Ochrona depozytów bankowych - nowe pomysły UE | Co do zasady

System gwarancji depozytów ma sprzyjać utrzymaniu stabilności rynków finansowych w kryzysowych sytuacjach. Depozyty z jednej strony stanowią bowiem istotne źródło finansowania banków, a z drugiej strony oszczędności, często całego życia, osób fizycznych i zapasy przedsiębiorców.

Dyrektywa 2009/14, którą państwa członkowskie UE mają obowiązek wdrożyć do końca bieżącego roku, podnosi wysokość gwarantowanego depozytu z 50 tys. do 100 tys. euro. Nakazuje też przyśpieszyć wypłatę kwoty gwarantowanej: od momentu, gdy bank okaże się niezdolny do wypłaty depozytu, do wypłaty tej kwoty może minąć najwyżej 20 dni roboczych (obecnie w Polsce wypłata może trwać do trzech miesięcy).

Projekt nowej dyrektywy zakłada skrócenie czasu wypłaty środków z depozytów bankowych do zaledwie siedmiu dni.

W razie upadłości czy niewypłacalności banku deponenci będą otrzymywać wypłaty ze swoich krajowych systemów gwarancji depozytów bez względu na to, w którym państwie członkowskim ma siedzibę dany bank. Znacznie ułatwi to odzyskanie wpłaconych pieniędzy.

Banki będą zobowiązane informować swoich klientów, czy i w jakim zakresie ich środki są chronione systemem gwarancji oraz jak ten system działa. Informacje te mają się znaleźć na wydrukach z konta. Nowi klienci banku, przez zawarciem umowy, będą musieli zostać poinformowani o sposobie i zakresie ochrony za pomocą formularza jednolitego w całej UE.

Dyrektywa ma zobowiązać państwa członkowskie do zapewnienia możliwości sądowego dochodzenia przez deponentów roszczeń o wypłatę gwarantowanej kwoty od systemów gwarancji depozytów.

Zgodnie z propozycją systemami gwarancji objęte zostaną wszystkie instytucje kredytowe, czyli przedsiębiorstwa, które przyjmują od ludności depozyty lub inne fundusze podlegające zwrotowi oraz przyznające kredyty na swój własny rachunek. Ponieważ instytucje kredytowe prowadzą różnorodną działalność, konieczne jest uściślenie definicji depozytu. Depozytem będą wyłącznie instrumenty całkowicie zwracalne, przede wszystkim wkłady pieniężne. Nie będą za to chronione np. wierzytelności wynikające z weksli czy certyfikaty. Ma to zapobiec przenoszeniu na systemy gwarancyjne nieprzewidywalnego ryzyka związanego z tego typu produktami.

Projekt dyrektywy zakłada możliwość pożyczania pieniędzy pomiędzy systemami gwarancji z różnych państw członkowskich w razie potrzeby.

Ustalono, że systemy gwarancyjne powinny być finansowane na bieżąco, poprzez wnoszenie przez instytucje kredytowe składek dwa razy do roku. Oznacza to konieczność wprowadzenia zmian np. w polskim systemie, w którym środki przeznaczone na wypłatę kwot chronionych depozytów zbierane są dopiero w momencie upadłości banku i konieczności wypłaty pieniędzy deponentom.

Komisja rozważa też utworzenie w przyszłości jednego wspólnego paneuropejskiego systemu zarządzanego przez jedną instytucję, wspólną dla wszystkich krajów członkowskich.

Po zaakceptowaniu projektu dyrektywy przez Radę i Parlament część przepisów mogłaby wejść w życie do końca 2012 roku, a całość dyrektywy powinna być sukcesywnie implementowana do prawa krajowego do roku 2020.