Zawieszenie działalności gospodarczej
29.09.2011
podatki | prawo spółek
Jeżeli działalność gospodarcza przestała przynosić spodziewane korzyści, zamiast ją kończyć, można ją na pewien czas zawiesić. Jak to zrobić skutecznie i zgodnie z prawem?
Ustawa o swobodzie działalności gospodarczej przewiduje następujące zasady zawieszenia działalności gospodarczej.
Warunki zawieszenia
Przedsiębiorca niezatrudniający pracowników może zawiesić wykonywanie działalności gospodarczej na okres od 30 dni do 24 miesięcy, z zastrzeżeniem, że jeżeli okres zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej obejmuje wyłącznie pełny miesiąc luty danego roku kalendarzowego, za minimalny okres zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej przyjmuje się liczbę dni miesiąca lutego przypadającą w danym roku kalendarzowym.
Okres zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej może być oznaczony w dniach, miesiącach albo miesiącach i dniach. Do obliczania okresu zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej stosuje się przepisy Kodeksu postępowania administracyjnego. W przypadku wykonywania działalności gospodarczej w formie spółki cywilnej zawieszenie wykonywania działalności gospodarczej jest skuteczne pod warunkiem jej zawieszenia przez wszystkich wspólników. Przedsiębiorca wykonujący działalność gospodarczą jako wspólnik w więcej niż jednej spółce cywilnej może zawiesić wykonywanie działalności gospodarczej w jednej lub kilku takich spółkach.
Przedsiębiorca wykonujący działalność gospodarczą w różnych formach prawnych może zawiesić wykonywanie działalności gospodarczej w jednej z tych form. W stosunku do zawieszonej formy działalności gospodarczej stosuje się następujące zasady:
- W okresie zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej przedsiębiorca nie może wykonywać działalności gospodarczej i osiągać bieżących przychodów z pozarolniczej działalności gospodarczej.
- W okresie zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej przedsiębiorca:
- ma prawo wykonywać wszelkie czynności niezbędne do zachowania lub zabezpieczenia źródła przychodów;
- ma prawo przyjmować należności i ma obowiązek regulować zobowiązania powstałe przed datą zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej;
- ma prawo zbywać własne środki trwałe i wyposażenie;
- ma prawo albo obowiązek uczestniczyć w postępowaniach sądowych, postępowaniach podatkowych i administracyjnych związanych z działalnością gospodarczą wykonywaną przed zawieszeniem wykonywania działalności gospodarczej;
- wykonuje wszelkie obowiązki nakazane przepisami prawa;
- ma prawo osiągać przychody finansowe, także z działalności prowadzonej przed zawieszeniem wykonywania działalności gospodarczej;
- może zostać poddany kontroli na zasadach przewidzianych dla przedsiębiorców wykonujących działalność gospodarczą.
Zawieszenie wykonywania działalności gospodarczej oraz wznowienie wykonywania działalności gospodarczej następuje na wniosek przedsiębiorcy.
Okres zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej rozpoczyna się od dnia wskazanego we wniosku o wpis informacji o zawieszeniu wykonywania działalności gospodarczej, nie wcześniej niż w dniu złożenia wniosku, i trwa do dnia złożenia wniosku o wpis informacji o wznowieniu wykonywania działalności gospodarczej lub do dnia wskazanego w tym wniosku, który nie może być wcześniejszy niż dzień złożenia wniosku.
Ponadto w stosunku do zobowiązań o charakterze publicznoprawnym zawieszenie wykonywania działalności gospodarczej wywiera skutki prawne od dnia, w którym rozpoczyna się zawieszenie wykonywania działalności gospodarczej, do dnia poprzedzającego dzień wznowienia wykonywania działalności gospodarczej.
Zgłaszanie informacji o zawieszeniu wykonywania działalności gospodarczej oraz o wznowieniu wykonywania działalności gospodarczej w przypadku przedsiębiorców podlegających obowiązkowi wpisu do Krajowego Rejestru Sądowego następuje na podstawie przepisów o Krajowym Rejestrze Sądowym.
Należy zwrócić uwagę, że powołany powyżej zestaw zasad dotyczących omawianego tematu zawiera wskazanie, że pomimo zawieszenia działalności gospodarczej przedsiębiorca wykonuje wszelkie obowiązki nakazane przepisami prawa. Oznacza to w istocie, że zawieszenie działalności gospodarczej nie stanowi pełnego zatrzymania aktywności przedsiębiorcy i nie jest tożsame z dość często występującym potocznym rozumieniem zawieszenia działalności jako braku konieczności jakichkolwiek działań.
Zawieszenie działalności gospodarczej przez przedsiębiorcę wywołuje również skutki na gruncie przepisów prawa podatkowego.
