Łączenie
Decyzja o połączeniu spółek zapada zazwyczaj w związku z sytuacją ekonomiczną lub rynkową spółek, w celu optymalizacji zarządzania ich kosztami (uwzględniając aspekty podatkowe) lub z przyczyn związanych z restrukturyzacją organizacyjną w grupie kapitałowej.
Dopuszczalność łączenia
Przepisy Kodeksu spółek handlowych regulują, które podmioty mogą uczestniczyć w łączeniu. Zgodnie z tymi przepisami:
- spółki kapitałowe mogą się łączyć między sobą lub ze spółkami osobowymi, jednakże spółka osobowa nie może być spółką przejmującą ani spółką nowo zawiązaną,
- spółka kapitałowa oraz spółka komandytowo-akcyjna mogą łączyć się ze spółką zagraniczną utworzoną zgodnie z prawem państwa członkowskiego Unii Europejskiej lub państwa-strony umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym (EOG) i mającą siedzibę statutową, zarząd główny lub główny zakład na terenie UE lub państwa-strony umowy o EOG (połączenie transgraniczne), jednakże spółka komandytowo-akcyjna nie może być spółką przejmującą ani spółką nowo zawiązaną,
- spółki osobowe mogą się łączyć między sobą tylko zawiązując spółkę kapitałową,
- w łączeniu mogą uczestniczyć więcej niż 2 spółki,
- spółka w likwidacji, która rozpoczęła podział majątku, lub spółka w upadłości nie podlegają łączeniu.
Formy połączenia
Wyróżniamy dwie formy połączenia:
- łączenie przez przejęcie (spółka lub spółki przejmowane przenoszą cały swój majątek na inną spółkę, będącą spółką przejmującą, w zamian za udziały lub akcje, które obejmują wspólnicy spółki przejmowanej),
- łączenie przez zawiązanie nowej spółki (zostaje utworzona nowa spółka kapitałowa, na którą zostaje przeniesiony majątek wszystkich łączących się spółek za udziały lub akcje nowo zawiązanej spółki).
Prawa i obowiązki po połączeniu
Z dniem połączenia prawa oraz obowiązki spółki przejmowanej albo spółek łączących się przez zawiązanie nowej spółki zostają przeniesione na spółkę przejmującą lub nowo zawiązaną z mocy samego prawa. W szczególności na spółkę przejmującą lub nowo zawiązaną przechodzą zwolnienia, koncesje oraz ulgi wchodzące w skład przejmowanego majątku (o ile decyzje o ich ustanowieniu lub przepisy prawa nie stanowią inaczej).
Dniem połączenia jest dzień dokonania odpowiedniej rejestracji (wpisu) w Krajowym Rejestrze Sądowym. Taki wpis jest czynnością techniczną, w związku z czym ze względów organizacyjnych oraz podatkowych spółki często wnoszą o zarejestrowanie połączenia w konkretnym dniu. Sąd nie jest związany takim wnioskiem, ale co do zasady przychyla się do niego.
Spółka przejmująca lub osoba prawna zawiązana na podstawie łączenia przez zawiązanie nowej spółki wstępuje we wszelkie przewidziane w przepisach prawa podatkowego prawa i obowiązki każdej z łączących się osób lub spółek.
Główne etapy połączenia
- Faza przygotowawcza
- przygotowanie dokumentacji na potrzeby połączenia (planu połączenia i załączników do planu).
- Faza decyzyjna
- przyjęcie planu połączenia przez wspólników oraz zarządy spółek łączonych,
- przygotowanie przez zarządy każdej z łączących się spółek sprawozdań uzasadniających połączenie, jego podstawy prawne i uzasadnienie ekonomiczne, zwłaszcza stosunek wymiany udziałów lub akcji,
- wniosek o wyznaczenie biegłego do zbadania planu połączenia,
- złożenie planu połączenia do Krajowego Rejestru Sądowego oraz publikacja planu połączenia,
- podwójne zawiadomienie wspólników spółek o połączeniu,
- podjęcie uchwały o połączeniu spółki.
- Faza rejestracji
- złożenie wniosku o zarejestrowanie połączenia spółek,
- zarejestrowanie połączenia.
W praktyce oprócz zwykłego łączenia spotyka się łączenie uproszczone polegające na tym, że spółka przejmująca, która jest jedynym wspólnikiem spółki przejmowanej lub która posiada udziały albo akcje o łącznej wartości nominalnej nie niższej niż 90% kapitału zakładowego spółki przejmowanej, może dokonać połączenia w sposób uproszczony, czyli niewymagający:
- sporządzenia pisemnego sprawozdania uzasadniającego połączenie,
- badania planu połączenia przez biegłego rewidenta
oraz
- podjęcia uchwały przez zgromadzenie wspólników (akcjonariuszy) w sprawie wyrażenia zgody na połączenie.
Proste połączenie może zostać dokonane w krótszym czasie, tj. w ciągu ok. 3 miesięcy (standardowa procedura połączenia zajmuje zwykle ok. 6 miesięcy).