Dyrektywa UCITS IV nie została implementowana na czas - jak sobie radzić?
01.09.2011
projekt | rynki kapitałowe
30 czerwca 2011 r. bezskutecznie upłynął termin implementacji dyrektywy UCITS IV. Tymczasem na stronach Ministerstwa Finansów opublikowany został pierwszy projekt ustawy wprowadzającej postanowienia dyrektywy do ustawy o funduszach inwestycyjnych.
Projekt ustawy zawiera kompleksowe zmiany implementujące Dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/65/WE z 13 lipca 2009 r. (tzw. dyrektywa UCITS IV). Proponowane zmiany – jak nam się wydaje – dość wiernie odzwierciedlają przepisy dyrektywy, ale biorąc pod uwagę zakres tych zmian dopiero praktyczne zastosowanie postanowień zmienionej ustawy pozwoli określić, w jakim stopniu usprawnione zostanie funkcjonowanie rynku funduszy inwestycyjnych.
Podstawowym celem dyrektywy jest ułatwienie funduszom uznawanym za UCITS (czyli „przedsiębiorstwa zbiorowego inwestowania w zbywalne papiery wartościowe” – „undertakings for collective investment in transferable securities”) transgranicznego funkcjonowania na rynku Unii Europejskiej. Stąd też implementacja dyrektywy ma ułatwić procedury związane z paszportowaniem UCITS z macierzystego państwa unijnego na obszar innych państw (paszportowanie polega na podejmowaniu działalności na terenie jednego państwa unijnego na podstawie autoryzacji udzielonej przez organ innego państwa unijnego). W świetle nowych przepisów, jeżeli organ nadzoru państwa macierzystego prześle wszystkie wymagane dokumenty do organu nadzoru państwa goszczącego, to drugie nie będzie mogło sprzeciwić się wejściu funduszu na jego rynek. Istotną nowością będzie również umożliwienie paszportowania spółek zarządzających funduszami UCITS. Spółka autoryzowana w jednym państwie unijnym, w świetle dyrektywy, powinna móc nawet przejąć zarządzanie już istniejącym funduszem na terenie innego państwa. Jednakże implementacja tych założeń dyrektywy nie będzie łatwa. Problematyczne jest choćby to, czy fundusz nadal zachowałby osobowość prawną na gruncie prawa polskiego, jeżeli jego organem nie byłoby TFI regulowane przez ustawę o funduszach inwestycyjnych, ale jakiś inny, nieznany prawu polskiemu podmiot. Dlatego też projekt ustawy zakłada, że tego typu przejęcie zarządzania będzie mogło nastąpić, ale na podstawie umowy pomiędzy przejmującym a TFI.
Kolejną ważną zmianą wprowadzoną przez dyrektywę i uwzględnioną w projekcie ustawy jest zastąpienie skrótu prospektu informacyjnego funduszu, który został uznany za zbyt długi i często mało zrozumiały dla potencjalnych inwestorów, dokumentem określanym jako „kluczowe informacje dla inwestorów” (Key Investor Information Document, tzw. KIID). KIID będzie dokumentem całkowicie oddzielnym od prospektu, w założeniu krótszym od skrótu prospektu. Informacje dotyczące funduszu i jego jednostek mają być przekazywane w sposób uporządkowany, bardziej klarowny i przystępny, ale też na tyle kompleksowy, aby możliwe było podjęcie świadomej decyzji inwestycyjnej. Zmianę tę należy uznać za jak najbardziej słuszną.
Na stronie internetowej Urzędu Komisji Nadzoru Finansowego opublikowany został materiał informacyjny dotyczący przepisów regulujących funkcjonowanie funduszy inwestycyjnych w okresie od 1 lipca 2011 r. (tj. od dnia, w którym zgodnie z dyrektywą powinna nastąpić implementacja) do dnia faktycznej implementacji. Materiał obejmuje wykaz przepisów dyrektywy UCITS IV, które w tym czasie mogą znaleźć zastosowanie. Zgodnie bowiem z orzecznictwem Trybunału Sprawiedliwości po upływie terminu na implementację również taka dyrektywa, która nie została rzeczywiście implementowana, wywiera pewne skutki prawne dla podmiotów prawa (np. mogą się one powoływać w stosunku do organów władzy publicznej na przepisy dyrektywy przyznające im uprawnienia). Zawsze należy jednak zbadać, czy dany przepis będzie miał bezpośrednie zastosowanie w świetle konkretnego, indywidualnie rozpatrywanego przypadku.
Jakub Koziński, Zespół Rynków Kapitałowych kancelarii Wardyński i Wspólnicy