Subskrypcja prywatna w spółce niepublicznej | Co do zasady

Subskrypcja prywatna jest wygodnym sposobem na podwyższenie kapitału zakładowego. Jak ją przeprowadzić w praktyce?

Podwyższenie kapitału zakładowego spółki akcyjnej może nastąpić poprzez emisję nowych akcji lub podwyższenie wartości nominalnej akcji już istniejących. W przypadku tworzenia nowych akcji konieczne jest ich objęcie, aby podwyższenie kapitału zakładowego doszło do skutku. Kodeks spółek handlowych przewiduje trzy sposoby objęcia akcji w podwyższonym kapitale zakładowym spółki akcyjnej:

• subskrypcję otwartą, polegającą na ogłoszeniu o zapisach na akcje skierowanym do osób, którym nie służy prawo poboru akcji spółki,
• subskrypcję zamkniętą, polegającą na zaoferowaniu akcji akcjonariuszom, którym służy prawo poboru,
• subskrypcję prywatną, polegającą na zaoferowaniu akcji konkretnemu adresatowi.

Najoszczędniej uregulowana prawnie zdaje się subskrypcja prywatna. Poniżej przybliżamy kilka praktycznych aspektów podwyższenia kapitału z zastosowaniem subskrypcji prywatnej.

Uchwała

Dla podwyższenia kapitału zakładowego spółki akcyjnej poprzez zmianę statutu konieczne jest podjęcie uchwały walnego zgromadzenia, która jest pierwszym krokiem niezbędnym do przeprowadzenia całego procesu. W uchwale walne zgromadzenie określa także krąg osób,  którym akcje zostaną zaoferowane. Dobór oferentów jest decyzją biznesową spółki – mogą to być nowi inwestorzy, których przystąpienie do spółki zmieni strukturę akcjonariatu. Nie ma też przeszkód, aby akcje zostały skierowane do dotychczasowych wybranych akcjonariuszy spółki.

Istotne jest natomiast, aby uchwała walnego zgromadzenia wyłączała prawo poboru przysługujące dotychczasowym akcjonariuszom. W przeciwnym wypadku, zgodnie z obowiązującymi przepisami, do objęcia nowych akcji uprawnieni będą dotychczasowi akcjonariusze spółki w liczbie proporcjonalnej do posiadanych akcji, a subskrypcja prywatna nie będzie mogła dojść do skutku.

Oferta

Zgodnie z literalnym brzmieniem przepisów subskrypcja prywatna polega na złożeniu przez spółkę oferty objęcia akcji oznaczonemu adresatowi, który przyjmuje ofertę na piśmie. Na tym kończy się regulacja ustawowa, co pozostawia otwartym pytanie o formalną stronę procesu ofertowego. Nie jest bowiem jasne, czy oferta spółki również powinna być złożona na piśmie ani czy oferta i jej przyjęcie mogą (lub powinny) nastąpić w dwóch dokumentach, czy też w jednym.

Z przepisu wprost wynika tylko pisemna forma oświadczenia o przyjęciu oferty objęcia akcji. Z ogólnych zasad prawa cywilnego wnioskuje się zatem, że do objęcia akcji dochodzi właśnie w momencie przyjęcia przez oferenta oferty objęcia akcji, jednak to nadal nie doprecyzowuje formalnej strony procesu.

W praktyce oferta może być zawarta już w samej uchwale podwyższeniowej, pod warunkiem że uchwała określa wszystkie istotne elementy oferty, w tym cenę emisyjną nowych akcji.

Walne zgromadzenie może także upoważnić zarząd lub radę nadzorczą do oznaczenia ceny emisyjnej w późniejszym terminie. W takiej sytuacji jednak uchwała nie będzie zawierała kluczowego elementu oferty objęcia akcji, a spółka zmuszona będzie złożyć oferentowi odrębną ofertę ze wskazaniem ceny.

Wskazane wątpliwości częściowo rozstrzyga przepis regulujący wymogi formalne zgłoszenia podwyższenia kapitału zakładowego do rejestru, zgodnie z którym do wniosku załączyć trzeba m.in. umowę objęcia akcji, jeśli objęcie nastąpiło w trybie subskrypcji prywatnej. W efekcie wymogiem formalnym przeprowadzenia subskrypcji prywatnej staje się zawarcie przez spółkę z subskrybentem umowy objęcia akcji i to na piśmie, skoro ma ona stanowić załącznik do wniosku do KRS. Termin zawarcia przez spółkę umowy o objęciu akcji musi być wskazany w uchwale o podwyższeniu kapitału zakładowego.

W praktyce subskrypcja prywatna zazwyczaj prowadzi do zawarcia umowy objęcia akcji, w ramach której spółka składa inwestorowi ofertę akcji, a inwestor tę ofertę przyjmuje i jako efekt wymiany oświadczeń woli strony zawierają umowę objęcia akcji. Przy subskrypcji prywatnej zatem spółka nie kieruje ogłoszenia o przyjmowaniu zapisów, a inwestorzy nie składają odrębnie zapisów na akcje.

Jak wynika z powyższego, subskrypcja prywatna jest uproszczoną procedurą objęcia akcji i dofinansowania spółki kierowaną do określonych, znanych spółce podmiotów. W praktyce emisja akcji w drodze subskrypcji prywatnej może sprowadzić się do dwóch kluczowych elementów, tj.: uchwały o podwyższeniu kapitału zakładowego stanowiącej ofertę objęcia akcji oraz umowy objęcia akcji zawieranej z oferentem obejmującej złożenie i przyjęcie oferty objęcia akcji.

Warto także pamiętać, że emisja prywatna spółki niepublicznej do więcej niż 149 osób może wejść pod rygory przepisów o ofercie publicznej i wiązać się z obowiązkiem sporządzenia i publikacji memorandum informacyjnego lub prospektu.

Danuta Pajewska, radca prawny, Katarzyna Jaroszyńska, radca prawny, praktyka rynków kapitałowych i instytucji finansowych kancelarii Wardyński i Wspólnicy