Ustawa antyodorowa ograniczy budowę dużych ferm zwierząt | Co do zasady

W ostatnim czasie został udostępniony projekt ustawy o minimalnej odległości dla planowanego przedsięwzięcia sektora rolnictwa, którego funkcjonowanie może wiązać się z ryzykiem powstawania uciążliwości zapachowej. Projekt nowelizacji powstał w odpowiedzi na zwiększającą się liczbę skarg i wniosków składanych w związku z emisją odorów przez instalacje chowu i hodowli zwierząt.

Propozycja ma podnieść jakość życia mieszkańców narażonych na uciążliwość zapachową ze strony ferm hodowlanych. Intencją prawodawcy jest wprowadzenie wymogu zachowania przez planowane inwestycje określonej odległości od istniejących obiektów, których rodzaje wskazano w projekcie ustawy. Takie rozwiązanie ma ograniczyć uciążliwość zapachową przedsięwzięć sektora rolnictwa. Ponadto projekt przewiduje zmiany przepisów o ocenach oddziaływania na środowisko oraz prawa budowlanego.

Przedsięwzięcia objęte nową regulacją

Obowiązkiem zachowania minimalnej odległości od obiektów objęte zostaną przedsięwzięcia, których funkcjonowanie może wiązać się z ryzykiem powstawania uciążliwości zapachowej. Projektodawca przesądził, które przedsięwzięcia należy klasyfikować jako wiążące się potencjalnie z uciążliwością zapachową. Należą do nich: chów oraz hodowla zwierząt o liczbie nie mniejszej niż 210 DJP (dużych jednostek przeliczeniowych inwentarza¹), względem których wszczęto postępowanie w sprawie wydania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach. Istotne jest, że przy wyliczeniu DJP dla danej fermy hodowlanej należy uwzględnić istniejące bądź planowane przedsięwzięcia stanowiące chów lub hodowle zwierząt położone w odległości do 210 metrów od planowanej fermy. Pod uwagę bierze się łączną liczbę DJP przedsięwzięcia planowanego oraz planowanych i istniejących hodowli zwierzęcych usytuowanych w odległości do 210 m od zamierzonej inwestycji.

Zasada minimalnej odległości

Intencją prawodawcy jest objęcie ochroną przeciwodorową następujących obiektów:

• budynków mieszkalnych oraz budynków o funkcji mieszanej, w skład której wchodzi funkcja mieszkaniowa,
• budynków użyteczności publicznej,
• szpitali,
• gospodarstw agroturystycznych,
• uzdrowisk,
• obszarów ochrony uzdrowiskowej,
• parków narodowych i ich otulin.

Planowane przedsięwzięcia, których działalność może wiązać się z ryzykiem powstawania uciążliwości zapachowej, będą mogły zostać zlokalizowane w pobliżu obiektów wskazanych powyżej, jedynie jeśli spełnią tzw. wymóg minimalnej odległości. Projekt przewiduje, że fermy przeznaczone do chowu lub hodowli zwierząt w liczbie nie mniejszej niż 210 DJP i nie większej niż 500 DJP będą mogły zostać usytuowane od wskazanych wyżej obiektów w odległości odpowiadającej ich wartości DJP wyrażonej w metrach (czyli 300 DJP to co najmniej 300 metrów odległości). Z kolei przedsięwzięcia dla chowu lub hodowli zwierząt w liczbie większej niż 500 DJP będą musiały zostać usytuowane w odległości co najmniej 500 metrów od tych obiektów.

Budynek inwentarski, w którym prowadzony będzie chów lub hodowla, będzie mógł zostać umiejscowiony w odległości mniejszej niż wskazana powyżej jedynie w przypadku uzyskania zgody właścicieli nieruchomości. Rozwiązanie to będzie wchodzić w rachubę jedynie w przypadku budynków mieszkalnych i budynków o funkcji mieszanej pełniących funkcję mieszkalną. Zgoda właścicieli będzie musiała zostać wyrażona w formie aktu notarialnego i zostać ujawniona w księdze wieczystej.

Obliczanie minimalnej odległości

Projekt zakłada, że minimalna odległość planowanego przedsięwzięcia od obiektów wskazanych w ustawie będzie wyliczana jako najkrótszy odcinek odpowiednio pomiędzy:

• rzutem poziomym planowanego budynku inwentarskiego albo
• linią rozgraniczającą teren planowanego budynku inwentarskiego (przy czym sposób zagospodarowania określony w planie miejscowym musi dopuszczać lokalizację chowu bądź hodowli zwierząt),

a

• rzutem poziomym: budynku mieszkalnego, budynku o funkcji mieszanej wraz z funkcją mieszkaniową, szpitala bądź gospodarstwa agroturystycznego (projektodawca nakazuje uwzględnić w tej kategorii także obiekty budowlane, dla których wydano ostateczną decyzję o pozwoleniu na budowę bądź dokonano zgłoszenia do organów administracji architektoniczno-budowlanej) albo
• granicą: obszaru uzdrowiska, obszaru ochrony uzdrowiskowej bądź granicą parku narodowego lub jego otuliny.

