Raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko wymaga krytycznej analizy organu administracji

10.03.2011 ochrona środowiska | Wojewódzki Sąd Administracyjny

Raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko powinien zostać oceniony przez organ wydający decyzję o środowiskowych uwarunkowaniach i nie powinien być jedyną podstawą do wydania decyzji.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gdańsku wyrokiem z 31 stycznia 2011 roku (II SA/Gd 331/10) orzekł w sprawie ze skargi na decyzję samorządowego kolegium odwoławczego utrzymującą w mocy decyzję wójta, określającą środowiskowe uwarunkowania zgody na realizację przedsięwzięcia polegającego na budowie zespołu 31 elektrowni wiatrowych. Decyzja wójta została wydana w następstwie ponownego rozpoznania sprawy po uchyleniu przez kolegium wcześniejszej decyzji określającej środowiskowe uwarunkowania dla tego przedsięwzięcia.

Zgodnie z art. 153 ust. 1 ustawy z dnia 3 października 2008 roku o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko, do spraw wszczętych przed dniem wejścia w życie tej ustawy i niezakończonych decyzją ostateczną stosuje się przepisy wcześniejsze, czyli ustawę z dnia 27 kwietnia 2001 roku Prawo ochrony środowiska. Zasada ta ma zastosowanie w niniejszej sprawie, gdyż pierwsza decyzja wójta, uchylona przez samorządowe kolegium odwoławcze, została wydana 22 stycznia 2008 roku, więc postępowanie w jej sprawie zostało wszczęte przed dniem wejścia w życie nowej ustawy.

Zgodnie z art. 56 ust. 1b Prawa ochrony środowiska właściwy organ wydaje decyzję o środowiskowych uwarunkowaniach uwzględniając m.in. ustalenia zawarte w raporcie o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko, jeżeli stwierdzono potrzebę sporządzenia takiego raportu, co jest nadal aktualne na tle obecnie obowiązujących przepisów.

Sąd w Gdańsku stwierdził, że jednym z podstawowych obowiązków procesowych organów administracji w postępowaniu w sprawie wydania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach jest zweryfikowanie przedłożonego przez inwestora raportu pod względem prawidłowości, rzetelności i kompletności. Powołując się na doktrynę i orzecznictwo, sąd stwierdził, że raport ma charakter dokumentu prywatnego, gdyż opracowywany jest na zlecenie podmiotu zainteresowanego realizacją przedsięwzięcia. W związku z tym organ administracyjny wydający decyzję określającą uwarunkowania środowiskowe powinien zastosować w stosunku do przedłożonego raportu wszelkie reguły postępowania dowodowego wyrażone w Kodeksie postępowania administracyjnego. Jedną z tych zasad jest zasada prawdy obiektywnej uregulowana w art. 7 k.p.a. i pogłębiona w art. 77 k.p.a., zgodnie z którą organ powinien podjąć wszelkie niezbędne kroki, prowadzące do dokładnego ustalenia stanu faktycznego i załatwienia sprawy, w tym zebrać i w sposób wyczerpujący rozpatrzeć cały materiał dowodowy. Organ administracyjny, stosując reguły postępowania dowodowego, powinien ocenić, po zebraniu kompletnego materiału dowodowego, czy dana okoliczność została udowodniona.

Zgodnie z orzeczeniem sądu w Gdańsku nawet jeżeli nikt nie kwestionuje prawidłowości sporządzenia raportu o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko i dokonanych w nim ustaleń, organ i tak ma obowiązek ocenić, czy uwzględnia on wszystkie potencjalne zagrożenia związane z realizacją tego przedsięwzięcia. Powyższe oznacza, że brak uwzględnienia wszystkich potencjalnych zagrożeń związanych z realizacją przedsięwzięcia może być podstawą skargi do sądu administracyjnego.

W omawianej sprawie organy administracyjne obu instancji przeprowadziły postępowanie w sprawie środowiskowych uwarunkowań zgody na realizację inwestycji, nie wypełniając wymogu przeprowadzenia oceny raportu środowiskowego. Organ I instancji ograniczył się jedynie do stwierdzenia, że raport został sporządzony rzetelnie, ponieważ uzyskał pozytywną opinię organów uzgadniających. Z kolei organ II instancji uznał, że raport został sporządzony zgodnie z wymaganiami ustawowymi, jednakże w żaden sposób tego nie uzasadnił.

Po przeanalizowaniu powyższego stanu faktycznego sąd stwierdził, że organy obu instancji naruszyły przepisy postępowania administracyjnego, po czym uchylił decyzje organów obu instancji oraz przekazał sprawę do ponownego rozpoznania wójtowi, czyli organowi I instancji. Jednocześnie poinstruował wójta, aby przy ponownym rozpoznawaniu sprawy dokonał wnikliwej i obiektywnej oceny raportu o oddziaływaniu na środowisko, przeprowadzając postępowanie dowodowe zgodnie z regułami kodeksowymi.

Omówione orzeczenie sądu w Gdańsku zgodne jest z dotychczasowym orzecznictwem NSA. W wyroku z 18 listopada 2010 roku (II OSK 602/09) NSA wyraźnie stwierdził, że organy administracji powinny orzekać nie tylko w oparciu o dokumenty przedstawione przez inwestora (w tym w oparciu o raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko), ale powinny również dokonać własnych ustaleń. W szczególności organ administracji powinien rozpatrzyć wszystkie okoliczności sprawy, podejmując w tym celu wszelkie niezbędne kroki zmierzające do dokładnego wyjaśnienia stanu faktycznego i załatwienia sprawy.

Bartosz Kuraś, Zespół Prawa Ochrony Środowiska kancelarii Wardyński i Wspólnicy