Znaczenie instrukcji ruchu i eksploatacji sieci dla stron umów dotyczących energii elektrycznej | Co do zasady

Instrukcje ruchu i eksploatacji sieci wiążą strony umów dotyczących dystrybucji lub przesyłania energii elektrycznej lub strony umów kompleksowych w całości, o ile strony nie uzgodnią inaczej w umowie.

Zgodnie z art. 9g ust. 12 ustawy Prawo energetyczne użytkownicy systemu, w tym odbiorcy, których urządzenia, instalacje lub sieci są przyłączone do sieci operatora systemu gazowego lub systemu elektroenergetycznego, lub korzystający z usług świadczonych przez tego operatora, są obowiązani stosować się do warunków i wymagań oraz procedur postępowania i wymiany informacji określonych w instrukcji ruchu i eksploatacji sieci. Instrukcja ta stanowi część umowy o świadczenie usług przesyłania lub dystrybucji paliw gazowych lub energii elektrycznej lub umowy kompleksowej.

Sąd Apelacyjny w Warszawie¹ zbadał znaczenie instrukcji ruchu i eksploatacji sieci przesyłowej w sporze między operatorem systemu przesyłowego i operatorem systemu dystrybucyjnego o zawarcie umowy o świadczenie usług przesyłania energii elektrycznej. Wywody poczynione w uzasadnieniu mogą być przydatne przy interpretacji znaczenia i postanowień innych instrukcji ruchu, w tym tych dla systemu gazowego.

Zgodnie z uzasadnieniem instrukcja ruchu i eksploatacji sieci przesyłowej uzupełnia i uszczegóławia przepisy rozporządzenia Ministra Gospodarki z dnia 4 maja 2007 r. w sprawie szczegółowych warunków funkcjonowania systemu elektroenergetycznego (Dz.U. Nr 93 z 2007 r., poz. 623 ze zm.), wydanego na podstawie art. 9 ust. 3 ustawy Prawo energetyczne. Dlatego co do zasady instrukcja ruchu i eksploatacji sieci przesyłowej powinna określać jedynie kwestie techniczne istotne dla korzystania z sieci. Brak jest podstaw do umieszczania w niej np. postanowień dotyczących sposobu rozliczania płatności między operatorem systemu przesyłowego a operatorami systemów dystrybucyjnych (które były przedmiotem sporu między operatorami).

Skoro jednak przedmiotowa instrukcja z postanowieniami wykraczającymi poza jej zakres została zatwierdzona decyzją Prezesa URE, akt ten ma charakter wiążący dla stron umowy. Zgodnie bowiem z zacytowanym na wstępie art. 9g ust. 12 ustawy Prawo energetyczne instrukcja stanowi część umów tam wskazanych. Sąd Apelacyjny podkreślił jednak, że instrukcja jest wzorcem umownym, którego postanowienia mogą być przez strony indywidualnie negocjowane (zob. art. 385 § 1 Kodeksu cywilnego). Oznacza to, że od postanowień instrukcji ruchu można odstąpić lub je modyfikować w przypadku, gdy zgodzą się na to strony danej umowy i odmienne od treści instrukcji ustalenia stron w umowie nie są sprzeczne z przepisami prawa powszechnie obowiązującego.

Rozwiązując kwestię związania Prezesa URE treścią instrukcji ruchu w przypadku, gdy wydaje on decyzję zastępującą umowę, apelacja orzekła, że Prezes URE może odstąpić od uregulowań zawartych w instrukcji tylko wtedy, gdy w konkretnym wypadku istnieją okoliczności uzasadniające takie wyjątkowe rozwiązanie. W przypadku natomiast sporu co do zasadności odstępstwa od uregulowań instrukcji to na stronie żądającej odstępstwa spoczywa ciężar wykazania takich okoliczności, które usprawiedliwiałby zawarcie umowy o treści odbiegającej od postanowień instrukcji.

Marek Dolatowski, praktyka doradztwa dla sektora energii kancelarii Wardyński i Wspólnicy