Surowe sankcje za nielegalne zatrudnianie cudzoziemców | Co do zasady

Nielegalne zatrudnianie cudzoziemca na terytorium Polski może rodzić daleko idące konsekwencje zarówno dla pracodawcy, jak i dla cudzoziemca. W związku z rosnącą skalą tego zjawiska w Polsce z roku na rok rośnie liczba pracodawców kontrolowanych przez Państwową Inspekcję Pracy pod kątem legalności zatrudnienia, a ustawodawstwo zmierza do zaostrzenia istniejących sankcji.

Pracodawca dopuszcza się nielegalnego zatrudnienia cudzoziemca, jeśli powierza mu wykonywanie pracy bez uprzedniego uzyskania zezwolenia na pracę (gdy jest ono wymagane) lub jeśli mimo uzyskania zezwolenia na pracę powierza cudzoziemcowi jej wykonywanie na innych warunkach lub na innym stanowisku niż określone w tym zezwoleniu. Pracodawca taki popełnia wykroczenie i powinien liczyć się z karą grzywny w wysokości od 3000 zł do 5000 zł.

Podobnie wykroczenie, zagrożone karą grzywny w wysokości od 1000 zł do 5000 zł, popełnia cudzoziemiec, który wykonuje pracę w Polsce nielegalnie, a więc bez wymaganego zezwolenia na pracę, albo z zezwoleniem na pracę, jednak bez wymaganej wizy do pracy lub innego tytułu uprawniającego do legalnego pobytu i wykonywania pracy w Polsce (np. zezwolenia na zamieszkanie na czas oznaczony). Nielegalna jest także praca wykonywana przez cudzoziemca w Polsce na innych warunkach lub na innym stanowisku niż określone w zezwoleniu na pracę, lub bez zawarcia wymaganej umowy o pracę albo umowy cywilnoprawnej.

Wykrycie nielegalnego zatrudnienia cudzoziemca może ponadto skutkować zawiadomieniem przez Państwową Inspekcję Pracy lub inny podmiot odpowiednich organów, m.in. Policji lub Straży Granicznej, właściwego wojewody, Zakładu Ubezpieczeń Społecznych i organów skarbowych. Skutkiem zawiadomienia Policji lub Straży Granicznej może być wydanie decyzji zobowiązującej cudzoziemca do opuszczenia terytorium Polski lub skierowanie do wojewody wniosku o wydalenie cudzoziemca. Koszty takiego wydalenia ponosi pracodawca. Ponowne uznanie pracodawcy za winnego wykroczenia nielegalnego zatrudniania cudzoziemca skutkuje zaś utratą możliwości uzyskania przez pracodawcę zezwolenia na pracę dla cudzoziemców w przyszłości.

Wprowadzenie znacznie surowszych sankcji może spowodować implementacja do prawa krajowego tzw. dyrektywy Frattiniego, która została w ubiegłym roku przyjęta przez Parlament Europejski. Przewiduje ona m.in. zaostrzenie kar finansowych oraz zakaz ubiegania się o środki z funduszy unijnych przez podmioty zatrudniające nielegalnie cudzoziemców.