Usprawnienie wyszukiwania nieruchomości w Centralnej Bazie Danych Ksiąg Wieczystych
Planowana nowelizacja ustawy o księgach wieczystych i hipotece powinna znacznie ułatwić odszukiwanie składników majątku dłużnika w sądowym postępowaniu egzekucyjnym.
Zgodnie z założeniami rządowego projektu ustawy o zmianie ustawy o księgach wieczystych i hipotece już wkrótce ma zostać udostępniona nowa funkcjonalność umożliwiająca wyszukiwanie ksiąg wieczystych według konkretnego, zdefiniowanego kryterium wyszukania (np. danych identyfikacyjnych nieruchomości czy danych osobowych właściciela). W projekcie do tej ustawy wskazano, że rozwiązanie to ma gwarantować sprawne i skuteczne realizowanie uprawnień przysługujących państwu, np. w celu odszukania składników majątku dłużnika w sądowym postępowaniu egzekucyjnym. Uprawnienie to miałoby być przyznawane podmiotom, którym jest to niezbędne do realizacji zadań ustawowych, np. sądom, prokuraturze, organom kontroli skarbowej, organom podatkowym oraz komornikom sądowym. Podmioty te musiałyby wystąpić do Ministra Sprawiedliwości o zgodę na tzw. „wielokrotne, nieograniczone w czasie wyszukiwanie ksiąg wieczystych”. Odmowa udzielenia takiej zgody byłaby wydawana w przypadkach ściśle zdefiniowanych w ustawie (np. gdyby wnioskujący podmiot nie był zgodnie z ustawą uprawniony do uzyskania takiego dostępu). W przypadku udzielenia takiej zgody wnioskodawca miałby założone indywidualne konto umożliwiające mu wyszukiwanie ksiąg wieczystych według określonych w ustawie kryteriów. Żeby odszukać nieruchomości należące do określonej spółki, wystarczyłoby podać jej nazwę i siedzibę lub numer REGON. W przypadku osoby fizycznej wystarczające byłoby podanie pierwszego imienia i nazwiska lub numeru PESEL.
W chwili obecnej każdy użytkownik mający dostęp do komputera jest uprawniony do przeglądania ksiąg wieczystych przez internet. W tym celu jednak musi dysponować numerem elektronicznej księgi wieczystej. W praktyce znacznie ogranicza to możliwość ustalenia, czy określony podmiot będący dłużnikiem jest właścicielem nieruchomości. Jeżeli wiemy, w jakiej miejscowości mogą znajdować się nieruchomości dłużnika, możemy wystąpić do starosty prowadzącego ewidencję gruntów i budynków o udzielenie informacji o nieruchomościach stanowiących własność dłużnika. Jeżeli jednak nie mamy informacji o lokalizacji nieruchomości, zadanie będzie znacznie utrudnione. Ponieważ ewidencja gruntów i budynków nie jest rejestrem scentralizowanym, należałoby wystąpić o udzielenie takich informacji do wszystkich starostw w Polsce. Warto zaznaczyć, że bardzo często urzędy odmawiają udzielenia takich informacji, zasłaniając się zakazem udostępniania danych osobowych.
Począwszy od 1 grudnia 2013 r. (planowany dzień wejścia w życie ustawy o zmianie ustawy o księgach wieczystych i hipotece) komornicy prowadzący postępowanie egzekucyjne będą mieli możliwość ustalenia, czy dłużnik jest właścicielem nieruchomości, co do której można byłoby prowadzić egzekucję. Z pewnością znacznie to usprawni proces egzekucji należności z nieruchomości.
Wspomniana nowelizacja ustawy o księgach wieczystych i hipotece umożliwi również samodzielne wydrukowanie z systemu teleinformatycznego Centralnej Bazy Danych Ksiąg Wieczystych odpisów i wyciągów z ksiąg wieczystych oraz zaświadczeń o zamknięciu księgi wieczystej. Wydruki te będą miały moc dokumentów wydawanych przez sąd i będą posiadały cechy umożliwiające ich weryfikację z danymi zawartymi w centralnej bazie danych ksiąg wieczystych. Obecnie odpisy i zaświadczenia wydawane są przez Centralną Informację Ksiąg Wieczystych oraz jej ekspozytury w wydziałach ksiąg wieczystych sądów rejonowych, w których wdrożono system informatyczny, po złożeniu i opłaceniu wniosku. Dokumenty te można odebrać osobiście lub mogą one zostać przekazane pocztą. Możliwość samodzielnego wydrukowania wspomnianych dokumentów będzie więc również stanowić istotne usprawnienie.
Sylwia Moreu-Żak, Zespół Nieruchomości i Inwestycji Budowlanych kancelarii Wardyński i Wspólnicy
