Nowe typy zezwoleń od 1 stycznia 2018 r. – zezwolenie na pracę sezonową i zezwolenie na pobyt czasowy ze względu na pracę sezonową | Co do zasady

1 sierpnia 2017 r. Prezydent podpisał ustawę z 20 lipca 2017 r. o zmianie ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy i niektórych innych ustaw. Wprowadza ona nowe rodzaje zezwoleń do ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy oraz do ustawy o cudzoziemcach.

Ustawa z 20 lipca 2017 r. wdraża do polskiego porządku prawnego postanowienia dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2014/36/UE z 26 lutego 2014 r. w sprawie warunków wjazdu i pobytu obywateli państw trzecich w celu zatrudnienia w charakterze pracownika sezonowego. Jej przepisy, w zasadniczej części, wejdą w życie 1 stycznia 2018 r. Od 1 stycznia 2018 r. będzie w związku z tym dostępny nowy, szósty typ zezwolenia na pracę, o które został uzupełniony katalog zezwoleń przewidzianych przez przepisy ustawy z 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy – zezwolenie na pracę sezonową. Również od 1 stycznia 2018 r. dostępny będzie nowy typ zezwolenia na pobyt czasowy, wprowadzony do ustawy z 12 grudnia 2013 r. o cudzoziemcach – zezwolenie na pobyt czasowy ze względu na pracę sezonową.

Zezwolenie na pracę sezonową

Z zezwolenia na pracę sezonową będzie mógł skorzystać każdy podmiot mający siedzibę, miejsce zamieszkania albo oddział, zakład lub inną formę zorganizowanej działalności na terytorium Polski, zamierzający powierzyć cudzoziemcowi pracę mieszczącą się w podklasach działalności wymienionych w rozporządzeniu ministra właściwego do spraw pracy. Podobnie jak w przypadku pozostałych obligatoryjnych rozporządzeń wykonawczych do znowelizowanych przepisów, rozporządzenie to nie zostało jeszcze wydane. Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej przygotowało natomiast jego projekt. W projekcie tym znalazły się niektóre podklasy działalności z następujących działów: uprawy rolne, chów i hodowla zwierząt, łowiectwo, włączając działalność usługową, zakwaterowanie oraz działalność usługowa związana z wyżywieniem. Jeśli zatem rozporządzenie zostanie wydane w projektowanym kształcie, nowe zezwolenie na pracę będzie mogło być wykorzystywane do zatrudniania w Polsce cudzoziemców np. do prac przy zbiorach upraw czy przygotowaniu i sprzedaży posiłków w restauracjach i punktach gastronomicznych, ale już nie np. do prac budowlanych (wbrew oczekiwaniom wielu przedsiębiorców).

Jednym z istotniejszych warunków, który będzie musiał spełnić podmiot zamierzający zatrudnić cudzoziemca na podstawie zezwolenia na pracę sezonową, będzie uzyskanie i załączenie do wniosku o jego wydanie informacji starosty o braku możliwości zaspokojenia potrzeb kadrowych w oparciu o rejestry bezrobotnych i poszukujących pracy lub o negatywnym wyniku rekrutacji organizowanej na zgłoszone stanowisko. Nowe przepisy przewidują jednak zwolnienie z obowiązku uzyskania i złożenia takiej informacji w przypadkach powierzania pracy obywatelom niektórych państw, wymienionych w rozporządzeniu ministra właściwego do spraw pracy. Projekt tego rozporządzenia przewiduje, że będzie to dotyczyło obywateli Armenii, Białorusi, Gruzji, Mołdawii, Rosji i Ukrainy.

Innym istotnym warunkiem, który będzie musiał spełnić podmiot zamierzający zatrudnić cudzoziemca na podstawie zezwolenia na pracę sezonową, będzie zapewnienie cudzoziemcowi, w zawartej z nim umowie, wynagrodzenia za pracę nie niższego od wynagrodzenia pracowników wykonujących w tym samym wymiarze czasu pracę porównywalnego rodzaju lub na porównywalnych stanowiskach. Ustawa nie wskazuje przy tym, aby wymóg porównywalności wynagrodzenia należało odnosić wyłącznie do pracowników podmiotu ubiegającego się o wydanie zezwolenia na pracę sezonową. Wymóg ten będzie należało rozumieć szerzej, jako wymóg porównywalności wynagrodzenia cudzoziemca z wynagrodzeniami stosowanymi na rynku.

W ramach nowej procedury, która została przewidziana dla wydawania zezwoleń na pracę sezonową (więcej informacji na temat tej procedury w artykule: „Zezwolenie na pracę sezonową”), wydanie zezwolenia na pracę sezonową (i uprzednie wpisanie, w razie potrzeby, złożonego wniosku do ewidencji wniosków w sprawie pracy sezonowej) będzie obligatoryjne, jeśli zostaną spełnione wszystkie ustawowe warunki i nie będą zachodzić żadne okoliczności wyłączające, wymienione wprost w znowelizowanej ustawie o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy. Starosta będzie miał swobodę decyzji w tych sprawach jedynie w przypadkach, w których z okoliczności będzie wynikało, że wniosek o wydanie zezwolenia został złożony dla pozoru, że zezwolenie będzie wykorzystane przez cudzoziemca w celu innym niż wykonywanie pracy dla danego podmiotu (np. podmiot powierzający pracę nie dysponuje środkami wystarczającymi do zapłaty wynagrodzenia, zawiesił działalność lub w ogóle jej nie prowadzi) lub że podmiot powierzający wykonywanie pracy cudzoziemcowi nie dopełnia obowiązków związanych z prowadzeniem działalności lub powierzaniem pracy innym osobom (np. podmiot powierzający pracę nie opłaca składek na ubezpieczenia społeczne, zalega z uiszczaniem podatków).

