FIDIC jako podstawa umowy o roboty budowlane

03.02.2011 zamówienia publiczne

Kontrakty budowlane, również w zamówieniach publicznych, bardzo często oparte są na FIDIC-u, ponieważ zebrane tam klauzule mają uniwersalny charakter i są powszechnie stosowane.

Warunki Kontraktowe FIDIC to powszechnie uznane międzynarodowe standardy – wzorce kontraktowe umów o prace projektowe lub roboty budowlane – opracowywane przez Międzynarodową Federację Inżynierów Konsultantów FIDIC (Fédération Internationale des Ingénieurs-Conseils). Opisują one przebieg inwestycji budowlanych opartych na wzajemnych obowiązkach i relacjach zamawiającego jako inwestora, wykonawcy jako realizującego budowę oraz inżyniera kontraktu jako administratora przedsięwzięcia.

W zależności od modelu realizacji inwestycji zastosowanie znajdą odpowiednie wzorce kontraktowe, przy czym najpowszechniej stosowane są Warunki Kontraktowe dla Budowy – dla robót inżynieryjno-budowlanych projektowanych przez zamawiającego (tzw. czerwona książka) (Conditions of Contract for Construction for Building and Engineering Works Designed by the Employer) oraz Warunki Kontraktowe dla Urządzeń oraz Projektowania i Budowy (tzw. żółta książka) (Conditions of Contract for Plant and Design-Build). Popularność Warunków Kontraktowych FIDIC wynika z ich uniwersalnego charakteru, który w znaczący sposób przyczynił się do ograniczenia ryzyka i ułatwienia realizacji inwestycji budowlanych na płaszczyźnie międzynarodowej.

Ułożenie wzajemnych stosunków stron oraz zobowiązań zamawiającego i wykonawcy jest dopuszczalne i zgodne z polskimi przepisami prawa stosownie do zasady swobody zawierania umów wyrażonej w art. 353¹ Kodeksu cywilnego. Strony mogą wykorzystać Wzorce Kontraktowe FIDIC przy zawieraniu umów m.in. w sprawie zamówień publicznych, przy czym granice swobody kontraktowej wyznaczają przepisy prawa bezwzględnie obowiązującego, gdyż postanowienia wskazane w warunkach ogólnych FIDIC nie wyłączają stosowania przepisów Kodeksu cywilnego, ustawy Prawo zamówień publicznych, ustawy Prawo budowlane czy ustaw szczególnych, które znajdą zastosowanie w wykonaniu przedmiotu umowy. Na konieczność stosowania przepisów krajowych wskazują zresztą bezpośrednio postanowienia klauzuli 1.4 warunków ogólnych FIDIC.

Oderwane od konkretnej umowy warunki ogólne FIDIC nie stanowią samodzielnych przepisów prawa, ale jedynie międzynarodowe wzorce warunków realizacji inwestycji, które muszą być każdorazowo dostosowane do wymogów wynikających z przepisów powszechnie obowiązujących jak również specyfiki realizowanej inwestycji. Dostosowaniu międzynarodowych regulacji do warunków i specyfiki narodowych systemów prawnych służą warunki szczególne, które określają zakres modyfikacji postanowień warunków ogólnych FIDIC. Modyfikacje te mogą polegać na wykreśleniu odpowiednich klauzul w całości lub części, ich zmianie albo uzupełnieniu warunków o zupełnie nowe zapisy.

W świetle powyższego należy uznać, że od chwili podpisania umowy warunki ogólne FIDIC oraz warunki szczególne FIDIC stają się jej integralną częścią, a ich postanowienia stają się wiążące dla zamawiającego/inwestora oraz wykonawcy, aczkolwiek nie mogą stać w sprzeczności z powszechnie obowiązującymi przepisami prawa krajowego.

Tomasz Michalczyk, Zespół Infrastruktura, Transport, Zamówienia Publiczne (PPP)