Łatwiej połączyć i podzielić spółki, czyli o ostatnich zmianach w Kodeksie spółek handlowych
27 października br. weszły w życie zmiany wprowadzone do Kodeksu spółek handlowych ustawą z 19 sierpnia 2011 r. Upraszczają i skracają one procedury łączenia spółek kapitałowych, łączenia transgranicznego oraz podziału spółek.
Nowelizacja wdraża do polskiego systemu prawa regulacje zawarte w dyrektywie Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/109/WE z dnia 16 września 2009 r. zmieniającej poprzednie dyrektywy w odniesieniu do wymogów sprawozdawczości i dokumentacji w przepadku połączeń i podziałów.
Przekazywanie informacji drogą elektroniczną
Pierwszą istotną zmianą jest wprowadzenie możliwości przekazywania informacji dotyczących połączenia oraz podziału za pomocą strony internetowej spółki uczestniczącej w restrukturyzacji. W ten sposób łączące się spółki mogą w odpowiednim czasie udostępnić plan połączenia (art. 500 § 2ˡ k.s.h. w przypadku łączenia krajowego i art. 5164 § 1 k.s.h. w przypadku łączenia transgranicznego) lub podziału (art. 535 § 3 k.s.h.), odstępując od publikacji w Monitorze Sądowym i Gospodarczym, co oprócz oszczędności czasu daje także sporą oszczędność finansową. Istotne jest, aby plan połączenia lub podziału umieszczony był na stronie internetowej spółki nieprzerwanie do dnia podjęcia uchwał zgromadzenia wspólników lub walnego zgromadzenia akcjonariuszy, zatwierdzających połączenie lub podział.
Podobne ułatwienie wprowadzone zostało w odniesieniu do obowiązku informacyjnego w stosunku do wspólników łączących się (art. 505 § 3 k.s.h.) lub dzielących się spółek (art. 540 § 3 k.s.h.). Dotychczas dokumenty dotyczące połączenia oraz podziału musiały być udostępnione na żądanie wspólników w kopiach w lokalu spółki. Obecnie wspólnikom, którzy wyrazili na to zgodę, można przekazać kopie tych dokumentów drogą elektroniczną.
Od obowiązku przekazywania wspólnikom dokumentów podziałowych drogą elektroniczną spółka może odstąpić, jeżeli nie później niż na miesiąc przed planowaną datą zgromadzenia wspólników albo walnego zgromadzenia akcjonariuszy zatwierdzającego połączenie (art. 505 § 3ˡ k.s.h.) lub podział (540 § 3ˡ k.s.h.) bezpłatnie udostępni stosowne dokumenty na swojej stronie internetowej do publicznej wiadomości albo umożliwi wspólnikom dostęp do tych dokumentów na stronie internetowej z możliwością ich wydruku.
Na marginesie należy wspomnieć, że niezrozumiałe jest, dlaczego przy okazji tej nowelizacji ustawodawca nie ujednolicił terminu publikacji planu połączenia i podziału, który w przypadku połączenia i połączenia transgranicznego wynosi miesiąc od daty zgromadzenia wspólników lub walnego zgromadzenia akcjonariuszy zatwierdzającego połączenie, a w przypadku podziału – 6 tygodni. Podobne zróżnicowanie pozostało w odniesieniu do obowiązku zawiadomienia wspólników/akcjonariuszy o dacie zgromadzenia: w przypadku podziału zawiadomienia należy dokonać na 6 tygodni przed datą zgromadzenia, a w przypadku połączenia i przekształcenia spółki – na miesiąc przed datą zgromadzenia. Zróżnicowanie to nie wydaje się uzasadnione względami praktycznymi i należy postulować o ujednolicenie tych terminów dla poszczególnych restrukturyzacji.
Mniej dokumentów do przygotowania
Dalsze uproszczenia dotyczą możliwości podjęcia decyzji o rezygnacji z pewnych czynności w toku połączenia/podziału.
Dotychczas wspólnicy/akcjonariusze mogli w drodze jednomyślnej decyzji odstąpić od obowiązku poddawania planu połączenia/podziału badaniu przez biegłego oraz wydawania przez niego opinii, a w przypadku podziału także od obowiązku sporządzania oświadczenia o stanie księgowym. Po zmianie art. 503ˡ k.s.h. oraz odpowiednio 538ˡ k.s.h. możliwość ta została rozszerzona o sporządzanie sprawozdania zarządu uzasadniającego połączenie lub podział oraz udzielanie informacji o istotnych zmianach w odniesieniu do aktywów i pasywów łączących się spółek lub spółki dzielonej, które zaszły po dniu przyjęcia planu połączenia/podziału, a przed dniem powzięcia uchwały w tym przedmiocie (obowiązek ten został wprowadzony na mocy omawianej nowelizacji w art. 501 § 2 oraz 536 § 4 k.s.h.). Nadal jednak nie można zrezygnować z przygotowania oświadczenia o stanie księgowym w przypadku łączenia spółek.
