Na jakie wsparcie mogą liczyć odnawialne źródła energii?
Nowe propozycje dotyczące projektu ustawy o odnawialnych źródłach energii przedstawione na konferencji zorganizowanej w Ministerstwie Gospodarki 29 maja 2012 roku.
Konferencję zorganizowało Ministerstwo Gospodarki celem przedstawienia rozwiązań w zakresie regulacji sektora odnawialnych źródeł energii, w tym zawartych w kolejnej wersji projektu ustawy o odnawialnych źródłach energii. Konferencję prowadzili pan Janusz Pilitowski, dyrektor Departamentu Energii Odnawialnej w Ministerstwie Gospodarki, oraz pan Sławomir Krystek, dyrektor generalny Izby Gospodarczej Energetyki i Ochrony Środowiska.
Pierwotny projekt ustawy został przedstawiony w grudniu 2011 roku i wywołał wiele dyskusji i kontrowersji. W procesie konsultacji społecznych zgłoszono ponad dwa i pół tysiąca uwag, z których część została uwzględniona. Projekt był także dyskutowany w ramach konsultacji międzyresortowych. W wyniku prac toczących się w Ministerstwie Gospodarki przez ostatnie miesiące powstała nowa wersja projektu. Co do zasady utrzymuje ona obowiązek zakupu energii wytworzonej w odnawialnych źródłach energii oraz, w ocenie Ministerstwa Gospodarki, stabilność systemu wsparcia. Ministerstwo postanowiło zachować aktualną ilość świadectw pochodzenia dla instalacji oddanych do użytku przed dniem wejścia w życie ustawy. Dla takich instalacji współczynnik korekcyjny będzie wynosił 1 (jeden) przez 15 lat, licząc od dnia oddania do użytkowania. Nie dotyczy to instalacji spalania wielopaliwowego, dla których aktualny poziom wsparcia będzie zapewniony jednie na 5 lat. Co do zasady zmiany systemu wsparcia będą dotyczyć tylko nowych wytwórców na rynku. Ministerstwo Gospodarki pragnie poddać pod dyskusję ekonomiczne wskaźniki dotyczące wytwarzania energii w odnawialnych źródłach. Ustalenie odpowiednich współczynników korekcyjnych poprzedziła analiza kosztów realizacji inwestycji i eksploatacji odnawialnych źródeł energii.
Priorytetem ustawodawcy jest produkcja energii w źródłach rozproszonych. Nowa regulacja ma wyzwolić indywidualne inwestycje w mikroinstalacje i małe instalacje. Mikroinstalacje zostały zdefiniowane jako instalacje o łącznej mocy elektrycznej do 40 kW lub zainstalowanej łącznej mocy cieplnej, lub chłodniczej do 70 kW. Małe instalacje to instalacje o mocy pomiędzy 40 kW i 200 kW. Instalacje związane z biogazem rolniczym regulowane są odrębnie. Uruchomienie małych i mikroinstalacji jest możliwe w krótkim czasie i celem Ministerstwa jest maksymalne uproszczenie formalności związanych z ich realizacją. Dla wytwarzania energii w mikroinstalacjach i małych instalacjach nie będzie wymagana koncesja. Wytwarzanie w mikroinstalacji na własne potrzeby z możliwością sprzedaży nadwyżek nie stanowi działalności gospodarczej. Jednak zasady przyłączania mikroinstalacji do sieci zostały tylko minimalnie uproszczone w stosunku do ogólnie obowiązujących reguł. Nadal wymagane będzie wystąpienie o warunki przyłączenia oraz instalacja układów zabezpieczających i pomiarowo-rozliczeniowych, jeżeli operator uzna, że jest to konieczne. Liczniki dla mikroinstalacji instaluje operator na koszt własny. Koszty dostosowania wewnętrznej instalacji do wymogów operatora pozostaną jednak po stronie wytwórcy.
Obszar inwestycji nie będzie regulowany w ustawie o odnawialnych źródłach energii, która będzie dotyczyć etapu eksploatacji i działania tych źródeł. Ustawa wprowadzi nowe instytucje, takie jak gwarancje pochodzenia, zasady certyfikowania instalatorów oraz zasady dla tak zwanych wspólnych projektów, czyli projektów realizowanych na obszarze innych krajów.
Ustawa wprowadza kilka szczególnych zasad dotyczących przyłączenia odnawialnych źródeł energii do sieci. Mają one mieć pierwszeństwo przed innymi przy przyłączeniu do sieci, z zastrzeżeniem, że istnieć będą warunki techniczne i ekonomiczne przyłączenia. Operator będzie miał obowiązek zawarcia w warunkach przyłączenia harmonogramu prac koniecznych dla dokonania przyłączenia. Jeżeli przyłączenie jest niemożliwe bez modernizacji i rozbudowy sieci, operator powinien określić terminy rozbudowy sieci i uzasadnić czas jej trwania. Operator może, za zgodą podmiotu przyłączanego, wydać warunki przyłączenia na część mocy albo zastrzec możliwość czasowego ograniczenia mocy odnawialnego źródła energii w razie awarii lub remontów.
Najistotniejszą dla rynku częścią ustawy są przewidziane w niej mechanizmy wsparcia.
