Dobre praktyki Polskiej Izby Ubezpieczeń oraz Związku Banków Polskich w zakresie ubezpieczeń spłaty kredytu lub pożyczki (CPI)
23 maja br. Polska Izba Ubezpieczeń oraz Związek Banków Polskich przyjęły Dobre praktyki w zakresie ubezpieczeń spłaty kredytu lub pożyczki (ang. Credit Protection Insurance – CPI). Dokument jest rezultatem współpracy obydwu izb gospodarczych pod auspicjami Komisji Nadzoru Finansowego. Dobre praktyki poruszają szereg istotnych zagadnień – począwszy od tworzenia produktu CPI, poprzez sposób dotarcia do klienta, jakość dystrybucji, działania podejmowane w interesie klienta, nadzór nad dystrybutorem produktu CPI, na jego monitorowaniu skończywszy.
Adresatami Dobrych praktyk są przede wszystkim – rzecz jasna – zakłady ubezpieczeń i banki oferujące produkt CPI, co nie oznacza, że wskazówki te nie mogą być stosowane przez inne instytucje finansowe mające w swojej ofercie podobne produkty.
Co wynika z Dobrych praktyk?
W pierwszej kolejności uwagę przykuwają ambitne cele, jakie postawiły przed sobą PIU i ZBP. Głównym dążeniem jest uzyskanie wysokich standardów ochrony klientów, banków i zakładów ubezpieczeń korzystających z produktów CPI powiązanych z produktami bankowymi. Drogą do osiągnięcia tych standardów ma być realizacja celów szczegółowych: zapewnienie wartości produktów, transparentności działań, monitoringu funkcjonowania produktów i wdrażania działań naprawczych, efektywnej współpracy, a także wysokiej jakości obsługi klientów – szczególnie w zakresie likwidacji szkód i obsługi roszczeń.
W Dobrych praktykach szczególny nacisk położono na współpracę między zakładami ubezpieczeń a bankami. Już na etapie tworzenia produktu CPI role powinny zostać jasno rozdzielone. Samo tworzenie produktu powinno być procesem uporządkowanym i przemyślanym. Należy ustalić, jakie korzyści produkt ma przynosić klientom, jaka jest jego grupa docelowa oraz jakie są wymagania i potrzeby takiej grupy. Ważne jest również określenie parametrów, które będą monitorowane w czasie funkcjonowania produktu CPI na rynku. Kolejną płaszczyzną współpracy zakładów ubezpieczeń i banków jest dystrybucja produktu. Podmioty ustalają wspólnie sposoby dotarcia do klienta, mając na względzie charakterystykę produktu, stopień jego skomplikowania oraz rynek docelowy. Za jakość dystrybucji zakład ubezpieczeń i bank ponoszą wspólnie odpowiedzialność. W tym zakresie dużo uwagi poświęcono konkursom sprzedażowym dla osób fizycznych wykonujących czynności agencyjne dotyczących wykonywanych czynności agencyjnych z zakresu dystrybucji produktu CPI. Podkreślono bezwzględny wymóg zgodności organizacji takich konkursów z przepisami prawa, Rekomendacjami KNF lub skierowanymi do danego banku Zaleceniami KNF, z uwzględnieniem interesów, wymagań i potrzeb klientów. Zwrócono też szczególną uwagę na konieczność spełnienia obowiązków informacyjnych względem klienta przez bank jako dystrybutora ubezpieczeń.
Dobre praktyki wskazują, że zakład ubezpieczeń sprawuje nadzór nad bankiem jako dystrybutorem produktu CPI. Nadzór ma zapewnić poprawność wykonywanej działalności, wykrywanie nieprawidłowości oraz usuwanie ewentualnych zidentyfikowanych nieprawidłowości w działalności banku jako dystrybutora ubezpieczeń. Chodzi nie tylko o ogólne zapewnienie zgodności działalności z prawem, ale także o stan realizacji obowiązku szkoleń zawodowych przez osoby fizyczne wykonujące czynności agencyjne czy aktualność ich wpisu w rejestrze agentów ubezpieczeniowych prowadzonym przez KNF.
Parametry wyznaczone na etapie tworzenia produktu są następnie monitorowane przez okres jego funkcjonowania. W tym zakresie współpraca między zakładem ubezpieczeń a bankiem powinna polegać m.in. na wzajemnym przekazywaniu rozpatrywanych reklamacji i sposobu ich załatwiania. Cyklicznym badaniom powinny być poddawane procesy zawierania i przystępowania do umów ubezpieczenia. Bank powinien również na bieżąco informować zakład ubezpieczeń o stwierdzonych przez siebie nowych potrzebach klientów, aby ten mógł ocenić możliwość ewentualnego zaoferowania innego zakresu ochrony.
Podsumowanie
Postulaty Dobrych praktyk należy ocenić pozytywnie. Polska Izba Ubezpieczeń i Związek Banków Polskich stworzyły kompleksowy zbiór zasad przydatnych w ramach ubezpieczeń spłaty kredytu lub pożyczki.
Nacisk na szeroką i pogłębioną współpracę oraz zapewnienie sprawnego przepływu informacji między zakładami ubezpieczeń a bankami z pewnością może znacznie polepszyć standardy funkcjonowania rynku bancassurance, szczególnie w zakresie tworzenia i dystrybucji produktów CPI.
Trzeba jednak pamiętać, że Dobre praktyki są przejawem samoregulacji branży, a nie aktem prawa powszechnie obowiązującego. Nie podpadają zatem pod sankcje z ustawy o działalności ubezpieczeniowej i reasekuracyjnej w sytuacji, gdy dany zakład działa wbrew ustanowionym praktykom. Mówiąc inaczej, stosowanie się do wymienionych w dokumencie zasad jest dobrowolne, każdy uczestnik rynku podejmuje w tym zakresie samodzielną decyzję. Choć stosowanie Dobrych praktyk wydaje się wysoce pożądane, dopiero praktyka pokaże nam, kto i w jakim zakresie je zaimplementuje.
Mateusz Kosiorowski, adwokat, Klaudiusz Mikołajczyk, praktyka ubezpieczeniowa kancelarii Wardyński i Wspólnicy