Jednocześnie nowe przepisy przewidziały możliwość (aktualnie nie ma informacji w sprawie planów jej realizacji) wprowadzenia przez ministra właściwego do spraw pracy, w drodze rozporządzenia, limitu wydawanych w danym roku kalendarzowym zezwoleń na pracę sezonową. Limity te będą mogły dotyczyć poszczególnych województw, zawodów, rodzajów umów, na podstawie których cudzoziemcowi może zostać powierzone wykonywanie pracy, lub rodzajów działalności podmiotu powierzającego wykonywanie pracy cudzoziemcowi według klasyfikacji PKD. Przekroczenie takiego limitu w danym roku będzie skutkowało obligatoryjną odmową wydania zezwolenia na pracę sezonową, mimo spełnienia wszystkich ustawowych warunków i braku innych przesłanek odmowy.

Zezwolenie na pracę sezonową będzie pozwalało na zatrudnianie cudzoziemca przez okres maksymalnie 9 miesięcy w ciągu każdego roku kalendarzowego. Okres ten będzie liczony, w przypadku cudzoziemców wjeżdżających do Polski w ramach ruchu bezwizowego lub na podstawie wizy w związku ze złożonym wnioskiem o wydanie zezwolenia na pracę sezonową, od dnia pierwszego wjazdu na terytorium Schengen w danym roku kalendarzowym. Zezwolenie na pracę będzie mogło być przedłużane na kolejne okresy, aż do wyczerpania powyższego limitu, ale tylko w pewnych okolicznościach (więcej informacji na ten temat w artykule: „Zezwolenie na pracę sezonową”).

Tak jak w przypadku innych rodzajów zezwoleń na pracę, wykonywanie pracy na podstawie zezwolenia na pracę sezonową będzie, co do zasady, możliwe tylko na warunkach określonych w takim zezwoleniu. Zmiana podmiotu powierzającego pracę, rodzaju pracy czy wynagrodzenia na niższe będzie wiązała się z koniecznością uzyskania nowego zezwolenia. Nowością będzie natomiast możliwość (zależna od wystąpienia dodatkowych przesłanek) powierzenia cudzoziemcowi pracy innej niż praca sezonowa na okresy nie dłuższe niż łącznie 30 dni w ciągu okresu ważności zezwolenia. Nowością będzie także brak konieczności uzyskania nowego zezwolenia w przypadku zmiany podstawy zatrudnienia cudzoziemca z umowy cywilnoprawnej na umowę o pracę.

Zezwolenie na pobyt czasowy ze względu na pracę sezonową

Zezwolenie na pobyt czasowy ze względu na pracę sezonową będzie ściśle powiązane z zezwoleniem na pracę sezonową.

Znowelizowane przepisy przewidują bowiem, że do wykonywania w Polsce pracy sezonowej nie będzie mogło być, w odróżnieniu od większości innych prac, wykorzystane jednolite zezwolenie na pobyt czasowy i pracę ani jednolite zezwolenie na pobyt czasowy w celu wykonywania pracy w zawodzie wymagającym wysokich kwalifikacji. W konsekwencji w każdym przypadku wykonywanie pracy sezonowej będzie wymagało posiadania zarówno ważnego zezwolenia na pracę sezonową, jak i posiadania ważnej podstawy do pobytu w celu wykonywania pracy zgodnie z tym zezwoleniem. Podstawą pobytu będzie zaś mógł być ruch bezwizowy, wiza (krajowa lub Schengen) wydana w celu wykonywania pracy sezonowej lub nowe, przewidziane nowelizacją zezwolenie na pobyt czasowy ze względu na pracę sezonową.

Zezwolenie na pobyt czasowy ze względu na pracę sezonową będzie wydawane cudzoziemcowi posiadającemu zezwolenie na pracę sezonową lub przedłużenie takiego zezwolenia, który wjechał i przebywa już na terytorium Polski w ruchu bezwizowym albo na podstawie wizy, ale wyłącznie w związku ze złożonym wnioskiem o wydanie zezwolenia na pracę sezonową. W przypadku wjazdu do Polski w ruchu bezwizowym lub na podstawie wizy w innym celu (np. w celach turystycznych czy naukowych) konieczne będzie, co do zasady, ubieganie się najpierw o inną podstawę pobytu, np. o właściwą wizę.

Zezwolenie na pobyt czasowy ze względu na pracę sezonową będzie wydawane na okres nie dłuższy niż okres ważności zezwolenia na pracę sezonową lub przedłużenia zezwolenia (a więc maksymalnie 9 miesięcy w roku kalendarzowym, liczonych od dnia pierwszego wjazdu na terytorium Schengen). Co przy tym istotne, zezwolenie to będzie mogło zostać wydane także dla celów pobytu trwającego krócej niż 3 miesiące.

Odmiennie niż w przypadku zezwolenia na pracę sezonową, w przypadku zezwolenia na pobyt czasowy ze względu na pracę sezonową nowe przepisy nie wprowadzą szczególnej procedury wydawania tego zezwolenia. Zastosowanie znajdą tu ogólne zasady mające zastosowanie także do pozostałych rodzajów zezwoleń na pobyt czasowy.

Magdalena Świtajska, adwokat, praktyka prawa pracy kancelarii Wardyński i Wspólnicy