Przejęcie banku pod kontrolą KNF
Na początku roku weszła w życie ustawa z dnia 9 listopada 2018 r. nowelizująca szereg ustaw, w tym Prawo bankowe, pod kątem wzmocnienia nadzoru nad rynkiem finansowym. Treść Prawa bankowego została w jej efekcie rozszerzona o rozdział dotyczący przymusowego przejęcia banku koordynowanego przez KNF. Ustawa obowiązuje już od kilku miesięcy, dlatego warto przyjrzeć się dokładniej szczegółom wprowadzonego uprawnienia Komisji.
Zgodnie z omawianymi przepisami KNF uprawniona jest do wydania decyzji o przejęciu banku przez inny bank. Decyzja taka może zostać wydana w przypadku obniżenia sumy funduszy własnych banku poniżej poziomu ustalonego w Prawie bankowym jako „standardy kapitałowe” albo powstania niebezpieczeństwa obniżenia tej sumy poniżej tego poziomu. Dodatkowo decyzja nie może wywołać wymienionych w przepisie negatywnych skutków dla banku przejmującego, np. zagrozić bezpieczeństwu środków gromadzonych na rachunkach w banku przejmującym czy doprowadzić do obniżenia funduszy własnych banku przejmującego poniżej określonego poziomu. Decyzja może zawierać warunki i terminy przejęcia. Trzeba podkreślić, że przejęcie musi się odbyć za zgodą banku przejmującego, natomiast nie jest wymagana akceptacja banku przejmowanego.
Decyzja KNF o sprzedaży banku jest daleko idąca w skutkach: z dniem wskazanym w decyzji rozwiązaniu ulega zarząd przejmowanego banku, zawieszane są kompetencje pozostałych jego organów, bank przejmujący obejmuje zarząd majątkiem banku przejętego, wygasają prokury i pełnomocnictwa udzielone przez przejęty bank. Z dniem przejęcia, wskazanym przez KNF w decyzji, bank przejmujący wchodzi we wszystkie prawa i obowiązki banku przejmowanego.
Efektem wprowadzonej procedury jest zmiana właścicielska przejmowanego banku, warto zatem wskazać, czego mogą się spodziewać „wykupieni” akcjonariusze. W pierwszej kolejności z majątku przejętego banku spłacane mają być wierzytelności podmiotów trzecich wobec banku. Akcjonariusze mogą liczyć na wypłaty tylko z pozostałego majątku, proporcjonalnie do wysokości posiadanego uprzednio kapitału. Ograniczony został także zakres dochodzenia odszkodowania na zasadach ogólnych w przypadku wystąpienia szkody w wyniku przejęcia banku – poszkodowany nie może żądać kwoty wyższej niż różnica między kwotą, która zostałaby uzyskana w przypadku wydania przez sąd postanowienia o ogłoszeniu upadłości banku, a kwotą uzyskaną w wyniku zaspokojenia wierzytelności zgodnie z nową procedurą z Prawa bankowego.
Warto zaznaczyć, że przedstawiona procedura jest niezależna od postępowań przewidzianych ustawą o Bankowym Funduszu Gwarancyjnym, w ramach których BFG również może doprowadzić do przejęcia banku. KNF powiadamia jedynie BFG o wszczęciu postępowania w przedmiocie wydania decyzji o przejęciu banku. Istnieje ryzyko, że mnożenie podobnych regulacji stanie się tendencją, pomimo że mogą one zniechęcać do inwestowania na polskim rynku, szczególnie inwestorów zagranicznych. Kilka miesięcy obowiązywania nowych przepisów nie pozwala ocenić jeszcze ich skutków. Praktyka zweryfikuje, na ile nowa procedura będzie wykorzystywana przez Komisję i czy przyczyni się ona do stabilizacji rynku finansowego, czy też osłabi wizerunek polskiego rynku w oczach inwestorów.
Katarzyna Jaroszyńska, radca prawny, praktyka transakcji i prawa korporacyjnego kancelarii Wardyński i Wspólnicy
