Elektronizacja zamówień poniżej progów unijnych przeniesiona w czasie
Pełna elektronizacja postępowań o udzielenie zamówienia miała zakończyć się 1 stycznia 2020 r. Mimo ambitnych planów moment ten został przesunięty w czasie, aby skorelować pełną elektronizację zamówień publicznych z momentem wejścia w życie nowej ustawy o zamówieniach publicznych. Zmiana odnosi się do zamówień poniżej progów unijnych, których obowiązkowa elektronizacja będzie musiała poczekać do 1 stycznia 2021 r.
Proces elektronizacji udzielania zamówień w Unii Europejskiej został zapoczątkowany dyrektywą klasyczną 2014/24/UE oraz dyrektywą 2014/25/UE. Nałożyły one na państwa członkowskie obowiązek wprowadzenia komunikacji elektronicznej w postępowaniach o udzielenie zamówienia publicznego, których wartość jest równa kwotom lub przekracza kwoty określone w przepisach wydanych na podstawie art. 11 ust. 8 p.z.p. Polska, wypełniając unijne zobowiązanie, uchwaliła ustawę z dnia 22 czerwca 2016 r. o zmianie ustawy – Prawo zamówień publicznych oraz niektórych innych ustaw. W jej przepisach mogliśmy przeczytać, że obowiązkowa komunikacja elektroniczna między zamawiającym a potencjalnymi wykonawcami będzie obowiązywać:
- w przypadku zamawiających centralnych – od 18 kwietnia 2017 r.,
- w przypadku zamawiających innych niż centralni w przypadku zamówień o wartości równej lub przekraczającej progi unijne (art. 11 ust. 8 p.z.p.) – od 18 października 2018 r.,
- w przypadku zamawiających innych niż centralni i zamówień o wartości poniżej progów (art. 11 ust. 8 p.z.p.) – od 1 stycznia 2020 r.
Stopniowa realizacja tego planu postępowała terminowo aż do ostatniego etapu. Przygotowując się do pełnego przejścia na elektroniczną komunikację zamówień poniżej progów unijnych, ustawodawca i zamawiający dostrzegli kilka przeszkód, które to uniemożliwiły. Za przesunięciem terminu przejścia na komunikację elektroniczną w przypadku tych zamówień przemawiały m.in. następujące okoliczności:
- Obecnie nie ma ogólnodostępnych narzędzi elektronicznych oraz systemów czy platform, które pozwalałyby zamawiającym w zamówieniach poniżej progów unijnych korzystać z profesjonalnego i w pełni zautomatyzowanego procesu udzielania zamówienia wyłącznie w formie elektronicznej.
- Przesunięcie terminu przejścia na komunikację elektroniczną umożliwi mniejszym zamawiającym przygotowanie odpowiednich narzędzi elektronicznych i platform do prowadzenia obsługi procedury udzielania zamówienia publicznego. Zgodnie ze Sprawozdaniem Prezesa Urzędu Zamówień Publicznych o funkcjonowaniu systemu zamówień publicznych w 2017 r. odsetek zamówień publicznych o wartości poniżej progów unijnych wynosił aż ok. 74% całego rynku zamówień. Widać więc, że trudności zamawiających w zakresie elektronicznej komunikacji nie można bagatelizować.
- W nowej ustawie – Prawo zamówień publicznych z 11 września 2019 r. wprowadzono szereg przepisów upraszczających procedurę udzielania zamówienia poniżej progów unijnych. Połączenie w czasie elektronizacji zamówień poniżej progów unijnych oraz wejścia w życie nowego Prawa zamówień publicznych powoli skoordynować zmiany prawne w zakresie zamówień podprogowych.
Mając powyższe na względzie, ustawodawca na mocy art. 11 pkt 1 ustawy z dnia 19 lipca 2019 r. o zmianie niektórych ustaw w celu ograniczenia zatorów płatniczych postanowił przesunąć realizację ostatniego etapu elektronizacji zamówień publicznych z 1 stycznia 2020 r. na 1 stycznia 2021 r. (tego samego dnia wchodzi w życie nowe Prawo zamówień publicznych). Zamawiający mają więc odpowiednio dużo czasu, aby dostosować swoje narzędzia, sprzęt i procedury do udzielania zamówień poniżej progów unijnych wyłącznie w formie elektronicznej.
Cyprian Herl, praktyka infrastruktury, transportu, zamówień publicznych i PPP kancelarii Wardyński i Wspólnicy