Czy rok podatkowy może trwać dłużej niż 12 miesięcy?

06.01.2011 podatki | prawo spółek

Rok podatkowy nie musi się pokrywać z rokiem kalendarzowym. W wyjątkowych sytuacjach rok podatkowy może być innym okresem dwunastomiesięcznym, a w przypadku nowo powstałej spółki założonej w drugiej połowie roku kalendarzowego – nawet okresem dłuższym.

Zgodnie z treścią art. 8 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych dla podmiotów podlegających regulacji tej ustawy rok podatkowy jest co do zasady rokiem kalendarzowym.

Jednakże osoba prawna, która podlega opodatkowaniu zgodnie z przepisami wyżej wymienionej ustawy, może wyjątkowo mieć rok podatkowy zdefiniowany w sposób odmienny.

Aby przyjąć rok podatkowy inny niż rok kalendarzowy, należy wprowadzić odpowiedni zapis w umowie spółki lub statucie albo w innym dokumencie odpowiednio regulującym zasady ustrojowe podmiotu, w tym kwestię roku podatkowego, i zawiadomić o tym właściwego naczelnika urzędu skarbowego w terminie 30 dni, licząc od dnia zakończenia ostatniego roku. Rokiem podatkowym stanie się wówczas okres kolejnych dwunastu miesięcy kalendarzowych wybrany przez podmiot. Brak zawiadomienia urzędu skarbowego skutkuje brakiem możliwości zmiany roku podatkowego.

Rok podatkowy może być więc:

rokiem kalendarzowym;
innym okresem dwunastomiesięcznym, jeżeli odpowiedni zapis został wprowadzony do statutu lub umowy spółki, zgodnie z wyjaśnieniami zawartymi we wstępie;
w sytuacji nadzwyczajnej – w przypadku zawiązania nowej osoby prawnej w II połowie roku kalendarzowego i wybrania dla niej roku podatkowego pokrywającego się z rokiem kalendarzowym – istnieje możliwość wydłużenia pierwszego roku podatkowego, tak aby trwał on od momentu powstania osoby prawnej aż do końca następnego roku kalendarzowego (np. spółka powstała z dniem 1 października 2010 roku, która wybrała rok obrotowy pokrywający się z rokiem kalendarzowym, może zdecydować, że jej pierwszy rok podatkowy będzie trwał od 1 października 2010 roku do 31 grudnia 2011 roku; następny rok podatkowy będzie wówczas trwał od 1 stycznia 2012 roku do 31 grudnia 2012 roku);
w sytuacji nadzwyczajnej – w przypadku innej zmiany, np. decyzji o zmianie roku podatkowego w trakcie roku (np. przy konsolidacji podmiotów) – jeśli np. dotychczasowy rok podatkowy pokrywał się z rokiem kalendarzowym, a nowy rok podatkowy ma trwać od 1 maja do 30 kwietnia, za pierwszy po zmianie rok podatkowy uważa się okres od pierwszego miesiąca następującego po zakończeniu poprzedniego roku podatkowego (czyli od 1 stycznia) do końca nowo przyjętego roku podatkowego (czyli do 30 kwietnia roku następnego); okres ten nie może być krótszy niż 12 miesięcy ani dłuższy niż 23 miesiące. Należy pamiętać, że zawsze trzeba zamknąć „stary rok”. W celu zmiany roku podatkowego należy dokonać niezbędnych czynności – wprowadzić odpowiednie zmiany do umowy spółki lub statutu, poinformować urząd skarbowy oraz dokończyć bieżący rok podatkowy. Następny rok podatkowy, który można roboczo określić mianem „przejściowego”, będzie trwał od 1 stycznia do 30 kwietnia następnego roku. Dopiero od 1 maja następnego roku rozpocznie się nowy, właściwy rok obrotowy, który będzie trwał od 1 maja do 30 kwietnia. Kolejne lata podatkowe będą trwały każdorazowo od 1 maja do 30 kwietnia.

Warto pamiętać, że każda zmiana roku podatkowego oraz rejestracja nowej osoby prawnej wymagają zgłoszenia w odpowiednim terminie do właściwego urzędu skarbowego.

Należy zauważyć, że prawo do wyboru okresu trwania roku podatkowego innego niż rok kalendarzowy mają tylko osoby prawne.

Ustawa o rachunkowości posługuje się pojęciem „roku obrotowego”, a ustawa o podatku dochodowym od osób prawnych – pojęciem „roku podatkowego”, przy czym dla wielu podmiotów zakres obu pojęć się pokrywa.

Analizowana kwestia ma swoje implikacje nie tylko księgowo-podatkowe, lecz również korporacyjne, gdyż pojęcie „roku obrotowego” jest nieodłącznie połączone z wygaśnięciem mandatu członków władz spółki (np. art. 201 k.s.h.) oraz z obowiązkiem rozpatrzenia i zatwierdzenia przez zgromadzenie wspólników sprawozdania zarządu spółki z działalności spółki oraz sprawozdania finansowego za ubiegły rok obrotowy (art. 228 k.s.h.).

Magdalena Karczewska-Pacholczyk, Zespół Prawa Korporacyjnego kancelarii Wardyński i Wspólnicy