„Superurząd” dla największych podatników | Co do zasady

Zgodnie z procedowanymi obecnie rozporządzeniami już od 1 stycznia 2021 r. mają zostać wprowadzone istotne zmiany w zakresie właściwości urzędów skarbowych. Największych podatników obsłuży Pierwszy Mazowiecki Urząd Skarbowy w Warszawie, który stanie się tzw. „superurzędem”. Wyspecjalizowane urzędy skarbowe skoncentrują się na dużych podmiotach gospodarczych, natomiast drobne podmioty z udziałem kapitału zagranicznego przejdą do pozostałych jednostek. Czy planowane zmiany będą korzystne dla podatników?

Idea zmiany

Planowane zmiany są częścią programu Klient w centrum uwagi Krajowej Administracji Skarbowej realizowanego obecnie przez Krajową Administrację Skarbową. Zasadniczym celem utworzenia wyspecjalizowanych urzędów skarbowych jest obsługa w wyznaczonych urzędach podmiotów o strategicznym znaczeniu dla gospodarki. Zmiana obejmuje utworzenie jednego superurzędu o zasięgu krajowym oraz dziewiętnastu wyspecjalizowanych urzędów skarbowych działających we wszystkich województwach (w województwach mazowieckim, śląskim i wielkopolskim będą funkcjonowały po dwa wyspecjalizowane urzędy). Zmiany w zakresie właściwości nie objęły urzędów celno-skarbowych.

Kogo obsłuży „superurząd”?

We właściwości Naczelnika Pierwszego Mazowieckiego Urzędu Skarbowego znajdą się:

• podatkowe grupy kapitałowe oraz spółki wchodzące w ich skład,
• banki państwowe i banki krajowe w formie spółek akcyjnych utworzone na podstawie prawa bankowego,
• krajowe zakłady ubezpieczeń i krajowe zakłady reasekuracji,
• spółki giełdowe,
• osoby prawne lub jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej, które w ramach działalności gospodarczej w roku podatkowym osiągnęły przychód netto ze sprzedaży towarów, wyrobów i usług przekraczający 50 mln euro – z wyłączeniem podatników i płatników prowadzących działalność gospodarczą w formie spółki cywilnej.

Zgodnie z uzasadnieniem do rozporządzenia wprowadzającego ww. zmianę skoncentrowanie w jednym urzędzie fachowej wiedzy ma pozwolić w racjonalny sposób reagować na problemy pojawiające się w zakresie obsługi tych podmiotów. Zaprzecza się jednocześnie, że wprowadzenie jednego urzędu o zasięgu krajowym dla określonych podatników oznaczać będzie, że wszystkie sprawy będą oni zmuszeni załatwiać osobiście w warszawskim urzędzie. Należy bowiem zwrócić uwagę na postępującą informatyzację i rozwój narzędzi oferowanych podatnikom i płatnikom przez administrację skarbową, np. możliwość składania podań i deklaracji drogą elektroniczną.

Przewiduje się, że po zmianach „nowy” Pierwszy Mazowiecki Urząd Skarbowy w Warszawie o zasięgu krajowym będzie obsługiwał ponad 3 tys. podmiotów.

Kogo obsłużą wyspecjalizowane urzędy skarbowe?

We właściwości wyspecjalizowanych urzędów skarbowych znajdą się:

• banki spółdzielcze i spółdzielcze kasy oszczędnościowo-kredytowe,
• jednostki samorządu terytorialnego,
• oddziały lub przedstawicielstwa przedsiębiorców zagranicznych – z wyłączeniem oddziałów przedsiębiorców zagranicznych będących osobami fizycznymi,
• przedsiębiorcy zagraniczni – z wyłączeniem przedsiębiorców zagranicznych będących osobami fizycznymi – którzy w roku podatkowym osiągnęli przychód co najmniej 3 mln euro,
• osoby prawne lub jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej, które w ramach działalności gospodarczej w roku podatkowym osiągnęły przychód netto ze sprzedaży towarów, wyrobów i usług przekroczył kwotę 3 mln euro, ale nie przekroczył kwoty 50 mln euro – z wyłączeniem podatników i płatników prowadzących działalność gospodarczą w formie spółki cywilnej.

Ponadto Naczelnik Drugiego Mazowieckiego Urzędu Skarbowego będzie organem właściwym dla przedsiębiorców zagranicznych (z wyłączeniem przedsiębiorców zagranicznych będących osobami fizycznymi), których roczny przychód wynosi co najmniej 3 mln euro i którzy mają stałe miejsce prowadzenia działalności na terenie więcej niż jednego województwa, oraz dla funduszy inwestycyjnych i emerytalnych.

