Kto może promować usługi maklerskie? | Co do zasady

29 kwietnia 2017 r. weszły w życie przepisy ustawy z dnia 9 marca 2017 r. o zmianie ustawy o obrocie instrumentami finansowymi oraz niektórych innych ustaw. Jej zasadniczym celem było zniesienie podziału rynku regulowanego na rynek giełdowy i pozagiełdowy oraz wprowadzenie do systemu prawnego instytucji rachunku derywatów. Efektem jest również zmiana kręgu podmiotów uprawnionych do wykonywania czynności związanych z promowaniem usług maklerskich oraz pozyskiwaniem klientów dla firm inwestycyjnych (agentów firm inwestycyjnych).

Co może agent firmy inwestycyjnej

Nowela doprecyzowała zakres czynności, które mogą być powierzone agentowi firmy inwestycyjnej (art. 79 ustawy). Obecnie katalog ten ma charakter zamknięty i obejmuje:

• pozyskiwanie klientów lub potencjalnych klientów, w tym także informowanie o zakresie usług maklerskich świadczonych przez firmę inwestycyjną lub informowanie o instrumentach finansowych będących ich przedmiotem,
• czynności związane z zawieraniem umów o świadczenie usług maklerskich,
• czynności umożliwiające realizację umów o świadczenie usług maklerskich, w szczególności polegające na przyjmowaniu zleceń nabycia lub zbycia instrumentów finansowych, odbieraniu innych oświadczeń woli klienta dla firmy inwestycyjnej, udostępnianiu lub przekazywaniu klientowi informacji związanych ze świadczonymi na jego rzecz usługami maklerskimi.

Wskazane wyżej czynności mogą być wykonywane wyłącznie przez samą firmę inwestycyjną lub przez agenta firmy inwestycyjnej. Ograniczenia tego nie stosuje się w stosunku do podmiotów, które w ramach pozyskiwania klientów lub potencjalnych klientów dla firmy inwestycyjnej przekazują informacje o firmie inwestycyjnej, usługach maklerskich przez nią świadczonych lub instrumentach finansowych będących przedmiotem oferowanych usług maklerskich, pod warunkiem że informacje te przekazywane są jednocześnie do szerokiej grupy klientów lub potencjalnych klientów albo do nieokreślonego adresata. Oznacza to, że ogólnym promowaniem usług maklerskich, przy spełnieniu wskazanego warunku, mogą się zajmować także podmioty niebędące firmami inwestycyjnymi albo agentami firm inwestycyjnych. Nie mogą one jednak wykonywać czynności wykraczających poza ogólną promocję usług maklerskich, np. w jakikolwiek sposób pośredniczyć w zawieraniu umów pomiędzy klientem a firmą inwestycyjną.

Począwszy od 29 kwietnia 2017 r. wykonywanie czynności pośrednictwa w zakresie działalności maklerskiej przez podmioty inne niż firma inwestycyjna świadcząca te usługi, które nie będą wpisane na listę agentów firm inwestycyjnych, wiąże się z zagrożeniem sankcjami o charakterze karnym lub administracyjnym. Sankcje mogą dotknąć zarówno pośrednika wykonującego czynności bez wpisu na listę agentów, jak i firmę inwestycyjną, która korzysta z jego usług.

Cel regulacji

Wprowadzone zmiany mają wzmocnić bezpieczeństwo uczestników obrotu, w tym w szczególności inwestorów indywidualnych. Doprecyzowanie zakresu czynności wykonywanych przez agentów firm inwestycyjnych na rzecz tych ostatnich ma doprowadzić do wyłączenia z rynku pośredników podmiotów nienadzorowanych (zarówno osoby fizyczne, jak i prawne). Na aktywność nieautoryzowanych pośredników, z uwagi na skalę i sposób promowania usług maklerskich, zwłaszcza w zakresie transakcji na rynku instrumentów pochodnych (tzw. rynku Forex), zwróciła uwagę Komisji Nadzoru Finansowego (KNF). Nowelizacja ustawy o obrocie instrumentami finansowymi wpisuje się w dążenie do uregulowania rynku Forex poprzez wyeliminowanie nieautoryzowanych pośredników i zwiększenie uprawnień nadzorczych KNF.

Kolejne zmiany w prawie w drodze

W kwietniu Komisja Nadzoru Finansowego przedstawiła projekt nowelizacji ustawy o nadzorze nad rynkiem finansowym oraz niektórych innych ustaw, wzmacniający uprawnienia KNF w zakresie przeciwdziałania świadczeniu usług finansowych z wykorzystaniem internetowych platform transakcyjnych przez nieuprawnione podmioty. Zgodnie z propozycją KNF zyskałaby prawo do prowadzenia rejestru domen internetowych wykorzystywanych do świadczenia usług finansowych przez nieuprawnione podmioty. Wpisanie do rejestru nazwy domeny, która znalazła się na liście ostrzeżeń publicznych, wiązałoby się z obowiązkiem zablokowania dostępu do takiej domeny. Ponadto proponuje się podwyższenie kary finansowej za nieuprawnione prowadzenie działalności w zakresie obrotu instrumentami finansowym do kwoty 10 000 000 zł.

Marcin Pietkiewicz, Mariusz Kociszewski, praktyka rynków kapitałowych i instytucji finansowych kancelarii Wardyński i Wspólnicy