Koniec bezkarnych opóźnień w płatnościach? | Co do zasady

20 października 2010 r. Parlament Europejski przyjął projekt nowej dyrektywy w sprawie zwalczania opóźnień w płatnościach w transakcjach handlowych. Dyrektywa ma przede wszystkim zapewnić lepszą ochronę wierzycielom, w szczególności małym i średnim przedsiębiorcom w UE. Z uwagi na znaczące zmiany, jakie ma wprowadzić, zastąpi ona poprzednią dyrektywę wydaną w tym zakresie, tj. dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady 2000/35 WE z dnia 29 czerwca 2000 r. Nowa dyrektywa musi jeszcze zostać zatwierdzona przez Radę UE. Powinna zostać opublikowana w dzienniku urzędowym UE jeszcze pod koniec tego roku i wejść w życie po dwóch latach od chwili publikacji.

Celem postawionym dyrektywie jest zwalczanie opóźnień w płatnościach w transakcjach handlowych, co ma zapewnić właściwe funkcjonowanie rynku wewnętrznego i tym samym zwiększyć konkurencyjność zwłaszcza małych i średnich przedsiębiorstw. Przepisy wynikające z tego aktu znajdą zastosowanie do transakcji pomiędzy przedsiębiorcami, a także do transakcji pomiędzy przedsiębiorcami i władzami publicznymi.

Dyrektywa wprowadza ogólną zasadę regulowania należności w terminie 30 dni, która będzie obowiązywać zarówno władze publiczne, jak i przedsiębiorców. Jedynie w wyjątkowych przypadkach władze publiczne będą mogły uiszczać płatność z tytułu zakupionych towarów czy też usług w terminie 60 dni. W przypadku transakcji pomiędzy przedsiębiorcami strony będą mogły wydłużyć termin płatności do 60 dni. Ustalenie jeszcze dłuższego terminu będzie możliwe tylko pod warunkiem, że nie będzie to rażąco nieuczciwe wobec wierzyciela.

Przedsiębiorcy uzyskają automatyczne uprawnienie do dochodzenia odsetek (bez dodatkowej potrzeby wzywania do zapłaty) i, co interesujące, kwoty minimalnej w wysokości 40 euro tytułem rekompensaty kosztów odzyskania należności. Poza powyższą kwotą wierzycielowi będzie przysługiwało prawo do uzyskania od dłużnika rozsądnej rekompensaty wszystkich pozostałych kosztów przekraczających tę kwotę.

Dyrektywa nie ogranicza państwom członkowskim prawa do wprowadzania przepisów bardziej korzystnych z punktu widzenia wierzyciela.

Odsetkami ustawowymi za zwłokę w rozumieniu dyrektywy są odsetki proste za zwłokę w wysokości stopy referencyjnej powiększonej o co najmniej osiem punktów procentowych. W rozumieniu dyrektywy stopa referencyjna odpowiada stopie stosowanej przez Europejski Bank Centralny lub, w przypadku państw członkowskich, w których walutą nie jest euro, równoważnej stopie procentowej ustalanej przez krajowe banki centralne.

Dyrektywa dotycząca opóźnień w płatnościach, po jej przyjęciu przez Radę UE, będzie musiała zostać wdrożona w państwach członkowskich w terminie 2 lat od jej przyjęcia. Oznacza to, że z początkiem 2013 roku wszystkie państwa członkowskie powinny mieć już przepisy dostosowane do założeń dyrektywy.

Omawiana dyrektywa jest kolejnym narzędziem unijnym, które ma ułatwiać i ujednolicać dochodzenie roszczeń w UE. Przepisy dyrektywy mają także wpłynąć na zwiększenie płynności finansowej przedsiębiorców, a także doprowadzić do zwiększenia świadomości przedsiębiorców odnoszącej się do terminowego dokonywania płatności, co z kolei powinno pozytywnie wpływać na rozwój rynku wewnętrznego. W przeciwieństwie do rozporządzeń dotyczących postępowań w sprawie drobnych roszczeń czy też rozporządzenia w sprawie europejskiego nakazu zapłaty, dyrektywa uzupełnia europejskie ustawodawstwo o przepisy mające na celu zdyscyplinowanie dłużników przed wdaniem się w ewentualny spór.