Nowy wykaz podatników – „Biała lista VAT” | Co do zasady

Z dniem 1 września 2019 r. wprowadzony zostanie nowy wykaz podatników VAT, tzw. „biała lista VAT”. Funkcjonujące dotychczas rejestry zostaną tym samym połączone w jedną, rozszerzoną o nowe dane, bazę podatników VAT. Jednym z najważniejszych elementów białej listy VAT będzie rachunek bankowy podatnika. Wykonanie płatności za towar lub usługę na rachunek podatnika inny, niż ten wskazany na białej liście może mieć daleko idące negatywne konsekwencje dla podmiotu dokonującego płatności – te zaczną obowiązywać od 1 stycznia 2020 roku.  

Warto jednak już teraz zadbać o wprowadzenie mechanizmów weryfikacji, które będą zakładały sprawdzenie, czy rachunek bankowy wskazywany przez sprzedającego, będącego polskim podatnikiem VAT, jest rachunkiem widniejącym na białej liście VAT.

Dostęp do białej listy VAT będzie bezpłatny i ma gwarantować możliwość szybkiego sprawdzenia aktualnych danych o swoich kontrahentach, które przyczyni się do zwiększenia bezpieczeństwa i pewności obrotu gospodarczego. Uzyskanie informacji w rejestrze będzie możliwe na wybrany dzień przypadający nie wcześniej niż w okresie 5 lat poprzedzających rok, w którym podmiot jest sprawdzany. Rejestr ma być aktualizowany raz na dobę, w każdy dzień roboczy.

 Ratio legis wprowadzanych zmian

W uzasadnieniu do projektu ustawy wskazuje się, że jej celem jest dalsze uszczelnienie systemu podatku od towarów i usług oraz zminimalizowanie ryzyka nieświadomego udziału podatników w karuzelach VAT. Wykaz ma stanowić bardzo ważne narzędzie dla podatników, którzy będą mieli możliwość weryfikacji informacji o swoich kontrahentach, a więc przede wszystkim informacji o aktualnym statusie rejestracji kontrahentów dla celów VAT.

Kto prowadzi Białą listę i jak uzyskać do niej dostęp?

Biała lista VAT będzie prowadzona przez Szefa Krajowej Administracji Skarbowej w formie elektronicznej oraz udostępniana w Biuletynie Informacji Publicznej. Dostęp do wykazu możliwy będzie również za pośrednictwem CEiDG. Biała lista VAT będzie zawierać dane o podmiotach, w odniesieniu do których naczelnik urzędu skarbowego nie dokonał rejestracji, albo które wykreślił z rejestru jako podatników VAT, oraz o podmiotach zarejestrowanych jako podatnicy VAT – w tym o podmiotach, których rejestracja jako podatników VAT została przywrócona.

Przelew dokonany na inny rachunek niż wskazany na Białej liście

 Najistotniejszymi zmianami płynącymi z ustawy[1] jest wprowadzenie nowych przepisów do ustaw o podatku dochodowym od osób prawnych, podatku dochodowym od osób fizycznych oraz Ordynacji podatkowej. Zgodnie z nimi, podatnicy nie będą mogli uwzględniać w kosztach uzyskania przychodu płatności w części. w jakiej zostanie ona dokonana bez pośrednictwa rachunku płatniczego lub na rachunek inny, niż zawarty na dzień zlecenia przelewu na białej liście VAT (powyższe dotyczy płatności za transakcje przekraczające 15 000 zł, które realizowane są pomiędzy przedsiębiorcami).

Ponadto, jeżeli obowiązek dokonania zapłaty za pośrednictwem rachunku płatniczego wynikał z odrębnych przepisów, a zapłata należności została dokonana przelewem na rachunek inny niż zawarty na dzień zlecenia przelewu na białej liście VAT, to podatnicy, na rzecz których dokonano dostawy towarów lub świadczenia usług, będą odpowiadali solidarnie całym swoim majątkiem wraz z dostawcą towarów lub usługodawcą za jego zaległości podatkowe w części VAT proporcjonalnie przypadającej na tę transakcję.

Jak uchronić się od konsekwencji?

 Aby zachować prawo do zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów płatności dokonanej na rachunek inny niż wskazany w białej liście VAT oraz uniknąć odpowiedzialności solidarnej z kontrahentem, podatnik dokonujący takiej płatności obowiązany będzie zawiadomić o tym naczelnika urzędu skarbowego właściwego dla wystawcy faktury w terminie trzech dni od daty zlecenia przelewu.

Chociaż zgodnie z uchwaloną ustawą przepisy dotyczące konsekwencji grożących podatnikowi dokonującemu płatności na rachunki inne niż wskazane na białej liście zaczną obowiązywać dopiero od 1 stycznia 2020 r., warto już teraz przygotować się na nadchodzące zmiany. Uchybienie nowym obowiązkom będzie mogło wiązać się ze znacznymi obciążeniami finansowymi dla podatników.

Sandra Derdoń, doradca podatkowy, aplikant adwokacki, praktyka podatkowa kancelarii Wardyński i Wspólnicy