Mechanizm wsparcia dla części małych instalacji będzie miał formę „feed in tariff”, czyli stałej ceny za energię elektryczną, do której zapłaty obowiązany będzie z mocy ustawy sprzedawca z urzędu. Stała cena gwarantowanego zakupu energii dotyczyć będzie sześciu rodzajów działalności w ramach mikroinstalacji i małych instalacji. Ceny te wynosić będą od 0,45 zł za 1 kWh biogazu pozyskanego z surowców pochodzących z oczyszczalni ścieków oraz składowisk odpadów o zainstalowanej łącznej mocy elektrycznej do 200 kW do 1,1 zł za 1 kWh wytworzoną w instalacji wykorzystującej energię promieniowania słonecznego o mocy do 100 kW. Małe elektrownie wodne (do 75 kW) mogą liczyć na 0,70 zł za 1 kWh, a małe instalacje wiatrowe (do 200 kW) na 0,65 zł za 1 kWh. Zmiana tych stawek przewidziana jest po 2014 roku. Nowe stawki dotyczyć będą jedynie nowych instalacji. Od chwili uruchomienia stała cena jest zagwarantowana na okres 15 lat. Stawki „feed in” nie mogą być niższe niż cena zakupu powiększona o opłatę zastępczą, a następnie skorygowana o minimalny współczynnik korekcyjny dla danej technologii. Sprzedawca z urzędu będzie kupował energię przez 15 lat, licząc od dnia oddania instalacji do użytku. Ilość energii obliczana będzie według wskazań licznika inteligentnego.
Dla pozostałych odnawialnych źródeł energii utrzymano obowiązek zakupu energii po cenie z 2011 roku, to jest 198,90 zł, która będzie waloryzowana wskaźnikiem inflacji GUS. Cena ta będzie nadal uzupełniana przychodem z zielonych certyfikatów. Opłata zastępcza zostanie zamrożona na poziomie 286,74 zł. Nie będzie podlegać waloryzacji. Ceny certyfikatów będą monitorowane przez Ministerstwo Gospodarki, gdyż istnieje możliwość nadpodaży świadectw już w 2013 roku. Jeżeli faktycznie do tego dojdzie, Minister Gospodarki będzie mógł podjąć decyzję o zwiększeniu wymaganego udziału energii z odnawialnych źródeł energii.
Współczynnik korekcyjny dla danej instalacji będzie stały przez 15 lat od chwili jej oddania do użytku. Świadectwa pochodzenia będą wydawane dla energii produkowanej przez maks. 90 dni w okresie rozruchu.
Bardzo istotna zmiana dotyczy współspalania. Ta technologia otrzyma wsparcie jedynie przez 5 lat i nie dłużej niż do 2020 roku. Ponieważ aktualnie większość energii z odnawialnych źródeł energii pochodzi ze współspalania, to wygaszenie wsparcia dla współspalania może mieć istotne konsekwencje dla rynku.
Ministerstwo Gospodarki przewiduje wsparcie dla zmodernizowanych instalacji, przy czym w ustawie znajdzie się dokładna definicja wymagająca, by modernizacja zapewniła przyrost mocy i została zrealizowania przy istotnych nakładach oraz z użyciem relatywnie nowych urządzeń oraz nie dotyczyła współspalania. Odrębnej regulacji doczekało się wsparcie dla budowy stopnia wodnego na Wiśle w rejonie Nieszawy.
Współczynniki korekcyjne dla odnawialnych źródeł energii określone zostaną w ustawie na 5 lat od dnia jej wejścia w życie. Potem będą one określane rozporządzeniem Ministra Gospodarki. Aktualnie rozważane są współczynniki dla energii wiatru na lądzie o mocy powyżej 500 kW na poziomie od 0,90 w 2013 roku do 0,825 w 2017 roku, dla energii wiatru na morzu na poziomie 1,8 w latach 2013-2017, dla hydroenergii o mocy 1-5 MW od 1,70 w 2013 roku do 1,625 w 2017 roku, dla energii słonecznej o mocy powyżej 100 kW od 2,85 w 2013 roku do 2,4 w 2017 roku. Najmniejsze wsparcie otrzyma biomasa do spalania wielopaliwowego, gdyż będzie ono spadać od współczynnika 0,3 w 2013 roku do 0,15 w 2017 roku. Łącznie przewidziane są różne współczynniki dla szesnastu różnych rodzajów instalacji.
Ministerstwo przewiduje, że nowy projekt ustawy zostanie ostatecznie zredagowany do końca czerwca tego roku. Wtedy pojawi się na stronie internetowej Ministerstwa. Termin ten wynika z konieczności zapewnienia spójności postanowień ustawy o odnawialnych źródłach energii z projektami ustaw Prawo energetyczne i Prawo gazowe. Poza pakietem tych trzech ustaw – tzw. „trójpakiem” – przewidywana jest czwarta ustawa regulująca sposób wprowadzenia zmian w życie. Przewidywane są zmiany w prawie budowlanym, prawie ochrony środowiska, zamówieniach publicznych, przepisach o giełdach towarowych, opłacie skarbowej, kosztach osieroconych. Brak jest zmian w ustawach podatkowych, mimo że Minister Gospodarki zauważa konieczność dostosowania do nowych przepisów m.in. regulacji akcyzowych.
Cały „trójpak” powinien trafić do parlamentu po przerwie wakacyjnej. Do końca czerwca planowane jest zakończenie prac w Ministerstwie Gospodarki. W kolejnych miesiącach nad projektami pracować będzie Rada Ministrów. Rząd pragnie doprowadzić do uchwalenia pakietu ustaw tak, aby możliwe było ich wejście w życie z początkiem 2013 roku.
O nowym projekcie ustawy także na cire.pl.
Weronika Pelc, Zespół Doradztwa dla Sektora Energetycznego kancelarii Wardyński i Wspólnicy
