Nowe wymogi w zakresie magazynowania odpadów | Co do zasady

Z początkiem stycznia 2021 r. wejdą w życie przepisy rozporządzenia Ministra Klimatu z 11 września 2020 r. w sprawie szczegółowych wymagań dla magazynowania odpadów. Celem regulacji jest ustanowienie jednolitych standardów magazynowania odpadów, co ma ograniczyć negatywny wpływ tej działalności na środowisko.

Dotychczas z uwagi na brak szczegółowej regulacji wymogi dotyczące magazynowania odpadów były określane każdorazowo w decyzji administracyjnej regulującej daną działalność bądź zezwalającej na jej wykonywanie. To z kolei prowadziło do ustanawiania niejednolitych warunków magazynowania odpadów, które różniły się w zależności od praktyki lokalnego organu. Warunki magazynowania odpadów określane w decyzjach były często formułowanie w sposób zbyt ogólny, a w skrajnych przypadkach były całkowicie pomijane. Pojawiła się więc potrzeba przyjęcia aktu, który określiłby szczegółowe i jednolite obowiązki w zakresie magazynowania odpadów.

Kto podlegać będzie nowym wymogom

Rozporządzenie adresowane jest do wytwórców odpadów wstępnie magazynujących odpady, podmiotów zbierających odpady, a także prowadzących ich przetwarzanie. Przepisy tego aktu nie znajdą jednak zastosowania m.in w stosunku do:

• podmiotów wytwarzających rocznie odpady niebezpieczne w ilości do 100 kg bądź odpady inne niż niebezpieczne w ilości do 5 ton,
• podmiotów wytwarzających odpady, dla których nie ma obowiązku prowadzenia ewidencji odpadów,
• magazynowania odpadów komunalnych przez wytwórców odpadów komunalnych,
• magazynowania zużytych baterii i akumulatorów, a także zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego.

Na potrzeby niniejszego opracowania wyróżnić można zasadniczo dwa rodzaje magazynowania, dla których określono odmienne wymogi co do miejsca i sposobu ich wykonywania.

Grupa I – wytwórcy nieprzekraczający progów oraz odpady „budowlane”

Pierwsza grupa wymagań obejmuje magazynowanie odpadów przez podmioty, które wytworzone przez siebie odpady wstępnie magazynują w miejscu ich wytworzenia, przy czym:

• wytwarzają rocznie do 1 tony odpadów niebezpiecznych lub do 100 ton odpadów innych niż niebezpieczne bądź:
• magazynowane przez nie odpady powstały m.in. w wyniku budowy, rozbiórki, remontu obiektów bądź sprzątania, konserwacji czy napraw.

W takim wypadku wymagania co do sposobu i miejsca magazynowania odpadów zostały określone dość ogólnie, co przedstawia poniższa tabela.

Grupa II – pozostałe odpady¹

W przypadku magazynowania odpadów, które nie kwalifikuje się do grupy I, stosuje się co do zasady wymagania przedstawione poniżej.

Lokalizacja poszczególnych rodzajów odpadów w miejscu ich magazynowania powinna zostać odpowiednio oznakowana. Oznakowanie musi zawierać co najmniej wskazanie kodów odpadów (cyfry muszą mieć wysokość co najmniej 2 cm i szerokość 3 mm), a ponadto winno być czytelne i trwałe. Oznakowanie powinno zostać umieszczone w widocznym miejscu w sposób umożliwiający odczytanie kodów odpadów w każdym czasie.

