Przedsiębiorco, zmiany w przepisach | Co do zasady

19 maja 2016 r. weszła w życie ustawa o zmianie ustawy o swobodzie działalności gospodarczej oraz niektórych innych ustaw. Wprowadzone przez nią zmiany w głównej mierze dotyczą przepisów o Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej.

W nowelizacji ustawy o swobodzie działalności gospodarczej (dalej jako: u.s.d.g.) nie tylko doprecyzowano i uporządkowano terminologię zawartą w przepisach, ale również zainicjowano kilka zupełnie nowych rozwiązań dotyczących przedsiębiorców.

Posiadanie tytułu prawnego do nieruchomości

Zgodnie z jedną z najnowszych zmian od teraz przedsiębiorcy są zobowiązani do posiadania tytułu prawnego do nieruchomości, których adresy zostały wpisane do CEIDG (art. 16a u.s.d.g.). W ustawie nie wskazano, jaką formę powinien mieć ów tytuł, w uzasadnieniu rządowego projektu ustawy (druk Sejmu RP VII kadencji nr 3761) wyjaśniono jednak, że może on wynikać zarówno z pisemnego, jak i z ustnego oświadczenia woli, będącego elementem jedno- bądź wielostronnej czynności prawnej, a także z orzeczenia sądu lub decyzji organu. Ustawodawca przewidział więc otwarty katalog tytułów prawnych, nie odbierając tym samym przedsiębiorcom możliwości zamieszczenia w ewidencji adresu nieruchomości, pod którym działa tzw. biuro coworkingowe, czy adresu skrytki pocztowej. Warunkiem jest jednak to, aby przedsiębiorcy byli uprawnieni do korzystania z takich adresów.

Warto w tym miejscu dodać, że w chwili składania wniosku o wpis do CEIDG przedsiębiorca nie ma obowiązku dołączenia żadnego dokumentu potwierdzającego tytuł prawny do nieruchomości. Tytuł ten nie podlega bowiem ujawnieniu. Przedsiębiorca będzie jednak musiał przedstawić go na wezwanie ministra właściwego do spraw gospodarki, który zwróci się do niego, gdy dowie się o braku takiego tytułu (art. 35 ust. 1a u.s.d.g.). Jeżeli w takim przypadku przedsiębiorca nie będzie w stanie wykazać posiadania tytułu do nieruchomości lub nie wystąpi o dokonanie zmiany wpisu w zakresie adresu, pod którym działalność prowadzi, wówczas organ wyda decyzję o wykreśleniu przedsiębiorcy z CEIDG (art. 35 ust. 2a u.s.d.g.).

W takiej sytuacji osoba trzecia, której dane adresowe zostały wykorzystane przez przedsiębiorcę bez posiadania przez niego tytułu prawnego do nieruchomości, będzie mogła żądać dalszego niepublikowania jej adresu w CEIDG (art. 35 ust. 2b u.s.d.g.). Celem przedstawionych rozwiązań jest m.in. zwiększenie bezpieczeństwa obrotu gospodarczego, ułatwienie wierzycielom przedsiębiorców skuteczniejszego dochodzenia roszczeń oraz poprawa sytuacji ofiar działania nieuczciwych przedsiębiorców. Ponieważ jednak tytuł prawny do nieruchomości nie jest weryfikowany w momencie składania przez przedsiębiorcę wniosku do CEIDG, a reakcja prawna na podanie fikcyjnego adresu jest odłożona w czasie, wydaje się, że nowelizacja nie będzie w stanie w pełni wyeliminować zjawiska podawania do ewidencji fałszywych adresów.

Wymiana informacji, wykreślenie i sprostowanie wpisu do CEIDG

Na skutek nowelizacji uporządkowane zostały również regulacje dotyczące wzajemnego przekazywania sobie informacji między CEIDG a Krajowym Rejestrem Karnym, sądami upadłościowymi oraz innymi podmiotami (art. 31 u.s.d.g.).

Ponadto skrócił się czas oczekiwania na wykreślenie przedsiębiorcy z CEIDG w określonych przypadkach. Obowiązujące od niedawna przepisy przewidują, że przedsiębiorcy, którzy zawiesili działalność gospodarczą i nie złożyli wniosku o wpis informacji o wznowieniu jej wykonywania przed upływem okresu 24 miesięcy od dnia zawieszenia, zostaną niezwłocznie, nie później niż w terminie 7 dni, wykreśleni z ewidencji. Co więcej, nie zostanie to przeprowadzone w dotychczasowy sposób, a więc w drodze decyzji administracyjnej ministra właściwego do spraw gospodarki, ale w formie czynności materialno-technicznej, od której nie będzie przysługiwało odwołanie. Tak samo odbywać się będzie wykreślenie przedsiębiorcy w wyniku zgłoszenia w ewidencji informacji o prawomocnym orzeczeniu wobec niego zakazu prowadzenia działalności gospodarczej (nie dotyczy to orzeczenia zakazu prowadzenia określonej działalności gospodarczej) czy umieszczenia w systemie teleinformatycznym informacji o zgonie przedsiębiorcy.

Przyspieszony został też proces poprawiania oczywistych omyłek we wpisach do CEIDG. Art. 35 ust. 5 u.s.d.g. wyposaża organy gminy, które przekształcają złożone przez przedsiębiorców w urzędzie gminy papierowe wnioski w wersje elektroniczne, w kompetencję do poprawienia danych w CEIDG w przypadku, gdy dany wpis nie odpowiada treści złożonego przez przedsiębiorcę wniosku. Do tej pory korygowanie błędów powstałych podczas umieszczania danych w CEIDG odbywało się tylko w drodze postanowienia o sprostowaniu wpisu wydawanego przez ministra właściwego do spraw gospodarki.

Rezygnacja z podjęcia działalności i niektóre inne zmiany

Kolejnym novum wprowadzonym z dniem 19 maja 2016 r. jest umożliwienie przedsiębiorcom zrezygnowania z wpisu do CEIDG. Dotyczy to okoliczności, gdy dana osoba podała we wniosku o wpis późniejszą datę rozpoczęcia wykonywania działalności gospodarczej i do tego czasu zadecyduje o niepodejmowaniu działalności. W takiej sytuacji może ona domagać się wykreślenia swojego wpisu, przekazując stosowny wniosek. Aktualnie osoba taka zostanie usunięta z ewidencji (art. 29a u.s.d.g.), natomiast zgodnie z dotychczasowym stanem prawnym jej dane nadal figurowałyby w CEIDG.

Nowelizacja ustawy o swobodzie działalności gospodarczej poszerzyła także w art. 25 ust. 1 zakres informacji zawartych w ewidencji. Od teraz w CEIDG będzie można znaleźć m.in. numer telefonu przedsiębiorcy (jeżeli został podany) czy dane przedstawiciela ustawowego (jeżeli są wymagane).

Znowelizowane przepisy dały również przedsiębiorcom nowe możliwości dotyczące dokonywania zgłoszeń do ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego. Udogodnienia w tym zakresie będą jednak dostępne dopiero po roku od wejścia w życie omawianej ustawy.

Nowelizacja ustawy o swobodzie działalności gospodarczej, która weszła w życie 19 maja 2016 r., wprowadziła więc do systemu prawnego kilka nowych rozwiązań, niemniej większość dokonanych przez nią zmian ma charakter czysto porządkujący.

Julia Dolna, praktyka transakcji i prawa korporacyjnego kancelarii Wardyński i Wspólnicy