Ocena wodnoprawna – nowość w Prawie wodnym
Nowe prawo wodne wprowadza do polskiego porządku prawnego instytucję oceny wodnoprawnej. Jest to zupełnie nowy rodzaj decyzji administracyjnej, którą należy uzyskać przed przystąpieniem do realizacji niektórych przedsięwzięć oddziałujących na środowisko wodne.
Ustawa Prawo wodne wprowadza zmiany w zakresie reglamentacji korzystania z wód. W myśl ustawy reglamentacja ta ma być realizowana w ramach tzw. zgód wodnoprawnych, które obejmują w szczególności wydanie pozwolenia wodnoprawnego, przyjęcie zgłoszenia wodnoprawnego i wydanie oceny wodnoprawnej. Zgłoszenie i pozwolenie wodnoprawne to rozwiązania znane i funkcjonujące w polskim porządku prawnym, zupełną nowością jest natomiast ocena wodnoprawna. W praktyce jest to decyzja administracyjna, odrębna od pozwolenia wodnoprawnego czy innych decyzji związanych z korzystaniem ze środowiska, której uzyskanie jest wymagane przed przystąpieniem do realizacji niektórych przedsięwzięć, mogących oddziaływać na środowisko wodne.
Zakres obowiązku uzyskania oceny
Ocena wodnoprawna dotyczy szerokiego katalogu przedsięwzięć. Jej uzyskanie jest wymagane dla inwestycji lub działań mogących wpłynąć na możliwość osiągnięcia celów środowiskowych wymienionych w ustawie, wyznaczonych osobno dla poszczególnych rodzajów wód powierzchniowych i podziemnych. Szczegółowo rodzaje inwestycji i działań wymagających uzyskania oceny określi minister właściwy do spraw gospodarki wodnej w drodze rozporządzenia.
Co istotne, ustawa wyłącza obowiązek uzyskania oceny wodnoprawnej w przypadku przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko w rozumieniu przepisów ustawy o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko. W tym przypadku ocenę wodnoprawną zastępuje się decyzją o środowiskowych uwarunkowaniach oraz decyzją, przed której wydaniem jest przeprowadzana ponowna ocena oddziaływania na środowisko – o ile taka ocena jest w przypadku danego przedsięwzięcia przeprowadzana.
Procedura wydawania oceny i warunki jej uzyskania
Ocenę wydaje się w drodze decyzji na wniosek podmiotu planującego realizację danej inwestycji lub działania. W postępowaniu o wydanie oceny wodnoprawnej właściwy organ bada wpływ planowanego przedsięwzięcia na możliwość osiągnięcia celów środowiskowych. Ocena zostanie wydana, jeżeli dane przedsięwzięcie w ogóle nie wpływa na tę możliwość lub gdy jego wpływ jest korzystny. Z kolei w przypadku oddziaływania negatywnego organ wyda decyzję dopiero po spełnieniu przez wnioskodawcę szczególnych warunków. Wnioskodawca musi wykazać podjęcie wszelkich działań w celu łagodzenia skutków negatywnego oddziaływania na stan wód, a także istnienie nadrzędnego interesu publicznego oraz korzyści związanych z realizacją inwestycji (przeważających nad korzyściami związanymi z osiągnięciem celów środowiskowych). Przy czym ustawa wymaga, żeby korzyści te nie mogły zostać osiągnięte przy zastosowaniu innych działań. Jeżeli wnioskodawca wykaże, że spełniono powyższe przesłanki, to ocena wodnoprawna zostanie wydana. W przeciwnym razie organ odmówi jej wydania.
Organem właściwym w zakresie wydania oceny i innych zgód wodnoprawnych są właściwe organy Państwowego Gospodarstwa Wodnego Wody Polskie – nowego podmiotu powołanego przez ustawę Prawo wodne. Wydanie oceny wodnoprawnej podlega opłacie w kwocie 868 zł, przy czym jej wysokość (a także wysokość innych opłat za wydawanie zgód wodnoprawnych) może ulegać zmianom, gdyż będzie określana co roku w drodze obwieszczenia wydawanego przez ministra właściwego do spraw gospodarki wodnej.
W oczekiwaniu na listę przedsięwzięć
Oceny wodnoprawne to jedno z nowych rozwiązań prawnych przewidzianych przez ustawę Prawo wodne. Wprowadzenie obowiązku uzyskania oceny to istotna zmiana w zakresie reglamentacji korzystania z wód, która w praktyce oznacza powstanie obowiązku posiadania dodatkowej decyzji przed przystąpieniem do realizacji niektórych przedsięwzięć. Pozytywnie należy ocenić brak obowiązku uzyskiwania odrębnej oceny wodnoprawnej w przypadku wydania decyzji związanych z oceną oddziaływania na środowisko. Zakres obowiązku uzyskania oceny wodnoprawnej jest jednak szerszy i może mieć zastosowanie w przypadku wielu przedsięwzięć, które nie zostały objęte powyższym wyłączeniem.
Obecnie najistotniejsze jest poznanie przedsięwzięć, które takiej oceny będą wymagały. Tak jak wspomniano, ich lista zostanie określona w rozporządzeniu, które jednak do dzisiaj nie zostało wydane.
Wojciech Szopiński, praktyka prawa ochrony środowiska kancelarii Wardyński i Wspólnicy
