Audyty efektywności energetycznej wciąż nieobowiązkowe
Obowiązek przeprowadzania audytów efektywności energetycznej miał zostać implementowany do polskiego prawa jeszcze w 2015 r., na razie jednak się na to nie zanosi.
W celu zmniejszenia zużycia energii elektrycznej i osiągnięcia jak największej oszczędności energii na poziomie unijnym zobowiązano dużych przedsiębiorców do przeprowadzania co cztery lata audytów efektywności energetycznej, tj. analiz zużycia energii. Celem tych audytów jest uzyskanie odpowiedniej wiedzy o profilu istniejącego zużycia energii danego przedsiębiorcy, a także określenie, w jaki sposób i w jakim stopniu możliwe jest uzyskanie oszczędności energii.
Obowiązek przeprowadzania audytów efektywności energetycznej miał zostać implementowany do polskiego prawa jeszcze w 2015 r., niemniej na chwilę obecną nie zapowiada się, aby w najbliższym czasie przedsiębiorcy zostali do tego zobowiązani.
Unijny obowiązek przeprowadzania audytów energetycznych
W dniu 25 października 2012 r. została przyjęta dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2012/27/UE w sprawie efektywności energetycznej (tzw. dyrektywa efektywnościowa). Parlament Europejski i Rada Unii Europejskiej skupiły się na kwestii poprawienia efektywności energetycznej w krajach członkowskich z uwagi na rosnące uzależnienie tych państw od importu energii, ograniczone zasoby energetyczne, konieczność przeciwdziałania zmianom klimatu, potrzebę przezwyciężenia kryzysu gospodarczego i poprawy konkurencyjności unijnego przemysłu, a także w celu uzyskania wzrostu gospodarczego i tworzenia wysokiej jakości miejsc pracy w sektorach związanych z efektywnością energetyczną.
Przyjęcie dyrektywy było też związane z koniecznością realizacji celów wyznaczonych w strategii „Europa 2020”, która zakłada osiągnięcie do 2020 r. oszczędności w zużyciu energii w Unii Europejskiej na poziomie 20%. Art. 8 ust. 1 dyrektywy zobowiązuje państwa członkowskie do zapewnienia, że wszystkie przedsiębiorstwa inne niż małe i średnie zostaną poddane audytowi energetycznemu. Audyt miał zostać przeprowadzony na podstawie przepisów krajowych do 5 grudnia 2015 r. Przeprowadzić go mieli wykwalifikowani lub akredytowani eksperci, lub miał on zostać zrealizowany i nadzorowany przez – niezależne organy. Audytom efektywności energetycznej miały zostać poddane wszystkie duże przedsiębiorstwa, tj. przedsiębiorstwa zatrudniające średniorocznie więcej niż 250 pracowników albo osiągające roczny obrót netto przekraczający równowartości 50 milionów euro lub posiadające sumę aktywów bilansu przekraczającą równowartość 43 milionów euro.
Polska do dziś nie wywiązała się z wdrożenia do porządku prawnego zapisów wynikających z dyrektywy.
Audyty efektywności energetycznej w polskim prawie
W polskim porządku prawnym kwestie audytów energetycznych reguluje obecnie ustawa z dnia 15 kwietnia 2011 r. o efektywności energetycznej. Ustawa ta przewiduje w określonych przypadkach obowiązek przeprowadzania audytu efektywności energetycznej.
Ustawa nakłada taki obowiązek tylko w przypadku zgłoszenia przedsiębiorstwa do udziału w przetargu efektywności energetycznej organizowanym przez Prezesa URE. Już samo zgłoszenie do przetargu wymaga złożenia odpowiednio wypełnionej deklaracji przetargowej wraz z załączonym audytem efektywności energetycznej. Warunkiem wygrania przetargu jest osiągnięcie oszczędności o odpowiednim współczynniku akceptacji ofert, który jest corocznie obliczany i ogłaszany w drodze obwieszczenia Ministra Gospodarki. Wygranie przetargu skutkuje uzyskaniem przez przedsiębiorstwo świadectw efektywności energetycznych (tzw. białych certyfikatów). Po realizacji przedsięwzięcia zgodnie ze złożoną wcześniej deklaracją przetargową przedsiębiorstwo ma obowiązek zawiadomić o tym fakcie Prezesa URE w ciągu 30 dni od zakończenia inwestycji, a także przeprowadzić ponowny audyt energetyczny.
Do udziału w przetargu możliwe jest także zgłoszenie już zakończonej inwestycji (warunkiem było zakończenie jej po 1 stycznia 2011 r.). Z udziału w przetargach zostały wyłączone z kolei przedsięwzięcia, na których realizację przyznano premię termomodernizacyjną albo środki pochodzące z budżetu UE lub budżetu państwa.
Obecnie więc konieczność przeprowadzenia audytów energetycznych przez przedsiębiorstwa jest ograniczona tylko do przedsiębiorstw biorących udział w przetargu organizowanym przez Prezesa URE.
W dniu 29 grudnia 2015 r. Sejm uchwalił nowelizację ustawy o efektywności energetycznej i tym samym przedłużył o rok uprawnienia prezesa URE do przeprowadzania przetargów na wybór przedsięwzięć służących poprawie efektywności energetycznej, za które można uzyskać świadectwa efektywności energetycznej, a także do wydawania świadectw efektywności energetycznej uprawnionym podmiotom, które wygrały przetargi. Tego samego dnia został ogłoszony przez Prezesa URE przetarg na 2016 r. Przedsiębiorstwa chcące wziąć w nim udział mają czas do 28 stycznia 2016 r. na składanie w siedzibie Prezesa URE odpowiednich deklaracji przetargowych.
Działania zmierzające do implementacji dyrektywy efektywnościowej
W związku z obowiązkiem implementacji dyrektywy Sejm poprzedniej kadencji także podejmował prace nad nowelizacją ustawy o efektywności energetycznej. Projekt ten obecnie znajduje się na etapie prac Stałego Komitetu Rady Ministrów.
Zgodnie z projektem duzi przedsiębiorcy zostaliby zobowiązani do przeprowadzania audytów energetycznych co 4 lata. Po przeprowadzeniu takiego audytu na przedsiębiorcy spoczywałby obowiązek zawiadomienia w ciągu 30 dni Prezesa URE o przeprowadzeniu audytu i przekazania informacji o możliwej do uzyskania na tej podstawie oszczędności energii.
Do dnia dzisiejszego dyrektywa nie została wdrożona. Nie wiadomo, czy Polska poniesie sankcje za brak terminowej implementacji dyrektywy. Niemniej przedsiębiorcy prowadzący działalność gospodarczą w Polsce w najbliższym czasie nie muszą obawiać się poniesienia dodatkowych kosztów w związku z przeprowadzeniem audytów efektywności energetycznej.
Karol Czuryszkiewicz, Joanna Goryca, doradztwo dla sektora energii kancelarii Wardyński i Wspólnicy