W odniesieniu do spółek publicznych ustawa wprowadziła dalsze uproszczenie polegające na możliwości odstąpienia od obowiązku sporządzania informacji o stanie księgowym, stanowiącej załącznik do planu połączenia i planu podziału, jeżeli spółka publikuje i udostępnia akcjonariuszom półroczne sprawozdania finansowe (art. 499 § 4 oraz 543 § 4 k.s.h.).
Podział spółki w miesiąc?
Kolejna liberalizacja przepisów dotyczy restrukturyzacji spółek jednoosobowych, która już w poprzednim brzmieniu przepisów była znacznie uproszczona, jednakże dotychczas jedynie w odniesieniu do połączeń. Obecnie spółka jednoosobowa może być przejęta przez swoją spółkę matkę po miesiącu od ogłoszenia lub udostępnienia na stronie internetowej spółki planu połączenia oraz pozostałych dokumentów łączeniowych wymienionych w art. 505 k.s.h. Po upływie miesiąca od dnia publikacji bądź udostępnienia możliwe jest bowiem złożenie wniosku o rejestrację połączenia przez sąd rejestrowy (art. 516 § 6 k.s.h.). Jeżeli procedura rejestracji w sądzie przebiegnie sprawnie, proces połączenia spółek może być przeprowadzony w nieco ponad miesiąc. Analogiczna regulacja przyjęta została w odniesieniu do podziału przez przejęcie, jeżeli spółka przejmująca jest w 100 proc. właścicielem spółki przejmowanej. W takim przypadku ogłoszenie bądź udostępnienie na stronie internetowej planu podziału oraz pozostałych dokumentów podziałowych, o których mowa w art. 540 k.s.h., następuje na miesiąc przed dniem złożenia wniosku o wykreślenie spółki dzielonej z rejestru (art. 550ˡ k.s.h.). Co ciekawe, w tym miejscu ustawodawca wprowadził w odniesieniu do podziału spółek termin miesięczny na dokonanie ogłoszenia/udostępnienia planu podziału oraz udostępnienia pozostałych dokumentów podziałowych, co wprowadza niepotrzebną niespójność regulacji, gdyż jak już wyżej wskazano, w innych przypadkach podziału jest to termin 6-tygodniowy.
Inne istotne zmiany
Wierzyciele łączących się spółek, którzy zgłosili swe roszczenia w terminie sześciu miesięcy od dnia ogłoszenia o połączeniu i uprawdopodobnili, że zaspokojenie jest zagrożone, mogą żądać zabezpieczenia swoich roszczeń na drodze sądowej (art. 496 § 2 k.s.h.). Dotychczas przepis mówił jedynie o zaspokojeniu, przez co zgodnie z treścią art. 364 § 1 k.c. należało rozumieć złożenie przedmiotu świadczenia do depozytu sądowego. Analogiczne rozwiązanie przyjęto w odniesieniu do wierzycieli spółki dzielonej i spółki przejmującej, którzy zgłosili swoje wierzytelności w okresie od ogłoszenia planu podziału do dnia ogłoszenia o podziale (art. 546 § 2 k.s.h.).
Ponadto ustawa doprecyzowuje przepisy o odstąpieniu od badania przez biegłego wkładów niepieniężnych w spółce akcyjnej, które to przepisy w części dotyczącej powstania spółki akcyjnej budziły szereg wątpliwości, głównie z uwagi na adresowanie dyspozycji przepisów do zarządu, który w momencie opracowywania sprawozdania założycieli nie mógł być jeszcze ustanowiony, oraz z uwagi na umieszczenie postanowień odnoszących się do podwyższenia kapitału zakładowego, co wykluczało ich zastosowanie w tej części kodeksu. Efektem wprowadzenia ustawy z 19 sierpnia br. jest nowelizacja art. 312ˡ k.s.h. oraz zmiana redakcyjna polegająca na przeniesieniu i doprecyzowaniu regulacji zawartej dotychczas w art. 536 § 3 do art. 538ˡ § 3 k.s.h.
Dla kogo nowelizacja?
Nowelizacja adresowana jest do spółek, które w dacie jej wejścia w życie nie ogłosiły jeszcze planu połączenia lub podziału. Do tych, które przyjęły taki plan, ale jeszcze go nie ogłosiły, można już stosować nowe regulacje. W pozostałych przypadkach zastosowanie mają dotychczasowe przepisy (art. 2 ustawy z dnia 19 sierpnia 2011 o zmianie ustawy Kodeks spółek handlowych, Dz.U. z 2011, Nr 201, poz. 1182).
Natalia Kobyłka, Zespół Prawa Korporacyjnego kancelarii Wardyński i Wspólnicy