Podatki dochodowe (PIT/CIT)
W przypadku pisemnego powiadomienia właściwego naczelnika urzędu skarbowego w terminie siedmiu dni od dnia złożenia wniosku o wpis informacji do KRS o zawieszeniu wykonywania działalności spółka zostanie zwolniona z obowiązku uiszczania miesięcznych zaliczek na poczet podatku dochodowego od osób prawnych. Warto zaznaczyć, że po okresie zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej na podstawie przepisów ustawy o swobodzie działalności gospodarczej spółka będzie wpłacać zaliczki na poczet podatku na zasadach dotychczasowych, tj. obowiązujących przed zawieszeniem wykonywania działalności gospodarczej.
Bliźniacze rozwiązanie przyjęto na gruncie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, jednak tutaj nie jest przewidziany obowiązek informowania właściwego naczelnika urzędu skarbowego, z wyłączeniem wspólników spółek jawnych, komandytowych lub komandytowo-akcyjnych, które zawiesiły wykonywanie działalności gospodarczej.
Należy przy tym jednak pamiętać, że zawieszenie wykonywania działalności nie zwalnia podatnika od obowiązku prowadzenia stosownej ewidencji podatkowej w okresie zawieszenia. Zostaną w niej rozliczone te zdarzenia, które podatnik ma prawo lub obowiązek rozliczyć w okresie zawieszenia działalności. Przy wyliczeniu zaliczki należy brać pod uwagę również przychody i koszty ujęte w ewidencji w okresie zawieszenia działalności.
W przypadku podatników opłacających ryczałt od przychodów ewidencjonowanych, którzy wznawiają prowadzenie działalności gospodarczej, właściwe terminy do obliczenia i wpłacenia ryczałtu podane są w przepisach ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne.
Podatek od nieruchomości
Zawieszenie wykonywania działalności gospodarczej jest przesłanką zastosowania niższych stawek podatku od nieruchomości dla budynków mieszkalnych lub ich części, które przed zawieszeniem objęte były stawką właściwą dla obiektów zajętych na prowadzenie działalności gospodarczej. Jednakże wykorzystanie uprawnienia do zawieszenia prowadzenia działalności gospodarczej nie wywoła takiego samego skutku względem gruntów, budynków i budowli związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej. Wobec powyższych, mimo odmiennego zdania niektórych ekspertów podatkowych, stawka podatku nie ulega zmianie.
VAT
Spółka (podatnik), która zawiesiła działalność gospodarczą, jest zwolniona z obowiązku składania deklaracji podatkowych VAT za okresy rozliczeniowe, których to zawieszenie dotyczy. Jednakże zwolnienie z obowiązku składania deklaracji podatkowych VAT nie obejmuje dosyć szerokiego grona podatników, m.in. podatników dokonujących wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów. Należy też złożyć deklarację podatkową VAT za dany okres rozliczeniowy, jeżeli zawieszenie wykonywania działalności gospodarczej nie dotyczyło pełnego okresu rozliczeniowego.
Wznowienie działalności wiąże się z obowiązkiem ponownego rozpoczęcia składania deklaracji VAT.
Pierwszą deklarację VAT po wznowieniu należy złożyć za ten okres rozliczeniowy, w którym przypada data wznowienia działalności gospodarczej. Na podatniku nie ciąży jednak obowiązek powiadomienia urzędu skarbowego o fakcie wznowienia działalności gospodarczej.
Ustawa o rachunkowości
W przypadku zawieszenia działalności gospodarczej, co do zasady, można nie sporządzać sprawozdań finansowych za rok obrotowy, jeśli działalność podmiotu była zawieszona przez cały rok. Z ustawy o rachunkowości wynika bowiem, że można nie zamykać ksiąg rachunkowych za rok obrotowy, w którym działalność jednostki przez cały czas pozostawała zawieszona, chyba że jednostka dokonuje odpisów amortyzacyjnych lub umorzeniowych lub też występują inne zdarzenia, które wywołują skutki o charakterze majątkowym lub finansowym. Zwolnienie z zamknięcia ksiąg rachunkowych (i obowiązku sporządzenia sprawozdania finansowego) nie ma zastosowania do emitentów papierów wartościowych zamierzających ubiegać się lub ubiegających się o dopuszczenie do obrotu na rynku regulowanym w państwie należącym do EOG oraz emitentów papierów wartościowych dopuszczonych do obrotu na tym rynku.
Brak obowiązku sporządzenia sprawozdania finansowego pociąga za sobą brak konieczności przeprowadzenia badania sprawozdania przez audytora oraz eliminuje konieczność dopełnienia obowiązków informacyjnych z tym związanych, np. wobec organów podatkowych czy KRS.
Jacek Bondarewski, Zespół Prawa Korporacyjnego, Restrukturyzacji Spółek i Kontraktów Handlowych kancelarii Wardyński i Wspólnicy
Aldona Leszczyńska-Mikulska, Zespół Podatkowy kancelarii Wardyński i Wspólnicy