Fala upadłości wśród polskich przedsiębiorców - szansa na okazyjne zakupy?
Nabycie aktywów w ramach procedury upadłościowej może być korzystne dla kupującego nie tylko ze względów czysto ekonomicznych.
Od kilku lat wzrasta w Polsce liczba upadłości ogłaszanych wobec przedsiębiorców, w tym z branż produkcyjnych. Zdecydowana większość ze wszczynanych postępowań upadłościowych przewiduje likwidację majątku dłużnika. Tylko mniej więcej co piąta ogłoszona upadłość przewiduje możliwość restrukturyzacji długu w ramach układu z wierzycielami i trwałej kontynuacji działalności gospodarczej wykonywanej przez upadłego dłużnika.
Jednym z podstawowych celów postępowania upadłościowego obejmującego likwidację majątku upadłego jest sprzedaż przez syndyka jego przedsiębiorstwa w całości, najlepiej wciąż będącego „w ruchu”. Dopiero przy braku kupca na przedsiębiorstwo syndyk stara się sprzedać jego zorganizowane części lub oddzielnie poszczególne składniki majątku upadłego. Z uzyskanych stąd funduszy zaspokaja się następnie wierzycieli upadłego na zasadach przewidzianych przepisami prawa upadłościowego.
Ogłoszenie upadłości likwidacyjnej oznacza z reguły dla upadłego przedsiębiorcy wejście w schyłkowy etap prowadzonej działalności gospodarczej. Nieliczne są bowiem przypadki, gdy w toku postępowania upadłościowego dochodzi do zmiany sposobu prowadzenia postępowania z postępowania obejmującego likwidację majątku upadłego na postępowanie z możliwością zawarcia układu albo gdy po zaspokojeniu w całości roszczeń wszystkich wierzycieli upadłego wciąż pozostaje masa majątkowa, która umożliwia upadłemu kontynuację działalności gospodarczej po zakończeniu postępowania upadłościowego. Dla niektórych uczestników obrotu gospodarczego upadłość likwidacyjna przedsiębiorcy może być jednak niepowtarzalną szansą na zakup po atrakcyjnej cenie wartościowego przedsiębiorstwa, jego zorganizowanej części lub konkretnych aktywów. W tym celu zainteresowany podmiot powinien zwrócić się do ustanowionego dla upadłego syndyka masy upadłości, który dokonuje sprzedaży majątku upadłego przedsiębiorcy.
Nabycie aktywów w ramach procedury upadłościowej może być korzystne dla kupującego nie tylko ze względów czysto ekonomicznych, a więc uwarunkowanych ceną, która będzie z reguły niższa niż byłaby w razie sprzedaży „niewymuszonej” procedurą upadłościową. Przepisy prawa upadłościowego zawierają regulacje, które chronią nabywcę aktywów upadłego przedsiębiorcy przed ryzykiem odpowiedzialności za zobowiązania upadłego związane z prowadzoną przez niego działalnością gospodarczą (w tym za zobowiązania podatkowe) oraz pozwalają na zakup aktywów bez obciążeń rzeczowych1. Transakcje te są więc pozbawione istotnych czynników ryzyka właściwych dla „niewymuszonych” transakcji na aktywach przedsiębiorców. Co więcej, transakcja na nieruchomościach i ruchomościach stanowiących własność upadłego jest zwolniona z podatku od czynności cywilnoprawnych (2% wartości aktywów).
Warto mieć więc w dzisiejszych czasach wytężony słuch i nasłuchiwać informacji, którzy przedsiębiorcy upadli i jakimi aktywami dysponują. Może się bowiem nadarzyć okazja do przejęcia interesującego przedsiębiorstwa, jego zorganizowanej części lub poszczególnych aktywów upadłego przedsiębiorcy po cenie, która jeszcze kilka lat temu zdawała się trudna albo wręcz niemożliwa do wynegocjowania.
Karol Czepukojć, Zespół Prawa Upadłościowego i Restrukturyzacji kancelarii Wardyński i Wspólnicy
______________
1 Zob. art. 313 i art. 317 ust. 2 ustawy Prawo upadłościowe i naprawcze (tekst ustawy). Wyjątki od tej zasady to m.in.: nie wygasa prawo służebności drogi koniecznej, służebności przesyłu oraz służebności ustanowionej w związku z przekroczeniem granicy przy wznoszeniu budowli lub innego urządzenia oraz w pewnych wypadkach prawo użytkowania i prawa dożywotnika.
