Prawo związków zawodowych do informacji a ochrona tajemnic przedsiębiorstwa
Z prawem związków zawodowych do informacji, przewidzianym w przepisach art. 28 ustawy o związkach zawodowych, w praktyce wiąże się istotny problem ochrony tajemnic przedsiębiorstwa i innych informacji poufnych pracodawcy.
Ciążący na pracodawcy obowiązek udzielenia organizacji związkowej informacji niezbędnych do prowadzenia działalności związkowej interpretowany jest szeroko. W praktyce związki zawodowe często żądają informacji obejmujących poufne dane, dotyczących szczegółów działalności, finansów, planów i strategii pracodawcy, stanowiących przy tym tajemnice przedsiębiorstwa pracodawcy. Informacje takie mogą zaś trafić nie tylko w ręce członków związku zawodowego będących pracownikami, ale także innych osób upoważnionych przez związek – m.in. do członków związku będących emerytami czy do ustanowionych przez związek pełnomocników, niebędących członkami związku.
Tymczasem obowiązujące przepisy nie przewidują ogólnego obowiązku zachowania poufności przez osoby, którym pracodawca przekazuje informacje na podstawie przepisów art. 28 ustawy o związkach zawodowych (taki obowiązek przewidziany został tylko w odniesieniu do rokowań zbiorowych). W przypadku osób będących pracownikami ochronę informacji poufnych pracodawcy zapewnia pracowniczy obowiązek dbania o dobro pracodawcy, w tym zachowywania w tajemnicy informacji, których ujawnienie mogłoby narazić pracodawcę na szkodę (art. 100 § 2 pkt 4). Z kolei byli pracownicy mają obowiązek zachowania poufności w okresie 3 lat po ustaniu zatrudnienia, przewidziany przepisami art. 11 ust. 2 ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji.
Nieco inaczej przedstawia się sytuacja innych niż pracownicy czy byli pracownicy osób działających w imieniu związku zawodowego. Jeśli takie osoby dopuszczą się przekazania, ujawnienia lub wykorzystania tajemnic przedsiębiorstwa pracodawcy, do których uzyskały dostęp w toku wykonywania funkcji związkowych, pracodawca nie będzie mógł zastosować wobec nich sankcji dyscyplinarnych w postaci kar porządkowych czy rozwiązania umowy bez wypowiedzenia. Będzie mógł natomiast, tak jak w przypadku pracowników, domagać się ochrony (ale na podstawie ogólnej regulacji art. 11 ust. 1 ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji) w trybie art. 18 ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji oraz pociągnięcia naruszyciela do odpowiedzialności karnej na podstawie przepisów art. 23 tej ustawy.
Dochodzenie przez pracodawcę jakichkolwiek roszczeń wynikających z naruszenia tajemnic przedsiębiorstwa będzie jednak wymagało w każdym przypadku zastrzeżenia poufnego charakteru przekazywanych informacji, a nawet podjęcia kroków w celu ochrony tych informacji. Pracodawca przekazujący związkowi zawodowemu informacje obejmujące poufne dane lub tajemnice przedsiębiorstwa w trybie art. 28 ustawy o związkach zawodowych, powinien zatem w każdym przypadku co najmniej poinformować odbiorców o poufnym charakterze tych danych i zobowiązać do zachowania ich w tajemnicy. Jest to szczególnie ważne, jeśli informacje są przekazywane osobom niebędącym pracownikami. W stosunku do takich osób można także, obok odebrania zobowiązań do zachowania poufności uzyskiwanych w ramach działalności związkowej informacji, zastrzec karę umowną na wypadek niewykonania takiego zobowiązania. Ułatwi to dochodzenie roszczeń wobec naruszyciela. W skrajnych przypadkach odmowa przyjęcia zobowiązania do poufności przez osoby działające w imieniu związku zawodowego może nawet być rozważana jako podstawa odmowy udzielenia związkowi zawodowemu żądanych informacji.
Magdalena Świtajska, Zespół Prawa Pracy kancelarii Wardyński i Wspólnicy