Lublin – nowe centrum specjalistów w zakresie podatku u źródła

Jeden z nowo wyodrębnionych wyspecjalizowanych urzędów zyska szczególne kompetencje. Obecnie podatnicy i płatnicy w zakresie zryczałtowanego podatku dochodowego od osób prawnych pobieranego przez płatników od nierezydentów obsługiwani są przez 16 urzędów skarbowych. Po zmianie wszystkich podatników i płatników obsłuży w tym zakresie Naczelnik Lubelskiego Urzędu Skarbowego w Lublinie. Koncentracja spraw w jednym organie ma umożliwić ich profesjonalną obsługę oraz efektywne przeciwdziałanie nadużyciom systemu podatkowego. Ponadto proponowane zmiany przepisów mają umożliwić właściwym organom podatkowym identyfikację istotnych ryzyk mogących wystąpić w obszarze podatku u źródła. Zauważono, że z uwagi na specyfikę i pragmatykę działania podatników i płatników w zakresie zryczałtowanego podatku dochodowego ich obsługa wymaga odpowiedniej strategii. Oceniono, że tego rodzaju podmioty wymagają od organu podatkowego wysokiego poziomu wyspecjalizowanej wiedzy praktycznej i teoretycznej z zakresu prawa podatkowego.

Kiedy dojdzie do zmiany?

Jeżeli podatnik osiągnął w 2019 r. co najmniej 3 mln euro (w przypadku dziewiętnastu wyspecjalizowanych urzędów skarbowych o zasięgu wojewódzkim) lub powyżej 50 mln euro (w przypadku superurzędu) przychodów ze sprzedaży towarów, wyrobów i usług, to włączenie do kategorii i tym samym zmiana właściwości z dotychczas właściwego naczelnika urzędu skarbowego na naczelnika wyspecjalizowanego urzędu skarbowego nastąpi z dniem 1 stycznia 2021 r.

W 2021 r. wyłączenie z kategorii podatników podlegających pod dziewiętnaście wyspecjalizowanych urzędów skarbowych następuje na podstawie danych za 2018 r. i 2019 r, zaś w 2022 r. wyłączenie nastąpi na podstawie danych za 2019 r. i 2020 r. Oznacza to, że jeśli osoba prawna lub jednostka organizacyjna nieposiadająca osobowości prawnej za 2019 r. i 2020 r. nie osiągnie co najmniej 3 mln euro przychodu netto ze sprzedaży towarów, wyrobów i usług, to wyłączenie z tej kategorii i tym samym zmiana właściwości z dotychczas właściwego naczelnika wyspecjalizowanego urzędu skarbowego na właściwego miejscowo naczelnika urzędu skarbowego nastąpi z dniem 1 stycznia 2022 r.

Zmiana właściwości a toczące się postępowania

Rozporządzenie inicjujące zmiany w zakresie właściwości organów podatkowych nie zawiera przepisów szczególnych, które regulowałyby odrębnie kwestie związane z toczącymi się postępowaniami. Należy więc odnieść się do przepisów Ordynacji podatkowej, zgodnie z którą organy podatkowe właściwe w dniu wszczęcia postępowania podatkowego lub kontroli podatkowej do określenia lub ustalenia wysokości zobowiązania podatkowego pozostają właściwe we wszystkich sprawach związanych ze zobowiązaniem podatkowym, które jest przedmiotem postępowania lub kontroli, chociażby w trakcie postępowania lub kontroli nastąpiło zdarzenie powodujące zmianę właściwości. Toczące się postępowania powinny być zatem dokończone przez aktualnie właściwe organy.

Korzystna zmiana czy nowy problem?

Skutki wprowadzonych zmian będziemy z pewnością obserwować na przestrzeni lat, jednak już dziś można wskazać, że sama idea skoncentrowania pewnych kompetencji w określonych urzędach powinna być oceniana co do zasady pozytywnie. Na szczególną uwagę zasługuje fakt utworzenia specjalnej jednostki zajmującej się sprawami zryczałtowanego podatku dochodowego od osób prawnych pobieranego przez płatników od nierezydentów. Zagadnienie to jest niewątpliwie skomplikowane i wymaga specjalistycznej wiedzy. Pozostaje jedynie wyrazić nadzieję, że nowi specjaliści od podatku u źródła przekują ją na wytworzenie rzeczywiście racjonalnych sposobów oceny i reagowania na problemy obsługiwanych podmiotów.

Sandra Derdoń, doradca podatkowy, Wojciech Marszałkowski, adwokat, praktyka podatkowa kancelarii Wardyński i Wspólnicy