W przypadku „twardego brexitu” brytyjskie podmioty rynku finansowego będą mogły liczyć na okresy przejściowe | Co do zasady

5 marca 2019 r. do Sejmu wpłynął projekt ustawy o zasadach prowadzenia działalności ze Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej oraz Gibraltaru w związku z wystąpieniem z Unii Europejskiej. Podobne regulacje są przedmiotem prac lub zostały już wprowadzone w kilku innych państwach członkowskich UE. Ustawa ma zabezpieczyć polskich klientów, którzy zawarli umowy z takimi instytucjami. Ma też umożliwić tym podmiotom zakończenie w sposób uporządkowany prowadzenia działalności i relacji z klientem lub podjęcie odpowiednich kroków w celu pozostania na polskim rynku na zasadach dostępnych dla podmiotów z państw trzecich.

Podmioty działające na rynku kapitałowym długo oczekiwały takiego projektu. Gdyby nie przyjęto podobnego rozwiązania, brytyjskie podmioty rynku finansowego w sytuacji bezumownego wyjścia Wielkiej Brytanii z Unii Europejskiej z dnia na dzień utraciłyby prawo wykonywania działalności na terytorium Polski.

Instytucjami objętymi okresami przejściowymi wynikającymi z ustawy są brytyjskie:

• banki,
• instytucje płatnicze,
• instytucje pieniądza elektronicznego,
• dostawcy świadczący wyłącznie usługę dostępu do informacji o rachunku wykonujący na terytorium Polski usługi płatnicze lub działalność w zakresie wydawania pieniądza elektronicznego i jego wykupu,
• podmioty prowadzące działalność jako uczestnik lub uczestnik pośredni w systemach płatności i systemach rozrachunku papierów wartościowych,
• zakłady ubezpieczeń oraz zakłady reasekuracyjne,
• firmy inwestycyjne oraz fundusze inwestycyjne otwarte lub specjalistyczne fundusze inwestycyjne otwarte stosujące zasady i ograniczenia funduszu inwestycyjnego otwartego, lokujące swoje aktywa w brytyjskich papierach wartościowych i instrumentach rynku pieniężnego oraz posiadające umowy mające za przedmiot brytyjskie instrumenty pochodne.

Możliwość skorzystania z okresu przejściowego zostanie zapewniona również bankom oraz spółdzielczym kasom oszczędnościowo-kredytowym, które zawarły z przedsiębiorcą posiadającym siedzibę w Wielkiej Brytanii umowy w zakresie powierzenia wykonywania czynności bankowych, na podstawie których powierzone czynności są lub będą wykonywane na terytorium Wielkiej Brytanii, Irlandii Północnej i Gibraltaru.

Okresy przejściowe: od 6 do 24 miesięcy

Najdłuższy okres przejściowy został zapewniony brytyjskim bankom, zakładom reasekuracji oraz zakładom ubezpieczeń oferującym ubezpieczenia na życie.

Brytyjskie banki będą mogły kontynuować wykonywanie umów o kredyt zawartych przed wystąpieniem Wielkiej Brytanii z UE do dnia wygaśnięcia tych umów, przeniesienia portfela kredytów z nich wynikających na rzecz banku krajowego, oddziału banku zagranicznego lub instytucji kredytowej, uzyskania zezwolenia na wykonywanie takiej działalności na terytorium Polski w formie oddziału banku zagranicznego lub utworzenia banku krajowego w formie spółki akcyjnej, nie dłużej jednak niż przez 24 miesiące od wejścia w życie projektowanej regulacji. Bank nie będzie w tym czasie uprawniony do zawierania nowych umów kredytowych, przedłużania tych już zawartych, podwyższania kwoty udostępnionych środków oraz dokonywania innych zmian umów, prowadzących do zwiększenia poziomu ryzyka obciążającego bank.

Taki sam okres został przewidziany dla zakładów ubezpieczeń i wykonywania umów ubezpieczenia na życie. Dla umów dotyczących pozostałych ubezpieczeń osobowych oraz majątkowych okres przejściowy będzie trwać 12 miesięcy. Zakłady ubezpieczeniowe nie mogą w tych okresach zawierać nowych umów ubezpieczenia, przedłużać tych już zawartych, obejmować ochroną nowych ryzyk na podstawie zawartych umów, podwyższać wynikających z zawartych umów sum ubezpieczenia ani dokonywać innych zmian zwiększających odpowiedzialność zakładu.

Do wykonywania działalności reasekuracyjnej będzie się dalej stosować przepisy dotyczące wykonywania tej działalności przez zakład z innego państwa członkowskiego, nie dłużej jednak niż przez 24 miesiące od momentu wejścia w życie planowanej regulacji.

Brytyjskie instytucje płatnicze, instytucje pieniądza elektronicznego lub dostawcy świadczący wyłącznie usługę dostępu do informacji o rachunku wykonujący na terytorium Polski usługi płatnicze lub działalność w zakresie wydawania pieniądza elektronicznego i jego wykupu, uczestnicy oraz uczestnicy pośredni będą mieli 12 miesięcy na dostosowanie swojej działalności na terenie Polski do nowych realiów lub na zakończenie tej działalności.

Przez taki sam okres będzie możliwe kontynuowanie wykonywania umów w zakresie czynności stanowiących działalność maklerską zawartych przez brytyjskie firmy inwestycyjne przed wejściem w życie projektowanej regulacji. Zawieranie nowych umów oraz przedłużanie tych już zawartych nie będzie możliwe.

Rok na podjęcie odpowiednich decyzji został również zapewniony bankom oraz spółdzielczym kasom oszczędnościowo-kredytowym, które zawarły z brytyjskim przedsiębiorcą umowy, na podstawie których powierzone czynności są lub będą wykonywanie na terytorium Wielkiej Brytanii, Irlandii Północnej i Gibraltaru.

Najkrócej, bo tylko sześć miesięcy na dostosowanie się do nowej sytuacji mają mieć fundusze inwestycyjne otwarte lub specjalistyczne fundusze inwestycyjne otwarte stosujące zasady i ograniczenia funduszu inwestycyjnego otwartego. Jeżeli chcą dalej lokować swoje aktywa w brytyjskie papiery wartościowe i instrumenty rynku pieniężnego oraz zawierać umowy mające za przedmiot brytyjskie instrumenty pochodne, w ciągu pół roku powinny wprowadzić wymagane postanowienia do swoich statutów. Dokonanie takich zmian statutu nie będzie wymagało zezwolenia KNF.

Projekt ustawy zostanie z pewnością przyjęty z ulgą przez objęte regulacją podmioty, które w ostatnim okresie poważnie niepokoiły się swoją niepewną sytuacją na polskim rynku finansowym. W przypadku wejścia w życie przedmiotowych przepisów będą one miały dodatkowy czas na uporządkowanie swoich spraw oraz podjęcie odpowiednich decyzji i kroków w celu zapewnienia sobie możliwości kontynuowania działalności w Polsce. Zgodnie z projektem ustawa ma wejść w życie 30 marca 2019 r.

Monika Lutomirska, praktyka transakcji i prawa korporacyjnego kancelarii Wardyński i Wspólnicy