Poza powyższymi do najistotniejszych wymagań co do sposobu magazynowania odpadów można zaliczyć konieczność zapewnienia:

• wyposażenia technicznego do przechowywania odpadów, w tym:
  • opakowań, kontenerów, zbiorników lub worków,
  • boksów wydzielonych za pomocą pionowych ścian lub wydzielonych sektorów, umożliwiających magazynowanie odpadów danego rodzaju w stosach,
• terenu z podłożem utwardzonym z użyciem wyrobów budowlanych,
• zabezpieczenia przed wpływem czynników atmosferycznych ograniczającego do minimum oddziaływanie tych czynników na odpady (jeżeli takie oddziaływanie może spowodować negatywny wpływ odpadów na środowisko lub życie i zdrowie ludzi),
• zabezpieczenia przed uwolnieniem wycieków oraz ścieków, w tym wód odciekowych (gdy mogą powstać wycieki lub wody odciekowe powodujące zanieczyszczenie gleby lub wód), w tym przez zastosowanie:
  • szczelnych opakowań, kontenerów lub zbiorników,
  • uszczelnienia i nieprzepuszczalnego podłoża z systemem do odprowadzania wycieków oraz ścieków lub systemem do ich gromadzenia.

Co jednak ciekawe, w przypadku magazynowania odpadów pewnego rodzaju (takich jak choćby urobek z pogłębiania, gruz budowlany, ceramika, kruszywa, odpady drzewne oraz drewnopochodne) nie znajdzie zastosowania wymóg zapewnienia dla ich magazynowania terenu z podłożem utwardzonym z użyciem wyrobów budowlanych, ani zastosowania szczelnych pojemników lub nieprzepuszczalnego podłoża (co nie oznacza jednak bezwzględnie, że miejsce magazynowania takich odpadów nie powinno zostać zabezpieczone przez uwolnieniem się wycieków do wód lub gleby).

Przepisy przejściowe

Wstępne magazynowanie odpadów, które można zakwalifikować do grupy I, powinno zostać dostosowane do nowych wymogów do końca 2021 r. Dotyczy to jednak tylko takiego wstępnego magazynowania, które było prowadzone przed dniem 1 stycznia 2021.

Więcej czasu na dostosowanie swojej działalności do części nowych wymogów zyskali prowadzący magazynowanie, które kwalifikować można do grupy II. Odsunięcie obowiązków w czasie dotyczy jedynie części nowych wymagań – wydaje się, że tych najbardziej wymagających dla podmiotów magazynujących odpady. Zaliczono do nich m.in: zapewnienie utwardzonego podłoża, zabezpieczenie odpadów przed wpływem czynników atmosferycznych, zastosowanie systemu do odprowadzania bądź zbierania wycieków. W takim wypadku miejsca magazynowania odpadów, w których przed dniem wejścia w życie rozporządzenia były magazynowane odpady, powinny zostać dostosowane do nowych wymagań do końca 2022 r.

Ustawodawca zdecydował się wyłączyć od obowiązku dostosowania do przepisów rozporządzenia podmioty, które przed 1 stycznia 2021 uzyskały decyzję administracyjną, w której określono szczegółowe wymagania dotyczące magazynowania odpadów. W czasie obowiązywania takiej decyzji zastosowanie powinny znaleźć wyłącznie wymagania dotyczące sposobu magazynowania odpadów określone w tej decyzji.

Podsumowanie

Nowe przepisy niewątpliwie przyczynią się do ograniczenia negatywnego wpływu magazynowania odpadów na środowisko dzięki wprowadzeniu jednolitych i szczegółowych wymogów dotyczących prowadzenia takiej działalności. Stosowanie przepisów rozporządzenia może jednak okazać się kłopotliwe w praktyce z uwagi na mało precyzyjne przepisy przejściowe. Ustawodawca nie ustanowił wytycznych, które pozwoliłyby precyzyjnie ocenić podmiotom, które posiadają decyzje administracyjne z zakresu wytwarzania bądź gospodarowania odpadami, czy obowiązane są dostosowywać swoją działalność do wymagań określonych w rozporządzeniu. Jest to ewidentny mankament przepisów rozporządzenia.

Nina Kuśnierkiewicz, praktyka prawa ochrony środowiska oraz praktyka transakcji i prawa korporacyjnego kancelarii Wardyński i Wspólnicy