Wniosek o wydanie decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach

Zgodnie z projektowanymi przepisami inwestor planujący realizację fermy zwierzęcej o wielkości co najmniej 210 DJP będzie zobowiązany dołączyć do wniosku o wydanie decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach dodatkowe dokumenty, z których wynikać będzie spełnienie wymogu minimalnej odległości. Będą nimi:

• poświadczona przez właściwy organ kopia mapy ewidencyjnej obejmującej przewidywany obszar, na który będzie oddziaływać przedsięwzięcie, uwzględniająca także obszar powstały poprzez wyznaczenie odległości minimalnej,
• informacja o planowanych, realizowanych i zrealizowanych przedsięwzięciach polegających na chowie i hodowli zwierząt prowadzonych na obszarze wyznaczonym minimalną odległością,
• zgody właścicieli nieruchomości wyrażone w formie aktu notarialnego (jedynie w przypadku, gdy inwestycja ma być usytuowana w odległości mniejszej niż minimalna względem budynków mieszkalnych lub budynków o funkcji mieszanej, w skład której wchodzi funkcja mieszkaniowa).

Pewną nieścisłość w przepisach ustawy stanowi wymóg dołączenia powyższych dokumentów do wniosku o wydanie decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach, w sytuacji gdy przepisy ustawy obejmują jedynie inwestycje, względem których już wszczęto postępowanie w sprawie wydania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach.

Decyzja o warunkach zabudowy

Zgodnie z treścią projektu organ administracji będzie zobowiązany odmówić określenia warunków zabudowy, w przypadku gdy planowana inwestycja w postaci chowu lub hodowli zwierząt w liczbie nie mniejszej niż 210 DJP nie będzie spełniać wymogu minimalnej odległości.

Wniosek o pozwolenie na budowę

Projektodawca przewiduje zwiększenie wymogów formalnych także na etapie ubiegania się o pozwolenie na budowę. Inwestor będzie musiał przedstawić m.in.:

• oświadczenie o spełnianiu warunków lokalizacji przedsięwzięcia z uwzględnieniem minimalnej odległości od wskazanych w ustawie obiektów,
• zgody właścicieli nieruchomości wyrażone w formie aktu notarialnego (jedynie w przypadku, gdy inwestycja ma być usytuowana w odległości mniejszej niż minimalna względem budynków mieszkalnych lub budynków o funkcji mieszanej, w skład której wchodzi funkcja mieszkaniowa),
• kopię mapy ewidencyjnej obejmującej nieruchomości położone w stosunku do przedsięwzięcia z sektora rolnictwa, którego funkcjonowanie może wiązać się z ryzykiem powstania uciążliwości zapachowej w odległości równej i mniejszej niż minimalna odległość,
• wskazanie aktualnego sposobu zagospodarowania, w tym zabudowy, nieruchomości położonych w stosunku do przedsięwzięcia odległości równej i mniejszej niż minimalna odległość.

Powyższe dokumenty będą musiały zostać załączone do wniosku o wydanie pozwolenia na budowę.

Przepisy przejściowe

Projektodawca nie przewidział szczególnych przepisów przejściowych, które dotyczyłyby będących w toku postępowań w sprawie wydania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach.

Zgodnie z treścią projektu przepisy projektowanej ustawy znajdą stosowanie w stosunku do wszczętych i niezakończonych postępowań w sprawie decyzji o warunkach zabudowy dla przedsięwzięć, które będą podlegać pod jej reżim. Oznacza to wydawanie odmownych decyzji w postępowaniach w przedmiocie wydania warunków zabudowy dla wszystkich ferm zwierzęcych przeznaczonych do chowu lub hodowli zwierząt w liczbie nie mniejszej niż 210 DJP, które nie będą spełniać wymogu minimalnej odległości od dnia wejścia w życie przepisów projektu.

Wszczęte i niezakończone postępowania w sprawie wydania pozwolenia na budowę bądź dotyczące zgłoszenia budowy będą toczyć się w oparciu o dotychczasowe przepisy.

Przepisy w dotychczasowym brzmieniu znajdą zastosowanie do postępowań dotyczących m.in. decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach, warunków zabudowy, pozwolenia na budowę, które będą toczyć się w wyniku wydanego w przyszłości kasatoryjnego rozstrzygnięcia sądu administracyjnego bądź stwierdzenia nieważności decyzji przez organ.

Ustawa ma wejść w życie z dniem 1 lipca 2019 r.

Podsumowanie

W ostatnich latach wielokrotnie podejmowano próby prawnego uregulowania kwestii uciążliwości zapachowej. Obecny projekt wskazuje wprost typy przedsięwzięć uznanych za uciążliwe zapachowo. Istotną zaletą projektu jest określenie uniwersalnej metody obliczania minimalnej odległości planowanych inwestycji od innych obiektów. Na obecnym etapie nie sposób jednak ocenić, czy minimalna odległość wskazana przez projektodawcę faktycznie wyeliminuje problem uciążliwości odorowej – projekt nie uwzględnia bowiem innych typów inwestycji, których funkcjonowanie wiąże się z powstaniem immisji zapachowych.

Nina Kuśnierkiewicz, Dominik Piechowiak, praktyka prawa ochrony środowiska oraz praktyka transakcji i prawa korporacyjnego kancelarii Wardyński i Wspólnicy