z ostatnich 30 dni przed obniżką – jak miało to miejsce w ofercie ananasów.

TSUE, odpowiadając na pytania prejudycjalne skierowanego do niego przez rozpatrujący sprawę sąd niemiecki, uznał, że:

obniżka ceny, która jest ogłaszana przez podmiot gospodarczy w formie albo wartości procentowej, albo zwrotu reklamowego mającego podkreślać korzystny charakter oferty cenowej, powinna zostać ustalona na podstawie najniższej ceny stosowanej przez podmiot gospodarczy w okresie nie krótszym niż 30 dni przed zastosowaniem obniżki ceny.

Najważniejsze konkluzje płynące z wyroku:

• Wszelkie ogłoszenia reklamowe dotyczące obniżek cen muszą odnosić się do najniższej ceny obowiązującej w ciągu ostatnich 30 dni przed zastosowaniem obniżki ceny.
• Przedsiębiorcom uniemożliwia się wprowadzenie konsumentów w błąd poprzez podniesienie zastosowanej ceny przed ogłoszeniem obniżki ceny i przedstawianie w ten sposób fałszywych obniżek cen.

Przedsiębiorcy muszą więc:

• dokładnie monitorować ceny,
• unikać manipulacji cenowych przed wprowadzeniem obniżek,
• prowadzić kampanie reklamowe w sposób jak najbardziej transparentny,
• stosować obniżki zgodnie z ww. interpretacją przepisów, aby uniknąć jakichkolwiek sankcji.

Wyrok ten nie powinien być jednak zaskakujący dla przedsiębiorców działających na polskim rynku. W zakresie prezentowania procentowych obniżek cen ustalanych w oparciu o najniższą cenę z okresu 30 dni sprzed obniżki pokrywa się on ze stanowiskiem Prezesa UOKiK zaprezentowanym w wyjaśnieniach opublikowanych przez ten organ. Z kolei stanowisko Trybunału Sprawiedliwości, zgodnie z którym cena sprzedaży produktu przedstawiana w ogłoszeniu jako cena obniżona nie może być taka sama jak najniższa cena z okresu 30 dni przed obniżką czy wręcz wyższa od niej, jest zbieżne z podejściem Prezesa UOKiK zaprezentowanym w postępowaniu przeciwko AzaGroup – właścicielowi sklepów internetowych Renee.pl i Born2Be.pl. W relacji prasowej dotyczącej przedmiotowego postępowania polski organ wskazał, że:

Wątpliwości budzi także możliwość oferowania przez właściciela sklepów Renee oraz Born2Be jako „promocyjne” tych produktów, których cena nie zmieniła się lub nawet wzrosła względem najniższej ceny obowiązującej w ciągu 30 dni przed obniżką. Tymczasem promocja rzeczywiście jest promocją, jeśli w ciągu ostatnich 30 dni produkt był sprzedawany drożej – w innym przypadku używanie słów „wyprzedaż”, „promocja”, czy „obniżka”, może być nieprawidłowe. Jeśli wcześniejszy koszt nie odbiega od aktualnego, nie można uznać, że wystąpiła korzyść cenowa. Prawidłowym sposobem obliczania obniżki jest odnoszenie aktualnej ceny sprzedaży do najniższej ceny danego produktu w ciągu ostatnich 30 dni.

Agnieszka Jelska, radca prawny, Tomasz Kisiel, praktyka ochrony konkurencji i konsumentów kancelarii Wardyński i Wspólnicy