Sieć wolna od naruszeń
O tym, jak chronić w internecie swoją własność intelektualną i jak nie naruszyć w sieci cudzych praw, piszemy w kolejnym wydaniu tematycznym Portalu Procesowego.
Pojawienie się internetu przyniosło przełom w wielu dziedzinach życia. Trudno dziś sobie wyobrazić funkcjonowanie w wymiarze społecznym i gospodarczym bez możliwości szybkiej komunikacji i wymiany informacji. Internet stał się nową przestrzenią społeczną i handlową, która w dużej mierze rządzi się własnymi prawami.
Zapewniana przez internet szybkość wymiany informacji koreluje z dynamizmem jego rozwoju. Dlatego internet stanowi ogromne wyzwanie dla systemów prawnych, zarówno w poszczególnych państwach, jak i globalnie. Wymyka się większości tradycyjnych formuł i terytorialnych ograniczeń. Choć funkcjonuje już od ponad 20 lat, nie powstały jego całościowe uregulowania – choćby ze względu na wspomnianą dynamikę zmian. Najczęściej stosuje się tradycyjne formuły prawne zaprojektowane w rzeczywistości przedinternetowej. Jest jednak wiele zagadnień związanych z funkcjonowaniem internetu, w szczególności ze świadczeniem usług za jego pomocą, które bezwzględnie wymagają szczególnego uregulowania.
Na szczeblu wspólnotowym wydano kilka dyrektyw, przede wszystkim dyrektywę o handlu elektronicznym (dyrektywa 2000/31/WE z dnia 8 czerwca 2000 r. w sprawie niektórych aspektów prawnych usług społeczeństwa informacyjnego, w szczególności handlu elektronicznego w ramach rynku wewnętrznego), która identyfikuje podstawowe obszary przestrzeni internetowej wymagające szczególnej regulacji. Obszarem szczególnej regulacji jest też prawo autorskie, ze względu na fakt, że nowa technologia wprowadziła wiele zmian do tradycyjnych konstrukcji. Regulacja na razie jest ograniczona do kilku obszarów i wyraża się przede wszystkim w dyrektywie 2001/29/WE z dnia 22 maja 2001 r. w sprawie harmonizacji niektórych aspektów praw autorskich i pokrewnych w społeczeństwie informacyjnym. Za aktami wspólnotowymi podążyły ustawodawstwa krajowe, czego wyrazem w Polsce jest ustawa z dnia 18 lipca 2002 r. o świadczeniu usług drogą elektroniczną.
Zalety internetu są nie do przecenienia. Jednocześnie jednak sieć jest platformą naruszeń praw i interesów, które szybkość komunikacji i anonimowość uczestników obrotu znacząco ułatwia. Internet niesie zatem zagrożenia i umożliwia nadużycia przede wszystkim w zakresie ochrony prywatności, pewności obrotu oraz ochrony różnych praw uczestników sieci. Dotyczy to w szczególności praw własności intelektualnej, które – ze względu na ich niematerialny charakter – są szczególnie zagrożone w środowisku internetowym. Im właśnie poświęcone jest dzisiejsze wydanie tematyczne Portalu Procesowego.
Poruszamy w nim jedno z najważniejszych zagadnień z obszaru ochrony praw w internecie, tj. odpowiedzialność podmiotów dostarczających narzędzi do wymiany informacji oraz sprzedaży towarów lub usług, w szczególności tzw. hostów. Sami nie dokonują oni naruszeń, ale mogą (często nieświadomie) umożliwiać naruszenia innym. Gdyby ich działalność była obciążona zbyt dużym ryzykiem odpowiedzialności prawnej, działanie internetu byłoby sparaliżowane. Z drugiej strony pewien zakres odpowiedzialności jest konieczny do zagwarantowania poszanowania cudzych praw w internecie.
W dalszej części znajdą Państwo publikacje o problemach związanych ze sprzedażą towarów w internecie: na portalach aukcyjnych i poza autoryzowaną siecią. Proponujemy też tekst o „e-utworach”, poszukując odpowiedzi na pytanie, czy mieszczą się one w tradycyjnej formule utworu.
Trzeci blok tekstów dotyczy ochrony domen internetowych. Informujemy, jak chronić się przed rejestracją naruszających domen, gdy powstają nowe domeny najwyższego stopnia. Opisujemy też ciekawe orzeczenie sądu domenowego w sprawie przegranej przez właściciela sieci sklepów Biedronka. Proponujemy też publikację nt. sądownictwa arbitrażowego, które – stanowiąc alternatywę dla procesu cywilnego – jest bardzo pomocne w skutecznym i szybkim odzyskaniu bezprawnie rejestrowanych domen. Zachęcamy też do przeczytania rozmowy ze Zbynkiem Loeblem do niedawna zarządzającym projektem, w ramach którego stworzone zostało światowe centrum rozwiązywania sporów dotyczących domen (ADR.EU) przy Czeskim Sądzie Arbitrażowym w Pradze.
Bogactwo zagadnień związanych z omawianą tematyką pozwala nam już teraz zapowiedzieć drugą część publikacji, która ukaże się w styczniu 2014 r. Poruszymy w niej m.in. tematykę jurysdykcji w sprawach internetowych, odpowiedzialności portalu chomikuj.pl oraz reklamy w internecie.
dr Monika Żuraw-Kurasiewicz, Zespół Własności Intelektualnej kancelarii Wardyński i Wspólnicy