Hurtowy rynek gazu ziemnego po znowelizowaniu ustawy Prawo energetyczne
Prezes URE zorganizował dwa spotkania konsultacyjne z przedsiębiorstwami energetycznymi. Omawiano na nich problemy i wyzwania związane z wprowadzanymi zmianami zasad funkcjonowania hurtowego rynku gazu.
11 września 2013 r. weszła w życie nowelizacja ustawy – Prawo energetyczne zwana potocznie „Małym Trójpakiem”. Wśród wielu znaczących zmian wprowadzonych przez Mały Trójpak kluczowe znaczenie miały regulacje, które umożliwiły rozwój konkurencyjnego rynku gazu w Polsce.
Wprowadzone zostało m.in. obligo gazowe, które nałożyło obowiązek obrotu paliwami gazowymi za pośrednictwem giełdy towarowej, co pozwoli na zmianę struktury rynku gazu ze zmonopolizowanej na konkurencyjną.
Ponadto w lutym tego roku Prezes Urzędu Regulacji Energetyki zwolnił przedsiębiorstwa energetyczne z obowiązku przedkładania do zatwierdzenia taryf stosowanych w obrocie hurtowym, a w czerwcu poinformował o zwolnieniu przedsiębiorstw energetycznych z obowiązku przedkładania do zatwierdzenia taryf dla gazu ziemnego w postaci skroplonej (LNG).
W serii wydanych w ciągu ostatnich miesięcy komunikatów i informacji Prezes URE potwierdził pozytywną ocenę efektów dotychczasowych działań na rzecz wprowadzenia mechanizmów konkurencyjnych na rynku gazu ziemnego. Jednocześnie, widząc potrzebę omówienia realizacji obliga gazowego, a także dotychczasowych efektów liberalizacji, Prezes URE zainicjował dwa spotkania konsultacyjne z przedsiębiorstwami energetycznymi w dniach 23 października 2013 r. i 2 grudnia 2013 r.
Celem spotkań było omówienie problemów i wyzwań związanych z wprowadzanymi zmianami zasad funkcjonowania hurtowego rynku gazu. Podczas spotkań Prezes URE omówił proces liberalizacji rynku w kontekście obecnych i planowanych zmian, które wynikają z „Mapy drogowej uwolnienia cen gazu ziemnego”.
O funkcjonowaniu przyszłego konkurencyjnego rynku wypowiadali się m.in. przedstawiciele PGNiG S.A., Operatora Gazociągów Przesyłowych Gaz-System S.A. i Towarzystwa Obrotu Energią.
W swojej pierwszej prezentacji PGNiG S.A. opowiedział o nowej polityce cenowej spółki, polegającej na zaoferowaniu innym uczestnikom rynku bardziej konkurencyjnych cen niż aktualnie obowiązujące stawki określone w taryfie. Przedstawiciel PGNiG podkreślił znaczenie wejścia w życie nowego regulaminu Towarowej Giełdy Energii S.A., który umożliwi oferowanie gazu ziemnego za pomocą aukcji oraz pozwoli przedsiębiorstwom gazowniczym stać się członkiem giełdy, co obniży koszty prowizji.
W drugiej prezentacji PGNiG poinformował o wprowadzeniu w najbliższej przyszłości nowego produktu – usługi elastyczności. Usługa ta pozwoli zmniejszyć ryzyko niezbilansowania klientów kupujących produkty standardowe. Będzie ona funkcjonować na rynku Towarowej Giełdy Energii. W zależności od zapotrzebowania PGNiG będzie dobilansowywać dostawy gazu zarówno przed ich dostawą, jak i w dobie dostawy. Rozważane jest również wprowadzenie usługi dobilansowania dostaw gazu po ich realizacji.
Gaz System S.A. poinformował o wejściu w życie nowej instrukcji ruchu i eksploatacji sieci przesyłowej oraz o najważniejszych pojęciach w niej zdefiniowanych, a także o najbliższych terminach aukcji dotyczących przydziału przepustowości w punktach transgranicznej wymiany gazu. Rozpatrywane były możliwości rozwiązania problemów związanych z bilansowaniem.
Przedstawiciele Towarzystwa Obrotu Energią podkreślili szereg barier hamujących rozwój rynku gazu. Jako jedną z barier wskazali szereg obowiązków nakładanych przez organy administracji publicznej na przedsiębiorstwa posiadające koncesje na obrót paliwami gazowymi. Przede wszystkim zwrócono uwagę na liczne nałożone obowiązki sprawozdawcze, obowiązek magazynowania gazu oraz obowiązek dywersyfikacji dostaw gazu. Wskazano na potrzebę wydzielenia z grupy PGNiG podmiotu, który byłby właścicielem magazynów gazu i oferował swoje produkty na zasadach konkurencyjnych. Ponadto zdaniem Towarzystwa Obrotu Energią niezbędne jest zwiększenie przewidzianego limitu 100 mln m3 zwolnienia z obowiązku magazynowania gazu. W zakresie dywersyfikacji dostaw wskazano, że kluczowe jest określenie miejsca pochodzenia gazu za pomocą miejsca wystawienia faktury VAT. Innymi postulatami były między innymi: wprowadzenie wspólnego systemu aukcji dla punktów transgranicznej wymiany gazu, zwiększenie liczby sprzedawców na rynku pierwotnym gazu, wprowadzenie gazowej umowy ramowej i usprawnienie systemu bilansowania handlowego.
Radosław Wasiak, Karol Czuryszkiewicz, Zespół Doradztwa dla Sektora Energetycznego kancelarii Wardyński i Wspólnicy
